Farsi
English
telegram
instagram
صحبت کردن با پزشک درباره غربالگری PSA
با انجام تست آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA یا Prostate – Specific Antigen) به ردیابی سرطان پروستات در مردان کمک می‌شود، اما این تست نقطه ضعف‌هایی دارد. مطالعات تحقیقاتی اخیر حاکی از آن است که غربالگری سرطان پروستات با تست PSA شاید در واقع تعداد مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پروستات را کاهش ندهد.
چرا درباره غربالگری PSA اختلاف نظر شدید وجود دارد؟
به دلایل مختلف زیر، درباره غربالگری سرطان پروستات، از جمله در ارتباط با معاینه انگشتی راست‌روده (DRE یا Digital Rectal Exam) و غربالگری PSA ، اختلاف‌نظر شدید وجود دارد:
- ۱. سرطان پروستات یک بیماری متغیر است و دو نوع اصلی دارد. یک نوع آن بسیار به‌کندی رشد می‌کند و کم‌تر خطرناک است، ولی نوع دیگر به‌سرعت رشد می‌کند، به اندام‌های دیگر گسترش می‌یابد، و امکان دارد باعث مرگ شخص بیمار شود. نوع مهاجم‌تر (که آن را سرطان پروستات با درجه بالا هم می‌نامند) باید درمان شود. مشکل در این است که اکثر مردان مبتلا به نوع کم‌تر مهاجم هستند، و گاهی اوقات ممکن است تمیز دادن این دو نوع از هم از طریق انجام بیوپسی (یعنی برداشتن مقدار کمی بافت و معاینه کردن آن در زیر میکروسکوپ) بسیار سخت باشد.
- ۲. ابزارهایی که برای غربالگری پروستات استفاده می‌شود، یعنی DRE و PSA ، نسبتاً غیردقیق هستند، و این امر باعث شده است برخی از پزشکان مناسب بودن این روش غربالگری سرطان پروستات را زیر سؤال ببرند.
- ۳. تا این اواخر، در هیچ آزمایش بالینی (مطالعات تحقیقاتی بر روی انسان) که خوب طراحی شده باشد، در واقع ثابت نشده است غربالگری در مورد سرطان پروستات موفق عمل می‌کند. برای آن که غربالگری مؤثر واقع شود، باید با انجام آن میزان بقای بیماران یا نرخ درمان آنها افزایش یابد، یا دست کم عوارض جانبی درمان کم‌تر شود. متأسفانه، در مورد سرطان پروستات، بخش زیادی از این اختلاف‌نظر شدید بر این متمرکز است که آیا با انجام غربالگری این سرطان تنها اندکی زودتر ردیابی می‌شود اما نرخ درمان افزایش نمی‌یابد.
- ۴. اینک دو آزمایش بالینی تصادفی‌سازی شده را گزارش کرده‌اند. در یکی از این دو آزمایش که در ایالات متحده انجام شد، هیچ شواهدی به‌دست نیامد که با انجام غربالگری میزان بقای بیماران افزایش می‌یابد، و در واقع به‌نظر می‌آمد در گروهی از مردان که غربالگری انجام می‌شد عوارض جانبی بیش‌تری بروز می‌کرد. آزمایش دیگر را در اروپا انجام دادند و در آن مشخص شد با انجام غربالگری موارد مرگ‌ومیر ناشی از سرطان پروستات به نصف کاهش می‌یابد، اما میزان بقای کل تغییر نمی‌کند. نکته دیگری که اهمیت دارد این است که در مردان بالای ۷۵ سال میزان بقا در جمعیت غربالگری شده در واقع کم‌تر بود. با بررسی این دو مطالعه، هیچ دلیل محکمی برای انجام غربالگری سرطان پروستات در مردان وجود ندارد. هر فعالیت در زمینه غربالگری باید بر بیمارانی متمرکز باشد که سرطان پروستات در خانواده آنها سابقه داشته است، مخصوصاً اشخاصی که برخی از اعضای خانواده آنها در اثر ابتلا به سرطان پروستات فوت کرده‌اند.
غربالگری PSA چه فواید و خطراتی دارد؟
فواید نظری غربالگری سرطان پروستات عبارتند از : (۱) پتانسیل تشخیص زودهنگام‌تر (مراحل اولیه) سرطان، که در این مراحل می‌توان آن را درمان نمود؛ و (۲) پتانسیل تشخیص زودهنگام‌تر (مراحل اولیه) سرطان،برای آن که درمان این مراحل کم‌تر تهاجمی است. خطرات غربالگری پروستات عبارتند از اینکه امکان دارد در این غربالگری نوع کم‌تر مهاجم سرطان پروستات شناسایی شود که شاید واقعاً به درمان احتیاج نداشته باشد (مخصوصاً در مردان مسن‌تر)، و اینکه ممکن است درمان عوارض جانبی قابل ملاحظه‌ای به همراه داشته باشد، مانند ناتوانی جنسی (ناتوانی در رسیدن به حالت نعوظ) و بی‌اختیاری ادرار (ناتوانی در کنترل جریان ادرار). چیزی که برای پزشکان و بیماران دلسردکننده است این می‌باشد که در دو آزمایش بالینی اخیر در میزان بقای بیماران تفاوت بسیار زیادی مشاهده نشده است. شاید این تفاوت بسیار زیاد در آینده مشاهده شود، زیرا وضعیت این مردان همچنان پیگیری خواهد شد، اما این امکان هم وجود دارد که این فقدان تفاوت بسیار زیاد همچنان باقی بماند. اگر در بررسی‌های بعدی مشخص شود میزان بقا با انجام غربالگری افزایش می‌یابد، در آن صورت موضع ما در قبال این موضوع تغییر می‌کند و ما از انجام غربالگری حمایت می‌نماییم. تا آن زمان، به‌نظر می‌آید رویکرد صحیح این باشد که پزشک و بیمار به‌هنگام در نظر گرفتن انجام این غربالگری با فرصت کافی درباره تمام مسائل مربوطه با هم بحث و گفت‌وگو کنند.
مردان پیرتر باید چه چیزهایی را درباره غربالگری PSA بدانند؟
همان اطلاعاتی که در مورد مردان ۴۰ تا ۷۰ ساله مطرح شد عمدتاً درباره مردان مسن‌تر از ۷۰ سال هم کاربرد دارد. اما مردان مسن‌تر از ۷۰ سال باید بدانند بر اساس داده‌های قبلی، توصیه شده است مردان مسن‌تر از ۷۰ سال در این غربالگری شرکت نکنند. البته اگر در مرد مسن‌تری در واقع علائم ادراری جدیدی مشاهده شود، وضعیت فرق خواهد کرد. غربالگری واژه‌ای مرتبط با بررسی سرطان در افرادی است که فاقد هرگونه علائم این بیماری می‌باشند.
مردان باید چه پرسش‌هایی را درباره غربالگری PSA و خطر مبتلا شدن به‌سرطان پروستات با پزشکان خود در میان بگذارند؟
مردان باید بپرسند که آیا هیچ علائمی در آنها وجود دارد که شاید دچار سرطان پروستات باشند، اینکه آیا بر اساس سابقه خود در معرض بالاتر بودن خطر سرطانپروستات قرار دارند، و اینکه آیا امکان دارد انجام تست غربالگری پروستات برای آنها مفید واقع شود. آنها باید از پزشک بخواهند درباره اطلاعات موجود مربوط به دقت تست‌های DRE و PSA، در مورد اینکه چرا درباره این غربالگری اختلاف‌نظر شدید وجود دارد، و در ارتباط با خطراتی صحبت کند که با انجام تست PSA با آنها روبرو خواهند شد. نکته مهم این است که بیمار و پزشک درباره اینکه اگر تست(ها) حاکی از وجود سرطان پروستات باشد چه اتفاقی خواهد افتاد، در مورد این که اگر تست(ها) حضور سرطان را نشان ندهند چه اتفاقی خواهد افتاد، و درباره فواید یا نقاط ضعف فعلاً دست به اقدامی نزدن صحبت کنند. اگر اخیراً در جریان ادرار شخص تغییری ایجاد شده باشد، یا او در ادرار یا منی خود خون دیده باشد، یا لازم شود در طول روز یا شب به دفعات ادرار کند، باید با پزشک درباره بررسی نمودن این مجموعه علائم صحبت نماید.