موادغذایی مورد نیاز کودکان سرطانی

موادغذایی مورد نیاز کودکان سرطانی

کودکان سرطانی به پروتئین، کربوهیدرات، چربی، آب، ویتامین، و مواد معدنی احتیاج دارند. متخصص تغذیه می‌تواند به والدین کودک کمک کند نیاز‌های کودک را درک نمایند و برای کودک خود برنامه‌غذایی تهیه کنند. وضعیت پایه کودک از نظر تغذیه (آیا اضافه وزن دارد؟ آیا دچارکمبود وزن است؟)، بیماری تشخیص داده شده، برنامه درمان، سن، سطح فعالیت بدنی، و دارو‌هایی که کودک مصرف می‌کند، همگی در تهیه برنامه تغذیه او در نظر گرفته می‌شود.

پروتئین‌ها

بدن از پروتئین‌ها برای رشد، ترمیم بافت، و حفظ و نگهداری پوست، سلول‌های خون، دستگاه ایمنی، و آستر دستگاه گوارش استفاده می‌کند. ممکن است بهبودی کودکان سرطانی که پروتئین کافی دریافت نمی‌کنند کندتر صورت گیرد، و حتی احتمال اینکه دچار عفونت شوند بیشترخواهد بود. پس از آنکه کودک تحت جراحی، شیمی‌درمانی، یا پرتودرمانی قرار گرفت، شاید به پروتئین بیشتری احتیاج داشته باشد تا بافت‌هایش التیام یابند و به جلوگیری از بروز عفونت کمک شود.

پروتئین برای رشد و نمو کودک هم مهم است. والدین کودک باید با گروه مراقبت بهداشتی از کودک سرطانی همکاری کنند تا متوجه شوند کودک در این مرحله چه نیاز‌های (غذایی) خاصی دارد.

گوشت کم‌چرب، ماهی، طیور، تخم‌مرغ، لبنیات، خشکبار، لوبیا خشک، نخود و عدس، و غذا‌های حاوی سویا منابع پروتئینی خوبی هستند.

کربوهیدرات‌ها

کربوهیدرات‌ها سوختی (کالری‌هایی) را تأمین می‌کنند که بدن برای انجام فعالیت‌های فیزیکی و اندام‌ها برای عملکرد خود نیاز دارند. تعداد کالری‌های مود نیاز کودک به سن، اندازه بدن، و سطح فعالیت بدنی او بستگی دارد. نوزادان و کودکان و نوجوانان سالم، در مقایسه بابزرگسالان، در ازای هر پوند وزن بدن خود به کالری بیشتری برای رشد و نمو نیاز دارند؛ و ممکن است کودکان تحت درمان سرطان حتی به تعداد بیشتری کالری برای التیام بافت‌ها و کسب انرژی مورد نیاز بدن احتیاج داشته باشند. در واقع، امکان دارد کودک تحت درمان سرطان ، در مقایسه با کودکی که تحت درمان سرطان نمی‌باشد، به ۲۰ تا ۹۰% کالری بیشتر احتیاج داشته باشد.

بهترین منابع کربوهیدرات‌ها، یعنی میوه و سبزیجات و غلات سبوس نگرفته، تأمین کننده ویتامین‌ها و مواد معدنی و فیبر و مواد مغذی گیاهی (مواد مغذی مهمی‌که از گیاهان به‌دست می‌آید) مورد نیاز سلول‌های بدن هستند. دیگر منابع کربوهیدرات‌ها شامل نان، سیب‌زمینی، برنج ، اسپاگتی، پاستا (مخلوط آرد و تخم مرغ و آب)، غلات، لوبیا خشک، ذرت، نخود، و لوبیا می‌باشد. در این مواد غذایی حاوی کربوهیدرات‌، ویتامین‌های B و فیبر هم وجود دارد. شیرینی (دسر، آب نبات، و نوشابه‌های حاوی شکر) برای کودک کربوهیدرات تأمین می‌کند، اما تعداد دیگر مواد مغذی موجود در آن بسیار معدود می‌باشد.

چربی‌ها

چربی‌ها و روغن‌ها منبعی سرشار از انرژی (کالری) برای بدن هستند، در هر گرم از آنها دو برابر هر گرم از کربوهیدرات‌ها کالری وجود دارد، انرژی ذخیره می‌سازند و بافت‌های بدن را عایق‌بندی می‌کنند، برخی از انواع ویتامین‌ها را در خون حمل می‌نمایند، و همچنین باعث می‌شوند غذا خوشمزه‌تر شود و فرآورده‌های پخته شده را مرطوب می‌سازند و در طول پختن غذا حرارت را انتقال می‌دهند. شاید شنیده باشیم برخی از چربی‌ها بهتر از چربی‌های دیگر هستند. عمدتاً، چربی‌های اشباع نشده (دارای یک پیوند مضاعف و دارای چند پیوند مضاعف) بهتر از چربی‌های اشباع شده می‌باشند.

انواع چربی‌های مختلفی که در مواد غذایی یافت می‌شود به شرح زیر اسـت:

• چربی‌های اشباع نشده دارای یک پیوند مضاعف عمدتاً در روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون، روغن کانولا، و روغن بادام‌زمینی یافت می‌شود. این روغن‌ها در درجه حرارت اطاق به شکل مایع می‌باشند.
• چربی‌های اشباع نشده دارای چند پیوند مضاعف که عمدتاً در روغن‌های گیاهی مانند روغن‌هایی که از گلرنگ، آفتابگردان، ذرت، بذر کتان، و کانولا به‌دست می‌آید وجود دارند، چربی‌های عمده غذا‌های دریایی را هم تشکیل می‌دهند و در درجه حرات اطاق به شکل مایع هستند. برخی از اسید‌های چرب خاص که دارای چند پیوند مضاعف هستند، مانند لینولییک اسید و آلفا لینولنیک اسید، اسید‌های چرب ضروری نامیده می‌شوند. اسید‌های چرب ضروری برای ساختن سلول‌ها و تولید هورمون لازم می‌باشند، اما چون بدن نمی‌تواند آنها را تولید کند، باید آنها را از غذاهایی که می‌خوریم به‌دست آوریم. روغن‌های حاصل از سویا، کانولا، و گردو منابع خوبی برای تأمین این اسید‌های چرب ضروری هستند.
• چربی‌های اشباع شده (یا اسید‌های چرب اشباع شده) عمدتاً از منابع حیوانی، مانند گوشت و طیور و شیرچربی نگرفته یا کم‌چرب و کره، به‌دست می‌آید. برخی از روغن‌های گیاهی، مانند روغن‌های نارگیل و هسته خرما و میوه خرما، اشباع شده می‌باشند. روغن‌های اشباع شده معمولاً در درجه حرارت اطاق به شکل جامد هستند.
• اسید‌های چرب ترانس هنگامی تشکیل می‌شوند که روغن‌های گیاهی را فرآوری نموده و به مارگارین یا چربی شورتنینگ تبدیل می‌کنند. منابع چربی‌های ترانس شامل غذا‌های سبک یا سرپایی و غذا‌هایی است که با روغن گیاهی تا حدی هیدروژنه شده یا با چربی شورتنینگ گیاهی تهیه می‌شوند. چربی‌های ترانس به‌طور طبیعی در برخی از فرآورده‌های حیوانی مانند لبنیات وجود دارد.

ویتامین‌ها و مواد معدنی

ویتامین‌ها و مواد معدنی برای رشد و نمو طبیعی لازم می‌باشند و در ضمن به بدن کمک می‌کنند از انرژی حاصل از مواد غذایی استفاده نماید. کودکانی که از رژیم‌غذایی متوازن برخوردارند معمولاً مقدار زیادی ویتامین و مواد معدنی به‌دست می‌آورند. اما در مطالعات به عمل آمده مشخص شده است که حتی کودکان سالم هم در اغلب موارد کلسیم و ویتامین D کافی، که مخصوصاً در رشد استخوان‌ها اهمیت دارند، دریافت نمی‌کنند. امکان دارد برخی از دارو‌هایی که برای درمان سرطان استفاده می‌شود سطح کلسیم و ویتامین D بدن را هم کاهش دهد، و بنابراین شاید لازم باشد این بیماران مقادیر بیشتری کلسیم و ویتامین D مصرف کنند.

امکان دارد برای کودکی که تحت درمان سرطان است مشکل باشد از رژیم‌غذایی متوازن پیروی کند. ممکن است عوارض جانبی رایج درمان، مانند تهوع و استفراغ و زخم دهان (التهاب مخاط یا Mucositis)، باعث شوند کودک نتواند خوب غذا بخورد. اگر کودک درخوردن غذا مشکل دارد، والدین باید از پزشک یا پرستار یا متخصص تغذیه کمک بگیرند. گاهی اوقات پزشک توصیه می‌کند در طول درمان کودک هر روز مولتی ویتامین مصرف نماید. اما مولتی‌ویتامین جایگزین مصرف مقدار کافی کالری و پروتئین نمی‌شود. پیش از آنکه والدین به کودک خود ویتامین یا مواد معدنی بدهند، باید همواره با پزشک کودک مشورت کنند، زیرا امکان دارد برخی از این مواد مزاحم عملکرد دارو‌های ضدسرطان بشوند.

آب

تمام سلول‌های بدن به آب احتیاج دارند. اگر کودک در اثر استفراغ یا اسهال مایعات کافی دریافت نکند، یا مایعات بدن خود را از دست بدهد، امکان دارد بدنش دچار کم آبی بشود. ممکن است مایعات و مواد معدنی که به بدن کمک می‌کنند کار خود را انجام دهد به‌طور خطرناکی موازنه خود را از دست بدهند. با نیشگون گرفتن ملایم پوست روی استخوان جناغ کودک می‌توان متوجه شد که آیا او دچار کم‌آبی شده است. اگر پوست به حالت عادی برنگردد و برآمده باقی بماند، شاید کودک دچار کم‌آبی شده است. علائم دیگر شامل خشکی آستر دهان، تیره‌رنگ‌تر شدن ادرار، بی‌قراری، و سرگیجه می‌باشد. اگر والدین فکر می‌کنند کودک دچار کم‌آبی شده است، باید بلافاصله به پزشک تلفن بزنند. والدین باید از پزشک، پرستار، یا متخصص تغذیه بپرسند کودکشان روزانه به چه مقدار آب احتیاج دارد تا از کم‌آب شدن بدن کودک جلوگیری نمایند.