عوارض دیرهنگام درمان سرطان دوران کودکی

عوارض دیرهنگام درمان سرطان دوران کودکی

Late Effects Of Treatment For Childhood Cancer

اطلاعات کلی در رابطه با عوارض دیرهنگام

نکات کلیدی این قسمت:

• عوارض دیرهنگام مشکلات سلامتی، مرتبط با درمانی هستند که ماه‌ها یا سال‌ها پس از پایان درمان رخ می‌دهند.
• خطر بروز عوارض دیرهنگام، وابسته به نوع سرطان و نوع درمان آن است.

عوارض دیرهنگام مشکلات سلامتی مرتبط با درمانی هستند که ماه‌ها یا سال‌ها پس از پایان درمان رخ می‌دهند. درمان سرطان ممکن است همزمان با از بین بردن سلول‌های سرطانی به سلول‌های سالم هم آسیب وارد کند.

بعضی از درمان‌های سرطان، نظیر شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و پیوند مغز استخوان یا سلول‌های بنیادین از رشد سلول‌هایی که سرعت تقسیم زیادی دارند جلوگیری می‌کنند.

به‌دلیل اینکه استخوان‌ها، بافت‌ها و اندامی که با کودک رشد می‌کنند نیز دارای سلول‌هایی هستند که سرعت رشد زیادی دارند، درمان سرطان می‌تواند مانع از گسترش عادی آنها شود.

یکی از درمان‌های متداول سرطان جراحی است که از آن، برای برداشتن بخشی از اندام‌های خاص مبتلا به سرطان، یا کل آنها، استفاده می‌شود. آسیب ناشی از این درمان‌ها می‌تواند خفیف یا شدید باشد و عوارض آن ممکن است در طی درمان و یا ماه‌ها تا سال‌ها پس از آن دیده شود. عوارض جانبی که ادامه می‌یابند یا پس از پایان درمان ظاهر می‌شوند، عوارض دیرهنگام نامیده می‌شوند.

اینکه بیمار و والدین او بدانند کودکانی که تحت درمان سرطان قرار گرفته‌اند (بازماندگان سرطان دوران کودکی) ممکن است مبتلا به عوارض دیرهنگام ناشی از درمان گردند، بسیار مهم است.

عوارض دیرهنگام درمان، در بازماندگان سرطان دوران کودکی، در موارد زیر بروز می‌کند:

• اندام‌ها، استخوان‌ها یا بافت‌های بدن.
• خلق و خو، احساسات و رفتار و کردار.
• فکر کردن، یادگیری و حافظه.

خطر ابتلا به عوارض دیرهنگام، به نوع سرطان یا نوع درمان آن بستگی دارد.

بروز عوارض دیرهنگام درمان سرطان به موارد متعددی بستگی دارد که از آن جمله است:

• نوع سرطان و محل آن در بدن.
• سن کودک، زمانی‌که تحت درمان قرار گرفته است.
• مقدار و نوع درمان.
• محل درمان شده.
• عوامل ژنتیک یا مشکلات سلامتی که کودک قبل از سرطان داشته است.

پیگیری منظم توسط متخصصان بهداشت و درمان، که در کشف و معالجه عوارض دیرهنگام متخصص هستند، برای سلامتی طولانی‌مدت بازماندگان سرطان دوران کودکی اهمیت زیادی دارد.

تمام گزارش‌های مربوط به تشخیص و درمان سرطان، از جمله همه نتایج آزمایش‌ها، باید توسط بازماندگان سرطان دوران کودکی (یا کسانی که مراقبت از آنها را به‌عهده دارند) نگهداری شود.

اطلاعات فوق به پیدا کردن و معالجه عوارض دیرهنگام کمک می‌کند.

پزشکان در حال مطالعه و بررسی عوارض دیرهنگامی هستند که به‌دلیل درمان‌های سرطان در بازماندگان سرطان دوران کودکی ایجاد می‌شوند؛ آنها تلاش می‌کنند بفهمند آیا تغییر درمان به پیشگیری یا کاهش عوارض دیرهنگام در بازماندگان سرطان دوران کودکی کمک می‌کند یا نه؟

سیستم عصبی مرکزی

(Central Nervous System) نکات کلیدی این بخش

• درمان‌های سرطان در سیستم عصبی مرکزی ممکن است بر مغز کودک تأثیر بگذارند.
• عامل‌های مشخصی خطر بروز عوارض دیرهنگام سیستم عصبی مرکزی را افزایش می‌دهند.
• عوارض دیرهنگام سیستم عصبی مرکزی گاه با درمان انواع خاصی از سرطان‌های دوران کودکی ایجاد می‌شود.
• بازماندگان سرطان دوران کودکی گاهی به اضطراب و افسردگی مرتبط با سرطان مبتلا می‌شوند.
• بعضی از بازماندگان سرطان دچار اختلال استرس‌زای پس از حادثه (PTSD) می‌شوند.

درمان‌های سرطان در سیستم عصبی مرکزی می‌توانند بر مغز تأثیر بگذارند.

بازماندگان سرطان دوران کودکی، که از پرتودرمانی در ناحیه سر، جراحی مغز و یا شیمی‌درمانی داخل شامه‌ای (اینتراتکال- Intrathecal Chemotherapy) استفاده کرده‌اند، در معرض بروز مشکلاتی در موارد زیر هستند.

• فکر کردن.
• یادگیری.
• حل مسائل.
• حرف زدن.
• خواندن.
• نوشتن.
• حافظه.
• هماهنگی بین حرکات چشم‌ها و دست‌ها و دیگر عضلات.
• بازماندگان ممکن است در یادگیری دچار ناتوانایی‌هایی شوند یا ضریب هوشی (IQ) پایینی داشته باشند.

عوامل خاصی خطر بروز عوارض دیرهنگام سیستم عصبی مرکزی را افزایش می‌دهند.

عوامل زیر خطر عوارض دیرهنگام سیستم عصبی مرکزی را افزایش می‌دهند.

• سن پایین در زمان درمان (هر چه سن کودک کم‌تر باشد، خطر بیش‌تر است)
• وجود تومور در سیستم عصبی مرکزی.
• مداوا با ترکیبی خاص از درمان‌ها، مانند شیمی‌درمانی در دوز بالا و پرتودرمانی به مغز.

عوارض دیرهنگام سیستم عصبی مرکزی درمان انواع خاصی از سرطان‌های دوران کودکی ایجاد می‌کنند.

درمان موارد زیر و دیگر انواع سرطان‌های دوران کودکی باعث عوارض دیرهنگام سیستم عصبی مرکزی می‌شود.

• لوسمی لنفوپلاستیک حاد (Acute Lymphoblastic Leukemia) .
• تومور‌های سیستم عصبی مرکزی.
• سرطان‌های سر و گردن.

بازماندگان سرطان دوران کودکی گاهی به افسردگی و اضطراب مرتبط با سرطانشان مبتلا می‌شوند.

افسردگی و اضطراب بازماندگان سرطان دوران کودکی با تغییرات فیزیکی، ظاهری یا ترس از عود سرطان مرتبط است.

این مشکلات گاه مانعی برای بازگشتن بازماندگان به فعالیت‌ها و کارهای عادی زندگی است.

این موارد شاید مشکلاتی را هم در روابط شخصی، تحصیل، استخدام و سلامتی این افراد ایجاد کند.

بعضی از بازماندگان سرطان دچار اختلال استرس‌زای پس از حادثه (PTSD) می‌شوند؛ PTSD معمولاً از یک وضعیت تهدیدکننده حیات، آسیب جدی و خطر نسبت به خود یا اطرافیان ناشی می‌شود.

افرادی که از شرایطی پر تنش نظیر درگیری‌های نظامی یا حوادث طبیعی زنده بیرون آمده‌اند نیز معمولاً دچار این اختلالات می‌شوند.

اختلال استرس‌زای پس از حادثه به اشکال زیر بر بازماندگان سرطان تأثیر می‌گذارد:

• خاطره دوران تشخیص و تحت درمان سرطان قرار داشتن در کابوس‌های شبانه او زنده می‌شود و همیشه در مورد این موضوعات فکر می‌کند.
• اجتناب از مکان‌ها، رویداد‌ها و دیدن افرادی که یادآور دوران ابتلای او به سرطان هستند.
• در همه مواقع احساس ترس دارد و تبدیل به فردی زودرنج و حساس می‌شود یا نمی‌تواند بخوابد و برای تمرکز کردن مشکلاتی دارد.

مشکلات خانوادگی، عدم حمایت اجتماعی، یا کم‌توجهی از سوی خانواده یا دوستان و استرس غیرمرتبط با سرطان، خطر ابتلا به اختلال استرس‌زای پس از حادثه را افزایش می‌دهد.

به‌دلیل اینکه دوری از مکان‌ها و افرادی که به نوعی با سرطان مرتبط می‌شوند بخشی از این اختلالات است، بازماندگان مبتلا به اختلال استرس‌زای پس از حادثه، ممکن است به انجام درمان‌های پزشکی مورد نیاز خود تمایلی نداشته باشند.

حواس Senses

نکات کلیدی این قسمت : گوش‌ها بازماندگان سرطان دوران کودکی گاه مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که شنوایی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. عوامل خاصی خطر از دست دادن شنوایی را افزایش می‌دهند. عوارض جانبی تأخیری شنوایی معمولاً به‌دلیل درمان بعضی سرطان‌های دوران کودکی ایجاد می‌شوند. چشم‌ها بازماندگان سرطان دوران کودکی شاید مبتلا به عوارض جانبی تأخیری شوند که بر چشم‌ها تأثیر می‌گذارند. عوامل خاصی خطر آسیب زدن به چشم‌ها یا حدقه چشم‌ها را افزایش می‌دهند. عوارض دیرهنگام مربوط به چشم در اثر پرتودرمانی برای بعضی سرطان‌های دوران کودکی ایجاد می‌شوند.

گوش‌ها:

بازماندگان سرطان دوران کودکی گاه مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که شنوایی را تحت تأثیر قرار دهند.

عوامل خاصی خطر از دست دادن شنوایی را افزایش می‌دهد.

خطر از دست دادن شنوایی در بازماندگان سرطان دوران کودکی، که یکی از درمان‌های زیر را انجام داده افزایش می‌یابد:

• مصرف داروهای ضدسرطان خاص، مانند سیسپلاتین(Cisplatin) یا کربوپلاتین (Carboplatin)
• پرتودرمانی به مغز

همچنین خطر در بازماندگان سرطان دوران کودکی، که در زمان انجام درمان سن کمی داشته‌اند بیش‌تر است. (هر چه کودک سن کم‌تری داشته باشد خطر بیش‌تر خواهد بود)

عوارض جانبی تأخیری شنوایی معمولاً به‌دلیل درمان‌های سرطان‌های دوران کودکی ایجاد می‌شود.

درمان موارد زیر یا سرطان‌های دوران کودکی می‌توانند باعث بروز عوارض جانبی تأخیری در شنوایی شوند.

• تومورهای سیستم عصبی مرکزی (CNS).
• نروبلاستوما(Neuroblastoma) .
• سرطان‌های سر و گردن.

چشم‌ها:

بازماندگان سرطان دوران کودکی شاید مبتلا به عوارض جانبی تأخیری شوند، که بر چشم‌ها تأثیر می‌گذارند.

عوارض جانبی تأخیری چشم شامل موارد زیر است:

• مشکلاتی در رشد استخوان‌های اطراف حدقه چشم‌ها که، همزمان با رشد، بر شکل صورت کودک اثر می‌گذارند.
• خشکی چشم.
• آب مروارید.
• صدمه به عصب بینایی و شبکیه چشم.
• کاهش بینایی.
• افتادگی پلک.
• تومورهای پلک.

عوامل خاصی خطر آسیب به چشم‌ها یا حدقه چشم‌ها را افزایش می‌دهند:

موارد زیر خطر آسیب زدن به چشم‌ها یا حدقه چشم‌ها را افزایش می‌دهند.

• داشتن سن کم‌تر از یک سال در زمان درمان.
• تومور شبکیه چشم.

خطر در بازماندگان سرطان دوران کودکی که یکی از درمان‌های زیر را انجام داده‌اند افزایش می‌یابد:

• خارج کردن یک چشم به‌وسیله جراحی.
• پرتودرمانی به چشم یا حدقه چشم.

عوارض جانبی تأخیری در چشم معمولاً به‌دلیل پرتودرمانی برای بعضی سرطان‌های دوران کودکی ایجاد می‌شوند.

پرتودرمانی برای موارد زیر و دیگر سرطان‌های دوران کودکی، باعث بروز عوارض دیرهنگام در چشم می‌شوند.

• رتینوبلاستوما(Retinoblastoma) ، رابدومیوسارکوما(Rhabdomyosarcoma) ، و دیگر تومورهای چشم.
• تومورهای سیستم عصبی مرکزی.
• سرطان‌های سر و گردن.

Digestive Systemنکات کلیدی این قسمت: دندان‌ها و فک بازماندگان سرطان دوران کودکی ممکن است مبتلا به عوارض جانبی تأخیری شوند که دندان‌ها و فک را تحت تأثیر قرار می‌دهد. عوامل خاصی خطر بروز عوارض جانبی تأخیری فک و دندان‌ها را افزایش می‌دهد. عوارض جانبی تأخیری فک و دندان‌ها ممکن است به‌دلیل درمان بعضی سرطان‌های دوران کودکی ایجاد شود.  کبد بازماندگان سرطان دوران کودکی ممکن است مبتلا به عوارض جانبی تأخیری شوند که روی کبد تأثیر می‌گذارد. عوامل خاصی خطر بروز عوارض جانبی تأخیری کبد را افزایش می‌دهد. عوارض جانبی تأخیری کبد ممکن است به‌دلیل درمان بعضی سرطان‌های دوران کودکی ایجاد شود. دستگاه گوارش بازماندگان سرطان دوران کودکی ممکن است مبتلا به عوارض جانبی تأخیری شوند که روی دستگاه گوارش تأثیر می‌گذارد. پرتودرمانی به شکم می‌تواند به رگ‌های خونی آسیب وارد کند و خطر بروز عوارض جانبی تأخیری دستگاه گوارش را افزایش دهد. عوارض جانبی تأخیری دستگاه گوارش ممکن است به‌دلیل درمان بعضی سرطان‌های دوران کودکی ایجاد شود.

دندان‌ها و فک:

بازماندگان سرطان دوران کودکی گاهی مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که دندان‌ها و فک را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند.

عوارض جانبی تأخیری در فک و دندان‌ها شامل موارد زیرند:

• دندان‌ها کوچک‌اند و شکل عادی خود را ندارند.
• ریشه‌های دندان‌ها کوتاه‌اند.
• بعضی از دندان‌ها تشکیل نشده‌اند.
• دندان‌های جدید دیرتر از معمول رشد می‌کنند.
• سر و صورت به‌طور کامل رشد نمی‌کنند.
• مینای دندان‌ها حالت طبیعی ندارند.
• غدد بزاقی، بزاق کافی تولید نمی‌کنند.
• فساد و پوسیدگی دندان (از جمله به‌وجود آمدن حفره) و بیماری‌های لثه.

عوامل خاصی خطر بروز عوارض جانبی تأخیری در فک و دندان‌ها را افزایش می‌دهند.

خطر بروز عوارض جانبی تأخیری در فک و دندان‌ها در بیمارانی که یکی از درمان‌های زیر را انجام داده‌اند افزایش می‌یابد:

• پرتودرمانی به سر و گردن.
• شیمی‌درمانی برای درمان لوسمی.
• استفاده از شیمی‌درمانی با دوز بالا همراه با پیوند سلول بنیادین و پرتو افکنی کل بدن- (T.B.I) – برای درمان نوروبلاستوما(Neuroblastoma) .

همچنین خطر برای بازماندگانی که در زمان انجام درمان، کم‌تر از ۳ سال داشته اند افزایش می‌یابد.

لازم و مهم است که بازماندگان سرطان دوران کودکی به‌طور منظم تحت معاینات دندان پزشکی قرار گیرند، تا بتوان عفونت یا پوسیدگی را سریعاً تشخیص داد و از آن پیشگیری کرد.

عوارض جانبی تأخیری در فک و دندان‌ها در اثر درمان بعضی سرطان‌های دوران کودکی ایجاد می‌شود.

درمان موارد زیر، یا سرطان‌های دوران کودکی می‌توانند باعث بروز عوارض جانبی تأخیری در فک و دندان‌ها شوند.

• لوسمی سیستم عصبی مرکزی (CNS).
• نوروبلاستوما(Neuroblastoma) .
• لنفوم هوجکین(Hodgkin Lymphoma) .
• سرطان‌های سرو گردن.
• سرطان نازوفارنکس(Nasopharyngeal) .

کبد:

بازماندگان سرطان دوران کودکی گاه مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که بر کبد تأثیر می‌گذارند.

عوارض جانبی تأخیری کبدی شامل موارد زیراند:

• فیبروز کبدی (Hepatic Fibrosis) : رشد بیش از حد بافت همبند Connective Tissue در کبد نارسایی کبد.
• فشارخون بالای ورید پورت(Portal) .
• عفونت هپاتیت سی(C).
• آسیب دائمی به کبد، ناشی از بیماری انسدادی وریدی (Veno-Occlusive) .

فیبروز کبدی، عفونت هپاتیت سی و بیماری انسدادی وریدی می‌توانند مشکلات طولانی مدتی ایجاد کنند.

عوامل خاصی خطر بروز عوارض جانبی تأخیری در کبد را افزایش می‌دهند

• انتقال (دریافت) خون قبل از ۱۹۹۲.
• پرتودرمانی همراه با شیمی‌درمانی.
• شیمی‌درمانی همراه با تیوگوانین (Thioguanine) برای درمان لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL (Acute Lymphoblastic Leukemia Hypophysis .

خطر همچنین در بازماندگانی که قبل از درمان، بیماری کبدی داشته و یا در طی درمان به بیماری انسدادی وریدی مبتلا شده‌اند افزایش می‌یابد.

عوارض جانبی تأخیری در کبد به علت درمان بعضی سرطان‌های دوران کودکی ایجاد می‌شوند.

درمان برای موارد زیر و دیگر سرطان‌های دوران کودکی ممکن است باعث بروز عوارض جانبی تأخیری کبدی شود.

• لوسمی لنفوبلاستیک حاد.
• نوروبلاستوم.
• تومور ویلمز(Wilms) .

دستگاه گوارش:

بازماندگان سرطان دوران کودکی گاهی مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که بر دستگاه گوارش تأثیر می‌گذارد.

عوارض جانبی تأخیری در دستگاه گوارش شامل موارد زیرند:

• زخم‌ها.
• سوراخ شدن روده (به‌وجود آمدن سوراخ در روده).
• درد شکمی.
• ناتوانی روده در جذب مواد مغذی غذا.
• باریک شدن روده.
• انسداد روده (مزمن).
• عفونت.
• اسهال (مزمن).

این عوارض به‌دلیل آسیب دیدن رگ‌های خونی به‌وجود می‌آیند و باعث مشکلات طولانی مدت‌ می‌شوند.

پرتودرمانی به شکم می‌تواند به رگ‌های خونی آسیب وارد کند و خطر بروز عوارض جانبی تأخیری در دستگاه گوارش را افزایش دهد.

عوارض جانبی تأخیری در دستگاه گوارش به علت درمان بعضی سرطان‌های دوران کودکی ایجاد می‌شوند.

• پاراتستیکیولار رابدومیوسارکوما(Paratesticular Rhabdomyosarcoma) .
• تومور ویلمز.

طحال(Spleen)

(Spleen)نکات کلیدی این قسمت: بازماندگان سرطان دوران کودکی گاهی مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که بر طحال تأثیر می‌گذارند. عوامل خاصی خطر بروز عوارض جانبی تأخیری در طحال را افزایش می‌دهند. عوارض جانبی تأخیری در طحال ممکن است دراثر درمان لنفوم هوچکین دوران کودکی و دیگر سرطان‌های دوران کودکی رخ دهند.

بازماندگان سرطان دوران کودکی شاید مبتلا به عوارض جانبی تأخیری شوند که بر طحال تأثیر می‌گذارند.

عوارض جانبی تأخیری در طحال ممکن است خطر ابتلا به عفونت‌های باکتریایی مرگ بار را افزایش می‌دهند.

عوامل خاصی خطر بروز عوارض جانبی تأخیری در طحال را افزایش می‌دهند.

خطر بروز عوارض جانبی تأخیری در طحال، در بازماندگان سرطان دوران کودکی که یکی از موارد زیر را انجام داده‌اند، افزایش می‌یابد:

• اسپلنکتومی (جراحی برای برداشتن طحال).
• استفاده از دوز بالا برای پرتودرمانی طحال.

اینکه بازماندگان سرطان دوران کودکی، که یکی از درمان‌های بالا را انجام داده‌اند، قبل از انجام هر عمل دندان‌پزشکی آنتی بیوتیک مصرف کنند و از واکسن‌های مصون‌ساز جدید استفاده کنند، بسیار مهم است.

عوارض جانبی تأخیری در طحال به‌دلیل درمان لنفوم هوجکین دوران کودکی و دیگر سرطان‌های همان سنین رخ می‌دهد.

قلب (Heart)

نکات کلیدی این قسمت:

• بازماندگان سرطان دوران کودکی شاید مبتلا به عوارض جانبی تأخیری شوند که روی قلب تأثیر می‌گذارد.
• عوامل خاصی خطر بروز عوارض جانبی تأخیری قلبی را افزایش می‌دهند.
• عوارض جانبی تأخیری قلبی به‌دلیل درمان بعضی از انواع سرطان‌های دوران کودکی بروز می‌کند.

بازماندگان سرطان دوران کودکی ممکن است مبتلا به عوارض جانبی تأخیری شده باشند که روی قلب اثر می‌گذارد.

عوارض جانبی تأخیری قلبی می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• ضربان غیرطبیعی قلب.
• بیماری عضلات قلب.
• نارسایی احتقانی قلب.
• افزایش خطر سکته، لخته شدن خون و درد سینه.
• خستگی زودرس در هنگام ورزش.
• بیماری عروق کرونری قلب: سفت شدن عروق قلب

عوامل خاصی خطر بروز عوارض جانبی تأخیری قلبی را افزایش می‌دهند.

موارد زیر خطر بروز عوارض جانبی تأخیری قلبی را افزایش می‌دهند.

• زن بودن.
• سن کم در زمان درمان (هرچه سن کودک کم‌تر باشد خطر بیش‌تر است).
• داشتن سایر عوامل خطر مربوط به بیماری‌های قلبی مانند سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی، اضافه وزن، سیگار کشیدن یا فشار خون بالا، کلسترول بالا یا دیابت.
• عمل پیوند سلول‌های بنیادین.

این خطر با افزایش استفاده از داروهای آنتراسایکلین(Anthracycline) و پرتودرمانی افزایش پیدا می‌کند و عامل دیگر افزایش خطر، طولانی‌تر شدن زمان سپری شده پس از درمان است.

عوامل خاصی خطر بروز عوارض جانبی تأخیری قلبی را افزایش می‌دهند.

درمان برای موارد زیر و دیگر سرطان‌های دوران کودکی می‌توانند باعث بروز عوارض جانبی تأخیری قلبی شوند.

• لوسمی لنفوبلاستیک حاد.
• تومورهای سیستم عصبی مرکزی.
• لنفوم هوجکین.
• تومور ویلمز.

ریه:

(Lung) بازماندگان سرطان دوران کودکی ممکن است مبتلا به عوارض جانبی تأخیری شوند که روی ریه تأثیر می‌گذارد. پرتودرمانی به شکم می‌تواند به رگ‌های خونی آسیب وارد کند و خطر بروز عوارض جانبی تأخیری ریوی را افزایش دهد. عوارض دیرهنگام ریوی ممکن است به‌دلیل درمان بعضی انواع سرطان‌های دوران کودکی ایجاد شود.

بازماندگان سرطان دوران کودکی مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که روی ریه تأثیر می‌گذارد.

عوارض جانبی تأخیری ریه شامل موارد زیرند:

• تنگی نفس.
• سرفه (مزمن).
• فیبروز ریوی (تشکیل بافت جوشگاه در ریه).
• ذات‌الریه (مزمن).
• التهاب ریه‌ها یا پرده جنب(Pleura) .

عوامل خاصی خطر بروز مشکلات ریوی را افزایش می‌دهند.

خطر بروز عوارض جانبی تأخیری ریوی در بازماندگان سرطان دوران کودکی که یکی از موارد زیر را انجام داده‌اند افزایش می‌یابد:

• عفونت یا بیماری پیوند علیه میزبان (Graft Versus Host Disease) که پس از عمل پیوند مغز استخوان رخ می‌دهد.
• بیماری ریوی مانند آسم، قبل از درمان سرطان.
• همچنین خطر در بازماندگانی که هریک از موارد زیر را انجام داده‌اند افزایش پیدا می‌کند.
• بعضی از داروهای ضدسرطان خاص مانند بلئومایسین(Bleomycin) یا دکسوروبیسین(Doxorubicin) .
• پرتودرمانی به قفسه سینه.
• پیوند سلول‌های بنیادین.

عوارض جانبی تأخیری ریوی به‌دلیل درمان بعضی انواع سرطان‌های دوران کودکی ایجاد می‌شوند.

درمان برای موارد زیر و دیگر سرطان‌های دوران کودکی باعث بروز پرده جنب ریوی می‌شود.

• لوسمی لنفوبلاستیک حاد.
• لنفوم هوجکین.
• لنفوم غیرهوجکین.
• تومور ویلمز.

کلیه

(Kidney)

نکات کلیدی این قسمت

• بازماندگان سرطان دوران کودکی ممکن است مبتلا به عوارض جانبی تأخیری شوند که بر کلیه‌ها اثر می‌گذارند.
• عوامل خاصی خطر بروز مشکلات کلیوی را افزایش می‌دهند.
• عوارض جانبی تأخیری کلیه به‌دلیل درمان تومور ویلمز یا دیگر سرطان‌های دوران کودکی رخ می‌دهند.

بازماندگان سرطان دوران کودکی ممکن است مبتلا به عوارض جانبی تأخیری شوند که بر کلیه‌ها اثر می‌گذارند.

عوارض جانبی تأخیری کلیه شامل موارد زیرند:

• اسیدوز توبولار کلیوی(Renal Tubular Acidosis) .
• سندروم فانکونی(Fanconi) .
• نارسایی کلیوی.
• فشار خون بالا.

عوامل خاصی خطر بروز عوارض جانبی تأخیری کلیوی را افزایش می‌دهند.

موارد زیر خطر ابتلا به عوارض جانبی تأخیری کلیوی را افزایش می‌دهند.

• ابتلا به سرطان در هر دو کلیه.
• سن کم در زمان درمان (هرچه سن کودک کم‌تر باشد خطر بیش‌تر است).
• داشتن نوعی سندروم ژنتیکی که خطر ابتلا به مشکلات کلیوی را افزایش می‌دهد، مانند سندروم دنیس- دراش(Denys-Drash)

همچنین خطر در بازماندگانی که هریک از موارد زیر را انجام داده باشند افزایش پیدا می‌کند.

• بعضی از داروهای ضدسرطانی مانند سیس پلاتین(Cisplatin) ، کاربوپلاتین(Carboplatin) یا ایفوسفامید(Ifosfamide) .
• بعضی از داروهای آنتی بیوتیک یا ضد قارچ.
• پرتودرمانی به کلیه یا نواحی نزدیک به آن.

عوارض جانبی تأخیری کلیه به‌دلیل درمان تومور ویلمز یا دیگر سرطان‌های دوران کودکی رخ می‌دهند.

تیروئید

(Thyroid) نکات کلیدی برای این قسمت • بازماندگان سرطان دوران کودکی گاهی مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که روی تیروئید تأثیر می‌گذارد. • عوامل خاصی خطر بروز عوارض جانبی تأخیری تیروئید را افزایش می‌دهند. • عوارض جانبی تأخیری تیروئید اغلب در اثر درمان‌های سرطان‌های دوران کودکی ایجاد می‌شوند.

 

بازماندگان سرطان دوران کودکی گاهی مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که روی تیروئید تأثیر می‌گذارند.

عوارض جانبی تأخیری تیروئید شامل موارد زیر می‌باشند:

• کم‌کاری تیروئید (Hypothyroidism) (عدم تولید هورمون تیروئید به اندازه کافی).
• پرکاری تیروئید (Hyperthyroidism) (تولید هورمون تیروئید بیش از حد).
• گواتر.
• ایجاد توده در تیروئید.

عوامل خاصی خطر بروز عوارض جانبی تأخیری تیروئید را افزایش می‌دهند.

خطر بروز عوارض جانبی تأخیری تیروئید در بازماندگانی که هریک از موارد زیر را انجام داده‌اند افزایش پیدا می‌کند.

• پرتودرمانی به سر و گردن.
• پرتودهی تمام بدنی به‌عنوان بخشی از پیوند سلول بنیادین.

خطر این عارضه در زنان بیش‌تر است و ممکن است با گذشت زمان زیاد از هنگام تشخیص، افزایش یابد.

عوارض جانبی تأخیری تیروئید اغلب در اثر درمان بعضی سرطان‌های دوران کودکی ایجاد می‌شوند.

• لوسمی لنفوبلاستیک حاد.
• تومورهای مغزی.
• لنفوم هوجکین.
• سرطان‌های سر و گردن.

سیستم نورو اندوکرین 

(Neoroendocrine System)نکات کلیدی این قسمت: بازماندگان سرطان دوران کودکی گاه مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که روی سیستم نورو اندوکرین تأثیر می‌گذارند. بازماندگان سرطان دوران کودکی که از پیوند سلول بنیادین همراه با پرتودهی تمام بدنی استفاده کنند در معرض خطر بالای اختلالات رشد هستند. عوارض جانبی نورو اندوکرین معمولاً در اثر درمان بعضی انواع سرطان دوران کودکی ایجاد می‌شوند.

سیستم نورو اندوکرین (Neoroendocrine System)

نکات کلیدی این قسمت :

• بازماندگان سرطان دوران کودکی گاه مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که روی سیستم نورو اندوکرین تأثیر می‌گذارند.
• بازماندگان سرطان دوران کودکی که از پیوند سلول بنیادین همراه با پرتودهی تمام بدنی استفاده کنند در معرض خطر بالای اختلالات رشد هستند.
• عوارض جانبی نورو اندوکرین معمولاً در اثر درمان بعضی انواع سرطان دوران کودکی ایجاد می‌شوند.

بازماندگان سرطان دوران کودکی گاه مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که روی سیستم نورو اندوکرین تأثیر می‌گذارد.

عوارض جانبی تأخیری نورو اندوکرین شامل موارد زیر هستند:

• سطح پایین هورمون‌های هیپوفیز (Hypophysis)، از جمله هورمون رشد.
• بلوغ جنسی زودرس (مخصوصاً در زنان).
• بلوغ جنسی دیررس.
• اختلالات هیپوتالاموس.
• مشکلات غده هیپوفیز.

بازماندگان سرطان دوران کودکی که از پیوند سلول بنیادین همراه با پرتودهی تمام بدنی استفاده کنند در معرض خطر بالای اختلالات رشد هستند.
میزان خطر در بازماندگان، تحت تأثیر موارد زیر قرار می‌گیرد:

• احتمال سطح پایین هورمون رشد در صورتی‌که بازمانده.
• زن باشد.
• قبل از پیوند از پرتودرمانی به سر استفاده کرده باشد.
• از پرتودهی تمام بدنی در یک دوز استفاده کرده باشد (به‌جای دوزهای تقسیم شده).
• مبتلا به بیماری پیوند علیه میزبان باشد.
• بوسولفان(Busulfan) و سایکلوفوسماید (Cyclophosphamide) مصرف کرده باشد.

در صورتی‌که بازمانده یکی از شرایط زیر را داشته باشد احتمال دارد قد بزرگسالی او کوتاه‌تر از حد عادی شود.

• مرد باشد.
• در سن کم، پیوند دریافت کرده باشد.
• از پرتودهی تمام بدنی در یک دوز استفاده کرده باشد (به‌جای دوزهای تقسیم شده).
• عوارض جانبی تأخیری نورو اندوکرین معمولاً در اثر درمان بعضی انواع سرطان‌های دوران کودکی ایجاد می‌شوند.

درمان موارد زیر و دیگر سرطان‌های دوران کودکی باعث بروز عوارض جانبی تأخیری نورو اندوکرین (ALL (Acute Lymphoblastic Leukemia Hypophysis می‌شود.

• لوسمی لنفوبلاستیک حاد.
• تومورهای سیستم عصبی مرکزی.
• لنفوم.

سیستم اسکلتی-عضلانی (Musculoskeletal System)
نکات کلیدی این قسمت:

• استخوان بازماندگان سرطان دوران کودکی گاه مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که روی استخوان تأثیر می‌گذارند.
• عوامل خاصی خطر بروز عوارض جانبی تأخیری استخوان را افزایش می‌دهند.
• عوارض جانبی تأخیری استخوان معمولاً به علت درمان بعضی سرطان‌های دوران کودکی ایجاد می‌شوند.
• وزن بدن
• بازماندگان سرطان دوران کودکی ممکن است مبتلا به عوارض جانبی تأخیری باشند که روی وزن بدن تأثیر می‌گذارد و باعث چاقی می‌شود.
• ممکن است به‌دلیل درمان نوع خاصی از سرطان‌های دوران کودکی فرد دچار چاقی شود.

استخوان:

بازماندگان سرطان دوران کودکی گاه مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که روی استخوان تأثیر می‌گذارند.

عوارض دیرهنگام استخوان شامل موارد زیر می‌باشند:

• درد استخوان.
• خشکی مفاصل.
• استخوان‌های ضعیف یا نازک که به سادگی می‌شکنند.
• کمبود مقدار کلسیم در استخوان‌ها.
• کاهش رشد استخوان و بافت در نواحی درمان شده.

عوامل خاصی خطر بروز عوارض جانبی تأخیری استخوان را افزایش می‌دهند.

موارد زیر معمولاً خطر بروز عوارض جانبی تأخیری استخوان را افزایش می‌دهند.

• زن بودن.
• سن بالا در زمان درمان.
• داشتن سطح پایین استروژن یا هورمون رشد.

همچنین خطر بروز عوارض جانبی تأخیری در بازماندگانی که هریک از درمان‌های زیر را انجام داده‌اند افزایش پیدا می‌کند.

• پرتودرمانی مخصوصاً به سر و گردن.
• مصرف استروئیدها (Steroid)، مانند دگزامتازون (Dexamethasone) سرطان.

عوارض جانبی تأخیری استخوان معمولاً به‌علت درمان بعضی سرطان‌های دوران کودکی ایجاد می‌شوند.

درمان برای موارد زیر و دیگر سرطان‌های دوران کودکی اغلب باعث بروز عوارض جانبی تأخیری استخوان می‌شوند.

• لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL (Acute Lymphoblastic Leukemia Hypophysis.
• تومورهای سیستم عصبی مرکزی.
• سرطان استخوان.
• تومور ویلمز.

وزن بدن:

بازماندگان سرطان دوران کودکی گاهی مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که بر وزن بدن تأثیر می‌گذارند و باعث چاقی می‌شوند.

موارد زیر خطر بروز چاقی را افزایش می‌دهند.

• زن بودن و تحت درمان قرار گرفتن در سن ۴ سالگی یا کم‌تر با دوز بالای پرتودرمانی به سر.
• سن پایین در زمان درمان (هرچه کودک سن کم‌تری داشته باشد خطر بیش‌تر است).
• لاغر و ضعیف بودن در زمان تشخیص.
• داشتن چربی اضافی در زمانی زودتر از سن طبیعی.

درمان نوع خاصی از سرطان‌های دوران کودکی گاه فرد را دچار چاقی می‌کند.

درمان موارد زیر و دیگر سرطان‌های دوران کودکی باعث چاقی می‌شود.

• لوسمی لنفوبلاستیک حاد.
• تومورهای مغزی.
• لنفوم هوجکین.
• لنفوم غیرهوجکین.

سیستم تولید مثل

(Reproductive System)نکات کلیدی این قسمت:

بیضه‌ها

• بازماندگان سرطان دوران کودکی شاید مبتلا به عوارض جانبی تأخیری شوند که روی بیضه‌ها اثر می‌گذارند.
• بعضی از عوامل خطر ابتلا به عوارض جانبی تأخیری بیضه را افزایش می‌دهند.
• عوارض جانبی تأخیری بیضه معمولاً به‌دلیل درمان بعضی انواع سرطان‌های دوران کودکی ایجاد می‌شوند.
  تخمدان
• بازماندگان سرطان دوران کودکی گاه مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که روی تخمدان اثر می‌گذارند.
• بعضی از عوامل، خطر ابتلا به عوارض جانبی تأخیری تخمدان را افزایش می‌دهند.
  رحم
• برخی بازماندگان سرطان دوران کودکی مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که روی رحم اثر می‌گذارند.
• خطر بروز عوارض جانبی تأخیری احتمالاً در زنانی که از پرتودرمانی به ناحیۀ شکم استفاده کرده‌اند بیش‌تر است.
• عوارض جانبی تأخیری تخمدان و رحم معمولاً به‌دلیل درمان برای استئوسارکومای(Osteosarcoma) دوران کودکی و دیگر سرطان‌های دوران کودکی رخ می‌دهد.
  باروری:
• بازماندگان سرطان دوران کودکی گاهی مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که روی بارداری اثر می‌گذارند.
• بعضی از پیوندهای سلول بنیادین و مغز استخوان خطر ناباروری را افزایش می‌دهند.
• روش‌هایی وجود دارد که برای کمک به بارور شدن بازماندگان سرطان دوران کودکی کمک می‌کنند.
• فرزندان بازماندگان سرطان دوران کودکی معمولاً تحت تأثیر درمان سرطان سابق والدینشان قرار نمی‌گیرند.

بیضه‌ها:

بازماندگان سرطان دوران کودکی ممکن است مبتلا به عوارض جانبی تأخیری شوند که روی بیضه‌ها اثر می‌گذارد.

عوارض جانبی تأخیری بیضه باعث ناباروری یا کاهش تعداد اسپرم‌ها می‌گردند. کاهش تعداد اسپرم‌ها می‌تواند موقتی یا دائمی باشد و به دوز پرتودرمانی و زمان‌بندی انجام آن، ناحیه‌ای از بدن که تحت درمان قرار گرفته است و سن بیمار در زمان درمان بستگی دارد.

بعضی از عوامل، خطر ابتلا به عوارض جانبی تأخیری بیضه را افزایش می‌دهند.

خطر بروز عوارض جانبی تأخیری بیضه در بازماندگانی که هر یک از درمان‌های زیر را انجام داده‌اند افزایش پیدا می‌کند:

• شیمی‌درمانی با عوامل آلکیله کننده (Alkylating) مانند سیکلوفوسفامید(Cyclophosphamide) ، پروکاربازین(Procarbazine) و ایفوسفامید(Ifosfamide) .
• پرتودرمانی در ناحیه شکم.

عوارض جانبی تأخیری بیضه معمولاً به‌دلیل درمان بعضی انواع سرطان‌های دوران کودکی ایجاد می‌شوند.

درمان موارد زیر و دیگر سرطان‌های دوران کودکی گاهی باعث بروز عوارض جانبی تأخیری بیضه می‌شوند:

• لوسمی لنفوبلاستیک حاد.
• استئوسارکوما (Osteosarcoma) .
• لنفوم هوجکین.
• سارکوما(Sarcoma) .

تخمدان:

بازماندگان سرطان دوران کودکی گاه مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که روی تخمدان اثر می‌گذارند.

عوارض جانبی تأخیری تخمدان شامل موارد زیر است:

• ناباروری.
• عادات ماهانه نامنظم.
• نارسایی تخمدان.
• یائسگی زودرس.

بعضی از عوامل، خطر ابتلا به عوارض جانبی تأخیری تخمدان را افزایش می‌دهند.

خطر بروز عوارض دیرهنگام تخمدان در بازماندگانی که هر یک از موارد زیر را انجام داده‌اند افزایش پیدا می‌کند:

• شیمی‌درمانی با عوامل آلکیله کننده (Alkylating) مانند سیکلوفوسفامید(Cyclophosphamide) ، مکلورتأمین(Mechlorethamine) ، پروکاربازین(Procabazine) و ایفوسفامید(Ifosfamide) .
• پرتودرمانی همراه با عوامل آلکیله کننده (Alkylating).
• درمان در سنین بالاتر.

رحم:

بازماندگان سرطان دوران کودکی ممکن است مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که روی رحم اثر می‌گذارند.

ممکن است رحم انعطاف خود را از دست بدهد و رشد آن کم‌تر از حد طبیعی باشد. این امر باعث افزایش خطر سقط جنین و تولد زودرس می‌شود. همچنین ممکن است رشد جنین در داخل رحم تحت تأثیر قرار بگیرد.

خطر بروز عوارض جانبی تأخیری گاهی در زنانی که از پرتودرمانی به ناحیه شکم استفاده کرده‌اند بیش‌تر است.

عوارض جانبی تأخیری تخمدان و رحم معمولاً به‌دلیل درمان برای استئوسارکومای دوران کودکی و دیگر سرطان‌های دوران کودکی رخ می‌دهند.

باروری:

بازماندگان سرطان دوران کودکی گاه مبتلا به عوارض جانبی تأخیری می‌شوند که روی بارداری اثر می‌گذارند.

عوارض جانبی تأخیری مؤثر در بارداری شامل خطر بالای بروز یکی از موارد زیر است:

• سقط جنین.
• پایان دادن به بارداری به‌دلایل پزشکی.
• تولد نوزدان کم‌وزن.
• درد زایمان زودهنگام.
• زایمان زودرس.
• قرار گرفتن جنین در وضعیتی غیرعادی.
• نقص‌های نوزاد.

در صورتی‌که پدر جزء گروه افراد بازماندگان سرطان دوران کودکی باشد، این خطر وجود دارد که جنین مرده به دنیا آید.

بعضی از پیوندهای سلول بنیادین و مغز استخوان خطر ناباروری را افزایش می‌دهد.

بعضی از پیوندهای سلول بنیادین و مغز استخوان که شامل پرتودهی تمام بدنی، سایلکوفوسفامید یا بوسولفان می‌شوند می‌توانند به تخمدان آسیب وارد کنند و مشکلاتی در ارتباط با تخمدان، باروری و توانایی حمل نوزاد برای مدت لازم به‌وجود آورند.

روش‌هایی وجود دارند که می‌توانند به بارورشدن بازماندگان سرطان دوران کودکی کمک کنند.

روش‌های زیر به باردار شدن بازماندگان سرطان دوران کودکی کمک می‌کنند.

• منجمد کردن تخم‌ها یا اسپرم قبل از درمان سرطان در بیمارانی که به سن بلوغ رسیده‌اند.
• لقاح خارج رحمی ( I.V.F.)
  خطر وجود سلول‌های سرطان در تخمک‌ها، اسپرم‌ها یا جنین وجود دارد. این خطر در بیمارانی که مبتلا به سرطان خون، بیضه یا تخمدان هستند بیش‌تر است.

کودکان بازماندگان سرطان دوران کودکی معمولاً تحت تأثیر سرطان سابق والدینشان قرار نمی‌گیرند.

کودکان بازماندگان سرطان دوران کودکی در خطر ابتلا به نقص تولد، بیماری‌های ارثی یا سرطان هستند. وجود نقص تولد در کودکان زنانی که از پرتودرمانی به نواحی تحتانی کمر(Lower Back) استفاده کرده‌اند کمی بیش‌تر است، ولی معمولاً فرزندان اینگونه افراد، سالم متولد می‌شوند. خطر وجود نقص تولد در کودکانی که جنین آنها در آزمایشگاه تولید شده و کودکان افراد بازمانده سرطان دوران کودکی که به سرطان ثانویه مبتلا شده‌اند بیش‌تر است.

سرطان‌های ثانویی

(Second Cancer) نکات کلیدی این قسمت:

• بازماندگان سرطان دوران کودکی در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان ثانویه در سال‌های بعد هستند.
• بازماندگان سرطان دوران کودکی که دارای سندروم‌های ژنتیک خاصی هستند در معرض خطر ابتلا به سرطان ثانویه هستند.

.بازماندگان سرطان دوران کودکی در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان ثانویه در سال‌های بعد هستند.

عوامل خاص مربوط به درمان، خطر ابتلا به سرطان ثانویه را افزایش می‌دهد. از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پرتودرمانی ممکن است باعث ایجاد تومورهای توپر(Solid) و سرطان خون شود.
• خطر بروز سرطان ثانویه پس از پرتودرمانی در صورت استفاده از عامل‌های آلکیله کننده (Alkylating) افزایش می‌یابد؛ همچنین در صورتی‌که بیمار زن باشد و در زمان تشخیص سن کمی داشته یا مبتلا به سرطان بافت نرم یا لنفوم هوجکین باشد خطر افزایش پیدا می‌کند.
• بعضی از داروهای ضدسرطانی نظیر عوامل آلکیله کننده (Alkylating) یا داروهای پلاتین(Platinum) ممکن است باعث بروز لوسمی‌شوند.
• بازماندگان لنفوم هوجکین دوران کودکی در معرض بیش‌ترین خطر ابتلا به سرطان ثانویه هستند، مخصوصاً سرطان تیروئید و پستان. سن پایین در هنگام تشخیص و درمان بیماری عود یافته، خطر را افزایش می‌دهد.
• پیوند مغز استخوان خطر ابتلا به تومور را در سال‌های بعد افزایش می‌دهد.

بازماندگان سرطان دوران کودکی که دارای سندروم‌های ژنتیک خاصی هستند در معرض خطر ابتلا به سرطان ثانویه هستند.

بعضی از بازماندگان سرطان دوران کودکی در معرض خطر زیاد ابتلا به سرطان ثانویه هستند و دلیل آن وجود سندروم ژنتیک خاصی است که عامل سرطان اولیه آنها نیز بوده است. از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نوروفیبروماتوز(Neurofibromatosis) .
• سندروم لی- فرامنی(Li-Fraumeni) .
• پولیپوز خانوادگی(Familial Polyposis) .
• فرم ژنتیک رتینو بلاستوما(Retinoblastoma) .

برای این دسته از بازماندگان سرطان دوران کودکی آزمایش‌های دقیق و مکرر پس از درمان اهمیت زیادی دارد.

مرگ‌ومیر (Mortality)

پیشرفت در درمان سرطان تعداد مرگ‌ومیر ناشی از سرطان اولیه را کاهش داده است. با این‌حال، تعداد عوارض جانبی تأخیری در بازماندگان سرطان دوران کودکی ممکن است با گذشت زمان افزایش یابد و این بازماندگان عمر کم‌تری نسبت به افرادی دارند که مبتلا به سرطان نبوده‌اند. بیش‌ترین دلایل مرگ در بازماندگان سرطان دوران کودکی شامل موارد زیر است:

• عود سرطان اولیه.
• سرطان ثانویه.
• آسیب به قلب.

مطالعات در زمینه علل عوارض جانبی تأخیری باعث تغییراتی در درمان شده است. این امر منجر به بهبود کیفیت زندگی بازماندگان سرطان و پیشگیری از مرگ ناشی از عوارض جانبی تأخیری شده‌است.

مراقبت‌های درازمدت پس از درمان

(Long Term Follow-Up) نکات کلیدی در این قسمت:

• مراقبت‌های منظم پس از درمان برای بازماندگان سرطان دوران کودکی اهمیت زیادی دارد.
• رفتار مروج سلامت برای بازماندگان سرطان دوران کودکی اهمیت زیادی دارد.

مراقبت‌های منظم پس از درمان برای بازماندگان سرطان دوران کودکی اهمیت زیادی دارد.

مراقبت‌های پس از درمان بسته به نوع سرطان، نوع درمان و وضعیت کلی سلامتی برای هر فردی متفاوت است اینکه بازماندگان سرطان دوران کودکی تحت آزمایش‌های منظم توسط پزشک آشنا به درمانشان و کسی که از خطرها آگاه است و می‌تواند علائم اولیه عوارض جانبی تأخیری را تشخیص دهد، قرار گیرند، اهمیت زیادی دارد. بازماندگان سرطان دوران کودکی، مخصوصاً بازماندگان تومورهای سیستم عصبی مرکزی، لوسمی و بیماری هوجکین، احتمالاً به خدمات آموزشی خاص نیاز دارند.

مراقبت‌های پس از درمان در مورد بازماندگان سرطان دوران کودکی تا دوران بزرگسالی ادامه پیدا خواهد کرد. عواملی که در این مراقبت‌ها نقش دارند شامل پزشک و متخصص اولیه فرد بیمار، سیستم‌های آموزشی، شغلی و خدمات اجتماعی و خانواده او هستند.

مراقبت‌های طولانی‌‌مدت پس از درمان، سلامتی و کیفیت زندگی بازماندگان سرطان را بهبود می‌بخشد و همچنین به پزشکان در مطالعه عوارض جانبی تأخیری درمان‌های سرطان کمک خواهد کرد.

بنابراین می‌توان از روش‌های درمانی ایمن‌تری برای کودکانی که بیماری آنها تازه تشخیص داده شده است استفاده کرد.

رفتار مروج سلامت برای بازماندگان سرطان دوران کودکی اهمیت زیادی دارد.

کیفیت زندگی مورد علاقه بازماندگان سرطان توسط رفتارهایی که سلامتی و رفاه آینده آنها را بیش‌تر می‌کند، بهبود پیدا می‌کند. از جمله این رفتارها می‌توان به رژیم سالم، ورزش و معاینات منظم پزشکی و دندانپزشکی اشاره کرد. این رفتارهای مربوط به مراقبت شخصی، برای بازماندگان سرطان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و این امر به‌دلیل وجود خطر بروز مشکلات پزشکی مربوط به درمان می‌باشد.

رفتارهای سالم می‌توانند شدت عوارض جانبی تأخیری را کاهش دهند و خطر ابتلا به دیگر بیماری‌ها را کم کنند. پرهیز از رفتارهای آسیب‌رساننده به سلامتی نیز از اهمیت به‌سزایی برخوردار است.

سیگار کشیدن، مصرف الکل و استفاده از داروهای غیرمجاز خطر صدمه به یک عضو را افزایش می‌دهند و احتمال ابتلا به سرطان ثانویه را زیاد می‌کنند.

برای اطلاعات بیش‌تر راجع به عوارض جانبی تأخیری درمان برای سرطان دوران کودکی

(To Learn More About Late Effects Of Treatment For Childhood Cancer)

برای به‌دست آوردن اطلاعات بیش‌تر در مورد عوارض جانبی تأخیری سرطان دوران کودکی که توسط انجمن ملی سرطان فراهم شده است به بخش‌های زیر مراجعه کنید.

• بزرگسالان بازمانده از سرطان دوران کودکی مستعد ابتلا به مشکلات مزمن مربوط به سلامتی هستند.
• راهنمایی‌های مربوط به مراقبت‌های پس از درمان طولانی‌مدت برای بازماندگان سرطان دوران کودکی، نوجوانی و جوانی.
• فهرست خدمات عوارض جانبی تأخیری.

برای به‌دست آوردن اطلاعات بیش‌تر راجع به سرطان دوران کودکی و دیگر منابع عمومی مربوط به سرطان از پایگاه علمی، پزشکی و آموزشی مؤسسه تحقیقات، آموزش و پیشگیری سرطان (www.ncii.ir) به بخش‌های زیر مراجعه کنید.

• چیزهایی که باید در رابطه با سرطان بدانید – نگاه اجمالی.
• سرطان دوران کودکی.
• جستجوی درمان – بنیاد سرطان دوران کودکی گروه سرطان‌شناسی کودکان.
• عوارض جانبی تأخیری درمان برای سرطان دوران کودکی.
• جوانان مبتلا به سرطان.
• کتاب‌های راهنما برای والدین.
• مراقبت‌های مخصوص کودکان و نوجوانان مبتلا به سرطان: پرسش و پاسخ.
• مجموعه‌های آشنایی با سرطان: سرطان.
• تعیین مرحله(Staging) : پرسش و پاسخ.
• مقابله با سرطان.
• پشتیبانی و منابع.
• کتابخانه سرطان.
• اطلاعات مخصوص بازماندگان/ بهدار/ حامیان.