درمان کارسینوم مرکلسل
اطلاعات عمومی درباره کارسینوم مرکلسل
نکات مهم این بخش
|
عوامل خاصی بر پیشآگهی (احتمال بهبودی) و گزینههای درمان تأثیر میگذارند.
کارسینوم مرکلسل بیماری بسیار نادری است که در آن سلولهای بدخیم (سرطان) در پوست تشکیل میشوند.
سلولهای مرکل در لایه بالایی پوست یافت میشوند. این سلولها به آن پایانههای عصبی بسیار نزدیک هستند که به حس بساوایی مربوط میشوند. کارسینوم مرکلسل، که آن را کارسینوم اعصاب- غدد درون ریزپوست (NeuroendocrineCarcinoma ) یا سرطان ترابکولار پوست هم مینامند (ترابکولار : مربوط به رشتهها و نوارهای بافت همبندی نگهدارنده یک عضو)، نوع بسیار نادری از سرطان پوست است که به هنگام رشد بدون کنترل سلولهای مرکل تشکیل میشود. کارسینوم مرکلسل در اکثر موارد در آن قمستهایی از پوست، مخصوصاً پوست سر و گردن و همچنین بازو و ساق پا و تنه، شروع میشود که در معرض نور آفتاب قرار میگیرد.
سلولهای مرکل در لایهای از سلولهای بازال (قاعدهای) قرار دارند که در عمقیترین بخش اپیدرم واقع میباشد و به اعصاب متصل هستند.
کارسینوم مرکلسل معمولاً به سرعت رشد مینماید و در مراحل اولیه خود متاستاز میکند (گسترش مییابد). این گسترش معمولاً ابتدا در غدد لنفاوی مجاور صورت میگیرد و سپس امکان دارد در غدد لنفاوی یا پوست واقع در قسمتهای دوردست بدن، ریه، مغز، استخوان، یا اندامهای دیگر اتفاق افتد.
ممکن است قرار گرفتن در معرض نور آفتاب و داشتن دستگاه ایمنی ضعیف بر خطر ایجاد کارسینوم سلول مرکل تأثیر نماید.
هر چیزی که خطر دچارشدن به بیماری را افزایش میدهد عامل خطر نامیده میشود. مواجه بودن با عامل خطر به معنی مبتلا شدن به سرطان نمیباشد؛ روبرو نبودن با عامل خطر به معنی دچار نشدن به سرطان نیست. افرادی که فکر میکنند امکان دارد در خطر باشند باید با پزشکخود در این باره صحبت کنند.
عوامل خطر کارسینوم سلول مرکل شامل موارد زیر است:
- زیاد قرار گرفتن در معرض نور طبیعی آفتاب.
- قرار گرفتن در معرض نور مصنوعی آفتاب، مانند تخت برنزه شدن (Tanning Beds) یا درمان پسوریازیس با پسورالن و اشعه فرابنفش A (درمان PUVA یا Psoralen and Ultraviolet A ).
- ضعیف شدن دستگاه ایمنی در اثر بیماریهایی مانند لوسمی لنفوسیتی مزمن یا عفونت HIV.
- مصرف داروهایی که فعالیت دستگاه ایمنی را کاهش میدهد، مانند داروهایی که پس از عمل پیوند اندام استفاده میشود.
- دارا بودن سابقه ابتلا به انواع دیگری از سرطان.
- مسنتر از ۵۰ سال، مرد، یا سفید پوست بودن.
کارسینوم سلول مرکل معمولاً بهصورت یک توده بیدرد واحد در قسمتی از پوست بروز میکند که در معرض نور آفتاب قرار داشته است.
ممکن است این تغییر و تغییرات دیگر در پوست در اثر مبتلا بودن به کاسینوم سلول مرکل ایجاد شود. امکان دارد بیماریهای دیگر همین علائم را ایجاد کنند. اگر تغییراتی در پوست مشاهده شود، باید با پزشک مشورت نمود.
کارسینوم سلول مرکل معمولاً در قسمتی از پوست که در معرض نور آفتاب قرار دارد بهصورت توده واحدی ظاهر میشود که:
- به سرعت رشد میکند.
- درد ندارد.
- سفت و گنبد دار یا دارای برآمدگی است.
- به رنگ قرمز یا بنفش میباشد.
از تستها و رویههایی که برای معاینه پوست بهکار میگیرند بهمنظور ردیابی (یافتن) و تشخیص کارسینوم سلول مرکل استفاده میشود.
امکان دارد از تستها و رویههای زیر استفاده کنند:
- معاینه بدنی و ثبت سابقه شخص بیمار: معاینه بدنی برای وارسی علائم عمومی سلامتی، از جمله وارسی جهت یافتن نشانههای بیماری، مانند توده یا هر چیز دیگری که غیرعادی به نظر میآید. سابقه عادات بهداشتی شخص بیمار و بیماریهای قبلی او و درمانهایی که در مورد آنهاصورت گرفت هم ثبت میشود.
- معاینه پوست سراسر بدن: پزشک یا پرستار پوست بدن شخص بیمار را وارسی میکند تا ورم یا آماس یا لکههایی را پیدا کند که از نظر رنگ، اندازه، شکل، یا بافت غیرطبیعی به نظر میآید. اندازه، شکل، و بافت غدد لنفاوی نیز وارسی میشود.
- بیوپسی (نمونهبرداری): برداشتن سلولها یا بافتهایی از بدن تا آسیبشناس آنها را زیر میکروسکوپ معاینه کند و از وجود نشانههای حضور سرطانمطلع شود.
عوامل خاصی بر پیشآگهی (احتمال بهبودی) و گزینههای درمان تأثیر میگذارند.
پیشآگهی (احتمال بهبودی) و گزینههای درمان به عوامل زیر بستگی دارد:
- مرحله سرطان (اندازه تومور و اینکه آیا تومور به غدد لنفاوی یا دیگر قسمتهای بدن گسترش یافته است).
- محل قرارگیری سرطان در بدن.
- اینکه آیا سرطان تازه تشخیص داده شده یا برگشت (عود) کرده است.
- سن و سلامتی عمومی شخص بیمار.
پیشآگهی به عمق رشد تومور در داخل پوست هم بستگی دارد.
مراحل کارسینوم سلول مرکل
نکات مهم این بخش
- پس از تشخیص کارسینوم سلول مرکل، تستهایی انجام میدهند تا مشخص شود که آیا سلولهای سرطان به دیگر اندامهای بدن گسترش یافتهاند.
- سرطان به سه طریق در بدن گسترش مییابد.
- در مورد کارسینوم سلول مرکل از مراحل زیر استفاده میکنند:
- مرحله صفر (کارسینوم درجا)
- مرحلهIA
- مرحله IB
- مرحله IIA
- مرحله IIB
- مرحله IIC
- مرحله IIIA
- مرحله IIIB
مرحله IV
پس از تشخیص کارسینوم سلول مرکل، تستهایی انجام میدهند تا پیببرند که آیا سلولهای سرطان به دیگر قسمتهای بدن گسترش یافتهاند.
فرآیندی که استفاده میکنند تا مشخص شود آیا سرطان به دیگر اندامهای بدن گسترش یافته است مرحلهبندی نامیده میشود. با استفاده از اطلاعاتی که از فرایند مرحلهبندی بهدست میآید، مرحله بیماری را تعیین میکنند. دانستن مرحله بیماری در برنامهریزی درمان اهمیت دارد.
ممکن است از تستها و رویههای زیر در فرآیند مرحلهبندی استفاده شود:
- سی.تی.اسکن (CT Scan ) یا CAT اسکن: رویهای که در آن یک سری تصاویر تفصیلی از زوایای مختلف از نواحی داخل بدن برداشته میشود. کامپیوتری که به دستگاه اشعه – X متصل است این تصاویر را برمیدارد. ممکن است مادهای رنگی را در سیاهرگی در بدن شخص بیمار تزریق کنند، یا امکان دارد بیمار این ماده را بلع کند، تا به واضحتر دیده شدن اندامها یا بافتها کمک شود. ممکن است از سی.تی.اسکن قفسه سینه و شکم برای وارسیسرطان اولیه سلول کوچک ریه (Primary Small Cell Lung Cancer)، یا بهمنظور پیداکردن کارسینوم سلول مرکلی که گسترشیافته است، استفاده نمایند. همچنین، امکان دارد از سی.تی.اسکن سر و گردن برای پی بردن به این نکته استفاده شود که آیا کارسینوم سلول مرکل به غدد لنفاوی گسترش یافته است. این رویه را تصویربرداری مقطعی محاسباتی (Computed Tomography)، تصویربرداری مقطعی کامپیوتری (Computerized Tomography)، یا تصویربرداری مقطعی محوری کامپیوتری (ComputerizedAxial Tomography) هم مینامند.
- MRI (تصویربرداری با استفاده از تشدید مغناطیسی یا Magnetic Rsonance Imaging): رویهای که در آن از آهنربا، امواج رادیویی، و کامپیوتر برای برداشتن یک سری تصاویر تفصیلی از نواحی داخل بدن استفاده میکنند. این رویه راتصویربرداری با استفاده از تشدید مغناطیسی هستهای ( NMRI یا Nuclear Magnetic Resonance Iimaging) هم مینامند.
- PET اسکن: (اسکن تصویربرداری مقطعی با استفاده از گسیل پوزیترون یا Positron Emission Tomography Scan): رویهای برای پیداکردن سلولهای تومور بدخیم در داخل بدن. مقدار اندکی از گلوکوز (ماده قندی) رادیواکتیو را به داخل وریدی در بدن شخص بیمار تزریق میکنند. یک اسکنر PET به دور بدن شخص بیمار میچرخد و از محلی در بدن که در آن گلوکوز مصرف میشود عکس میگیرد. سلولهای تومور بدخیم در این عکس درخشانتر دیده میشوند زیرا فعالتر هستند و بیشتراز سلولهای نرمال گلوکوز جذب میکنند.
- اسکن آکتریوتاید: نوعی اسکن رادیونوکلاید ( رادیوایزوتوپ) که از آن برای یافتن کارسینوم و دیگر انواع تومور استفاده میکنند. مقدار اندکی از آکریوتاید رادیواکتیو (آکریوتاید هورمونی است که به تومورهای کارسینویید متصل میشود) را به داخل وریدی در بدن شخص بیمارتزریق میکنند. آکتریوتاید رادیواکتیو در جریان خون به حرکت در میآید و به تومور متصل میشود و برای نشان دادن محلی که سلولهای تومور در بدن قرار دارند از یک دوربین مخصوص استفاده میکنند که رادیواکتیویته را ردیابی مینماید.
- بیوپسی غده لنفاوی: برای مرحلهبندی کارسینوم سلول مرکل، از دو نوع اصلی بیوپسی غده لنفاوی استفاده میکنند که عبارتند از:
- بیوپسی غده لنفاوی نگهبان: برداشتن غده لنفاوی نگهبان در طول عمل جراحی. غده لنفاوی نگهبان اولین غده لنفاوی است که زهکش لنفاوی (Lymphatic Drainage) را از تومور دریافت میکند، و اولین غده لنفاوی است که احتمال دارد سرطان ازتومور به آن گسترش یابد. مادهای رادیواکتیو و یا مادهای به رنگ آبی در محل نزدیک به تومور در سیاهرگی در بدن شخص بیمار تزریق میشود. این ماده (یا ماده رنگی) در مجاری لنفاوی (Lymph Ducts) جریان مییابد و به غدد لنفاوی میرسد. اولین غده لنفاویکه این ماده (رنگی) را دریافت میکند از بدن خارج میکنند. آسیبشناس این بافت را زیر میکروسکوپ نگاه میکند تا سلولهای سرطانی را پیدا کند. اگر سلول سرطان پیدا نشود، شاید لازم نباشد غدد لنفاوی بیشتری از بدن برداشته شود.
- بیوپسی غده لنفاوی نگهبان پوست. مادهای رادیواکتیو و یا مادهای آبی رنگ را درنزدیکی تومور به بدن شخص بیمار تزریق میکنند (تصویر سمت چپ). ردیابی ماده تزریق شده با استفاده از چشم و یا با بهکارگیری یک پروب صورت میگیرد که رادیواکتیویته را ردیابی میکند (تصویرمیانی). غدد نگهبان (اولین غدد لنفاوی که این ماده را جذب میکنند) را از بدن خارج میکنند و زیر میکروسکوپ وارسی میکنند تا سلولهای سرطان را پیدا کنند (تصویر سمت راست).
- تشریح غده لنفاوی: رویهای در جراحی که در آن غدد لنفاوی را از بدن برمیدارند و نمونهای از بافت را زیرمیکروسکوپ نگاه میکنند تا نشانههایسرطان پیدا شود. در تشریح ناحیهای غدد لنفاوی (Regional Lymph NodeDissection)، برخی از غدد لنفاوی موجود در ناحیه قرارگیری تومور را از بدن خارج میکنند. در تشریح کامل غدد لنفاوی (Radical Lymph Node Dissection)، اکثر یا تمام غدد لنفاوی موجود در ناحیه قرار گیری تومور را برمیدارند. این رویه را برداشتن غده لنفاوی هم مینامند.
سرطان به سه طریق در بدن گسترش مییابد.
طرق گسترش سرطان در بدن به شرح زیر است:
- از طریق بافت. سرطان به بافت نرمال اطراف حمله میکند.
- از طریق دستگاه لنفاوی. سرطان به دستگاه لنفاوی حمله میکند و از راه عروق لنفاوی به دیگر قسمتهای بدن میرسد.
- از طریق خون. سرطان به سیاهرگها و مویرگها حمله میکند و همراه خون به دیگر نقاط بدن میرسد.
هنگامیکه سلولهای سرطان از تومور اولیه (اصلی) جدا میشوند و از طریق لنف یا خون به دیگر نقاط بدن میرسند، ممکن است توموری دیگر (تومور ثانویه) تشکیل شود. این فرآیند را متاستاز مینامند. تومور ثانویه (متاستازی) از همان نوع سرطان تومور اولیه میباشد.
بهعنوان مثال، اگر سرطان پستان به استخوان گسترش یاید، سلولهای سرطان موجود در استخوان در واقع سلولهای سرطان پستان هستند و این بیماری سرطان استخوان نبوده بلکه سرطان پستان است.
در مورد کارسینوم سلول مرکل، از مراحل زیر استفاده میشود:
نخود، بادامزمینی، گردو، و لیموترش اندازه تومور را نشان میدهد.
مرحله صفر (کارسینوم درجا)
در مرحله صفر، تومور گروهی از سلولهای غیرطبیعی است که در محلی که اول بار تشکیل شدند ماندهاند و گسترشنیافتهاند. ممکن است این سلولهای غیرطبیعی سرطان شوند و به غدد لنفاوی یا قسمتهای دوردست بدن گسترش یابند.
مرحله IA
در مرحله IA، عرض تومور در عریضترین بخش آن ۲ سانتیمتر یا کمتر است و هنگامیکه غدد لنفاوی را زیر میکروسکوپ وارسی میکنند هیچ سرطان پیدا نمیشود.
مرحله IB
در مرحله IB، عرض تومور در عریضترین بخش آن ۲ سانتیمتر یا کمتر است و در معاینه بدنی یا تستهای تصویربرداری هیچ غده لنفاوی متورمی پیدا نمیشود.
مرحله IIA
در مرحله IIA، تومور از ۲ سانتیمتر بزرگتر است و هنگامیکه غدد لنفاوی را زیر میکروسکوپ معاینه میکنند هیچ سرطان پیدا نمیشود.
مرحله IIB
در مرحله IIB، تومور از ۲ سانتیمتر بزرگتر است و در معاینه بدنی یا تستهای تصویربرداری هیچ غده لنفاوی متورمی پیدا نمیشود.
مرحله IIC
در مرحله IIC، اندازه تومور متغیر است و تومور به استخوان، عضله، بافت همبند، یا غضروف مجاور گسترشیافته اما به غدد لنفاوی یا قسمتهای دوردست بدن گسترشنیافته است.
مرحله IIIA
در مرحله IIIA، اندازه تومور متغیر است و امکان دارد تومور به استخوان، عضله، بافت همبند، یا غضروف مجاور گسترش یافته باشد. هنگامیکه غدد لنفاوی را زیر میکروسکوپ وارسی میکنند در آنها سرطان پیدا میشود.
مرحله IIIB
در مرحله IIIB، اندازه تومور متغیر است و امکان دارد تومور به استخوان، عضله، بافت همبند، یا غضروف مجاور گسترشیافته باشد. سرطان به غدد لنفاوی نزدیک تومور گسترشیافته است و در معاینه بدنی یا تست تصویربرداری پیدا میشود. غدد لنفاوی را از بدن خارج میکنند و هنگامیکه آنها را زیر میکروسکوپ وارسی میکنند در آنها سرطان پیدا میشود.
ممکن است تومور ثانویهای هم وجود داشته باشد که:
- یا بین تومور اولیه و غدد لنفاوی مجاور آن قرار دارد،
- یا فاصله آن از مرکز بدن بیشتر از فاصله تومور اولیه از این مرکز است.
مرحله IV
در مرحله IV، اندازه تومور متغیر میباشد و تومور به قسمتهای دوردست بدن مانند کبد، ریه، استخوان، یا مغز گسترشیافته است.
کارسینوم راجعه سلول مرکل
کارسینوم راجعه سلول مرکل سرطان میباشد که پس از درمان برگشت (عود) کرده است. ممکن است سرطان در پوست، غدد لنفاوی، یا دیگر قسمتهای بدن برگشت کند. کارسینوم سلول مرکل معمولاً برگشت میکند.
بررسی گزینههای درمان
نکات مهم این بخش
- انواع مختلفی از درمان برای بیماران مبتلا به کارسینوم سلول مرکل وجود دارد.
از سه نوع درمان استاندارد استفاده میشود که عبارتند از: - جراحی
- پرتودرمانی
- شیمیدرمانی
- در آزمایشات بالینی انواع جدید درمان در دست بررسی است.
- شاید لازم باشد تستهای پیگیری انجام شود.
انواع مختلفی از درمان برای بیماران مبتلا به کارسینوم سلول مرکل وجود دارد.
برای بیماران مبتلا به کارسینوم سلول مرکل انواع مختلفی از درمان وجود دارد. برخی از درمانها استاندارد هستند (درمانهایی که در حال حاضر از آنها استفاده میشود)، و بعضی از انواع درمان در آزمایشات بالینی در دست بررسی میباشند. آزمایش بالینی مطالعهای تحقیقاتیاست و هدف از انجام آن این میباشد که درمانهای جاری بهبود یابد یا اطلاعاتی درباره درمانهای جدید برای بیماران سرطان بهدست آید. اگر در آزمایشات بالینی مشخص شود درمانی جدید بهتر از درمان استاندارد است، امکان دارد درمان جدید بهصورت درمان استاندارد درآید.
شاید بیماران بخواهند درباره شرکت در آزمایش بالینی بررسیهایی انجام دهند. برخی از آزمایشات بالینی مختص بیمارانی است که هنوز درمان آنها آغاز نشده است.
از سه نوع درمان استاندارد استفاده میشود که عبارتند از:
- جراحی
در درمانکارسینوم سلول مرکل، ممکن است از یک یا چند رویه جراحی زیر استفاده کنند:
- جراحی وسیع موضعی: سرطان، همراه با مقداری از بافت دور و بر آن، از پوست بریده میشود. شاید در طول رویه جراحی وسیع موضعی بیوپسی غده لنفاوی نگهبان را انجام دهند. اگر در غدد لنفاوی سرطان وجود داشته باشد، ممکن است تشریح غده لنفاوی هم صورت گیرد.
- تشریح غده لنفاوی: یک رویه جراحی که در آن غدد لنفاوی را از بدن بر میدارند و نمونهای از بافت را زیر میکروسکوپ وارسی مینمایند تا نشانههایسرطان را پیدا کنند. در تشریح ناحیهای غده لنفاوی، برخی از غدد لنفاوی موجود در ناحیه قرار گرفتن تومور را برمیدارند؛ درتشریح کامل غدد لنفاوی، اکثر یا تمام غدد لنفاوی موجود در ناحیه قرارگیری تومور را بر میدارند. این رویه را برداشتن غده لنفاوی (Lymphadenectomy) هم مینامند.
- حتی اگر پزشک تمام سرطان را که میتواند به هنگام انجام عمل جراحی ببیند از بدن خارج نماید، ممکن است برخی از بیماران پس از عمل جراحی تحت شیمیدرمانی یا پرتو درمانی قرار گیرند تا تمام سلولهای سرطان که در بدن باقی ماندهاند از بین بروند. درمانی را که پس ازجراحی برای پایین آوردن خطر برگشت سرطان انجام میشود درمان کمکی مینامند.
پرتودرمانی
پرتودرمانی نوعی درمان سرطان است که در آن از اشعه – X پرانرژی یا از دیگر انواع تابش برای کشتن سلولهای سرطان استفاده میکنند. دو نوع پرتودرمانی وجود دارد که عبارتند از پرتودرمانی خارجی، که در آن از دستگاهی در بیرون بدن بیمار استفاده میکنند تا تابش بهطرف سرطان ارسال شود، و پرتودرمانی داخلی، که در آن از مادهای رادیواکتیو استفاده مینمایند که در داخل سوزن، دانه، سیم، یا کاتتر قرار دارد و آن را مستقیماً در داخل یا نزدیک سرطان قرار میدهند. نحوه انجام پرتودرمانی به نوع و مرحله سرطان بستگی دارد که باید درمانشود.
شیمیدرمانی
شیمیدرمانی نوعی درمان سرطان است که در آن از داروهایی استفاده میشود تا از طریق کشتن سلولهای سرطان، یا از راه متوقف نمودن تقسیم این سلولها، از رشد سلولهای سرطان جلوگیری کنند. اگر داروهای شیمیدرمانی بهصورت خوراکی یا از راه تزریق در سیاهرگ یا عضله مصرف شود، داروها وارد جریان خون میشوند و میتوانند به سلولهای سرطان موجود در سرتاسر بدن برسند (شیمیدرمانی سیستمیک). اگر داروهای شیمیدرمانی را مستقیماً در مایع مغزی نخاعی، در داخل اندامی از بدن، یا در حفرهای در بدن مانند شکم قرار دهند ، داروها عمدتاً بر سلولهای سرطان موجود در این نواحی تأثیر میکنند (شیمیدرمانی ناحیهای). نحوه انجام شیمیدرمانی به نوع و مرحله سرطان بستگی دارد که باید درمان شود.
گزینههای درمان بر حسب مرحله بیماری
در هر بخش مربوط به درمان، یک لینک به فهرستی از آزمایشات بالینی جاری وجود دارد. ممکن است در مورد برخی از انواع یا مراحل سرطان هیچ آزمایش بالینی فهرست نشده باشد. بیمار باید با پزشک خود در درباره آزمایشات بالینی مشورت کند که در اینجا فهرست نشدهاند اما شاید برای او مناسب باشند.
مراحل I و II کارسینوم سلول مرکل امکان دارد درمان
مراحل I و II کارسینوم سلول مرکل شامل موارد زیر باشد:
- جراحی برای برداشتن تومور، مانند جراحی وسیع موضعی همراه با یا بدون تشریح غدد لنفاوی.
- پرتودرمانی پس از جراحی.
- آزمایش بالینی درباره یک درمان جدید.
مرحله IV کارسینوم سلول مرکل
امکان دارد درمان مرحله IV کارسینوم سلول مرکل شامل موارد زیر باشد که بهعنوان درمان تسکینی برای کاهش دادن علائم بیماری و بهبود بخشیدن کیفیت زندگی بیمار صورت میگیرد:
- شیمیدرمانی.
- جراحی.
- پرتودرمانی.
گزینههای درمان کارسینوم راجعه سلول مرکل
ممکن است درمان کارسینوم راجعه سلول مرکل شامل موارد زیر باشد:
- جراحی وسیع موضعی برای برداشتن ناحیهای از بافت که بزرگتر از ناحیهای است که در جراحی قبلی برداشته شد. شاید تشریح غدد لنفاوی هم انجام شود.
- پرتودرمانی پس از جراحی
- شیمیدرمانی
- پرتودرمانی و یا جراحی بهعنوان درمان تسکینی برای کاهش دادن علائم و بهبود بخشیدن کیفیت زندگی شخص بیمار.