مطالعه تومورهای مغزی و استفاده از تلفن‌های همراه: پرسش‌ها و پاسخ‌ها

مطالعه تومورهای مغزی و استفاده از تلفن‌های همراه: پرسش‌ها و پاسخ‌ها

نکات اصلی

چرا مطالعه انجام شد؟ تومورهای مغزی غیرمعمول هستند ولی اغلب باعث ناتوانی‌های جدی می‌شوند. برخی انواع تومورهای مغزی، به‌خصوص رایج‌ترین آن، گلیوم، آمار درمان موفق کمی دارد. (سؤال۱)
۱. چه کسانی در این مطالعه مشارکت می‌کنند؟

مطالعه انستیتوی ملی سرطان شامل ۷۸۲ مورد تومورمغزی مورد آزمایش و ۷۹۹ مورد گروه کنترل از سه مؤسسه پزشکی می‌شد: بیمارستان سنت جوزف و مدیکال سنترین فونیکس، بیمارستان بریگام ومنز در بوستون، و بیمارستان وسترن پنی‌سیلوانیا درپطزپورگ. مطالعه شامل بیماران مبتلا به تومور مغزی که اخیراً گلیوم در آنها تشخیص داده‌شده (۴۸۹ مورد)، منینژیوم (۱۹۷ مورد) و یا نوروم آکوستیک (۹۶ مورد).

گروه کنترل افرادی هستند که در یک بیمارستان به‌عنوان موارد مبتلا به سرطان مغزی به دلایل شرایط غیرسرطانی مختلفی پذیرش شده‌اند. گروه کنترل با موارد آزمایش از نظر بیمارستان، جنسیت، نژاد،سن و فاصله‌ محل اقامت از بیمارستان با هم هماهنگ می‌شوند. این نوع مطالعه به مطالعه آزمایش- کنترل معروف است. این نوع مطالعه محدود به بزرگسالانی است که هجده ساله و یا بزرگ‌تر بوده ودر یکی از بیمارستان‌های شرکت‌کننده در مطالعه مراقبت دریافت کرده‌ و در ۵۰ مایلی بیمارستان زندگی کرده و می‌توانند انگلیسی و یا اسپانیولی بفهمند. جمع‌آوری اطلاعات در سال ۱۹۹۴ شروع شده و در سال ۱۹۹۸ کامل شدند.

۲. چگونه استفاده از تلفن همراه اندازه‌گیری می‌شود؟

میزان استفاده از تلفن‌های همراه دستی از طریق مصاحبه اندازه‌گیری شد. یک عکس که شان‌دهنده عکس‌هایی از نمونه‌های مختلفی از انواع تلفن‌های قابل حمل بوده به افراد نشان داده شده است، و این تلفن‌ها شامل تلفن‌های دستی، ماشین، و تلفن‌های قابل حمل، و نیز تلفن‌های بی‌سیم بود.

از میان اینها تنها تلفن‌های همراه دستی منجر به نگرانی گسترده‌ای به‌عنوان عامل احتمالی تومورهای مغزی شده‌اند. (به پرسش ۱۳ مراجعه کنید.)

برای کمک به ایجاد اطمینان درمورد این امر که شرکت‌کنندگان در مطالعه تلفن‌های بی‌سیم را با تلفن‌های همراه دستی اشتباه نکرده‌اند، مصاحبه‌کنندگان مشخصه‌های متمایز‌کننده را توضیح دادند. این مشخصه‌ها شامل مواردی از این قبیل بود که تلفن‌های همراه دارای شماره تلفن و فیش پرداختی خود است، درحالی‌که تلفن‌های بی‌سیم همان شماره دیگر تلفن‌های ثابت خانه را دارند. اسامی فراهم‌کننده‌های خدمات محلی تلفن‌های همراه توسط مصاحبه‌کننده‌ها ذکر شده است چرا که اغلب این موارد از فراهم‌کننده‌های خدمات تلفن‌های ثابت (غیرهمراه) متفاوت هستند.

سؤالاتی پرسیده‌ شد که آیا یک فرد هرگز، یک تا پنج بار، و یا بیش‌تر از پنج بار در زندگی خود از تلفن‌های همراه دستی استفاده کرده ‌بودند. از افرادی که گزارش دادند که بیش‌تر از پنج بار از تلفن همراه استفاده کرده‌اند، پرسیده‌ شد که چه موقع آنها شروع به استفاده از تلفن کرده و چه موقع آن را خاتمه داده‌اند. از استفاده‌کنندگان تلفن همراه به‌طور منظم در مورد میانگین دقایق استفاده در هر روز و طول استفاده منظم (استفاده منظم به‌عنوان دو تماس و یا بیش‌تر در هر هفته تعریف شده ‌بود) پرسیده شد. در این پرسشنامه همچنین سؤالاتی درباره اینکه از کدام دست برای نگه‌داشتن تلفن در حین صحبت استفاده شده است مطرح شد.

اطلاعات درباره نوع و مدل خاص تلفن جمع‌آوری نشد. دانستن نوع خاص تلفن مورد استفاده به شما نمی‌گوید که فرد در معرض چه مقدار پرتو قرار گرفته، به‌خاطر اینکه میزان در معرض قرار گرفتن مغز بستگی به عوامل متعددی ازقبیل میزان فاصله از نزدیک‌ترین ایستگاه تلفن همراه دارد (به پرسش ۱۱ مراجعه شود).

۳. یافته‌های مهم درباره استفاده از تلفن‌های همراه چه بود؟

هیچ‌گونه شواهدی دال بر خطر بیشتر ابتلا به تومور مغزی در بین افرادی که از تلفن‌های همراه استفاده کرده بودند به نسبت افرادی که از آنها استفاده نکرده‌اند وجود نداشت. مهم‌تر از آن، هیچ‌گونه شواهدی مبنی بر افزایش خطر ابتلا به تومور مغزی با افزایش سال‌ها و یا میانگین دقایق استفاده از تلفن همراه در روز وجود نداشته و یا اینکه آیا تومورهای مغزی در بین استفاده‌کنندگان تلفن همراه بیش‌تر از حد مورد انتظار در آن طرف از سر اتفاق می‌افتد که فرد تلفن را در آن سمت استفاده کرده است. خصوصاً که هیچ‌گونه شواهدی مبنی بر خطر افزایش یافته همراه با استفاده از یک تلفن همراه برای یک ساعت و یا بیش‌تر در روز، پنج سال یا بیش‌تر، و یا استفاده رو به افزایش بیش‌تر از ۱۰۰ ساعت، وجود نداشت. این یافته‌ها در مورد هر سه نوع تومور مغزی صحت داشت (گلیوم، منینژیوم و نوروم آکوستیک)

۴. از نتایج حاصله چه نتیجه‌گیری حاصل می‌شود؟

نتایج حاصله اصولاً به الگوهای استفاده از تلفن همراه در ایالات متحده در طی سال‌های اولیه و میانی دهه ۱۹۹۰ قابل تعمیم است. در طول دوره این مطالعه، هیچ‌گونه شواهدی دال بر این‌که استفاده از تلفن‌های همراه منجر به تومورهای مغزی و عصبی می‌شود وجود نداشت. یافته‌ها پیشنهاد کردند که اگر هم افزایشی در خطر وجود داشت، این افزایش به‌خصوص در مورد تومورهای بدخیم (گلیوم) بسیار کم بود.

به دلایل متعددی تفسیر یافته‌ها بایستی با احتیاط انجام گیرد: (۱) استفاده گسترده از تلفن‌های همراه یک پدیده معاصر است و افراد کمی در قبل از دهه ۱۹۹۰ در ایالات متحده از تلفن‌های همراه استفاده می‌کردند. این مطالعه شامل تعداد کمی از افرادی بود که گزارش داده بودند که به‌طور مداوم در بیش‌تر از پنج سال از تلفن همراه استفاده کرده‌اند. اگر این افزایش خطر تومور مغزی به علت استفاده از تلفن همراه تنها بعد از پنج سال و یا بیش‌تر ظاهر می‌شود و یا فقط در میان افرادی ظاهر می‌شود که بسیار زیاد از تلفن همراه استفاده می‌کنند، پس این امکان وجود دارد که این مطالعه در تشخیص آن شکست خورده است. (۲) این مطالعه به این صورت طراحی شده بود که به اندازه کافی وسیع باشد تا خطر افزایش یافته تمامی انواع تومورهای ترکیبی با گلیوم را تشخیص دهد. مطالعه به اندازه کافی وسیع نبود تا خطر افزایش یافته انواع زیرگروه‌های گلیوم را تشخیص دهد. (۳) اطلاعات درباره طول مدت و تداوم استفاده از تلفن‌های همراه از طریق مصاحبه به‌دست آمد و بنابراین بستگی به توانایی شرکت‌کنندگان در مطالعه در به یاد‌آوردن درست این اطلاعات داشت. (۴) دیگر عوامل بر میزان در معرض قرار گرفتن بافت مغز و سیستم عصبی در سر با پرتو فرکانس رادیویی تلفن‌های همراه، علاوه بر میزان استفاده از آنها تأثیر می‌گذارد. این عوامل شامل فاصله از ایستگاه تلفن همراه، نقشه محلی و پوشش گیاهی، این‌که آیا تلفن در محیط بسته استفاده می‌شود و یا محیط باز، طرح مدل خاص تلفن، و محل آنتن و تلفن در ارتباط با سر، است. (۵) در طی مدت زمان مطالعه ما، اکثریت قابل ملاحظه‌ای از تلفن‌های همراه مورد استفاده تلفن‌های آنالوگ بودند. امروزه اکثر تلفن‌های همراه به جای تکنولوژی آنالوگ، با تکنولوژی دیجیتال کار می¬کنند.

با ارائه این محدودیت‌ها، این امر بسیار ساده‌لوحانه است که نتیجه‌گیری کنیم که تلفن‌های همراه باعث تومورهای مغزی و سیستم عصبی نمی‌شوند.

۵. دیگر مطالعات چه ارتباطی بین استفاده از تلفن‌های همراه و تومورهای مغزی پیدا کرده‌اند؟

ادبیات مربوط به این بخش بسیار محدود است. مطالعه‌ای که اخیراً توسط مؤسسات و دیگران منتشر شده است شامل ۴۶۹ مورد آزمایشی سرطان مغز (گلیوم) و میزان مساوی در گروه کنترل است.

محققین هیچ‌گونه ارتباطی بین استفاده از تلفن‌های همراه و خطر ابتلا به گلیوم نیافته‌اند. یک مطالعه کوچک سوئدی توسط هاردل و دیگران که در ۱۹۹۹ منتشر شده و شامل ۲۳۳ مورد آزمایشی تومور مغزی و ۴۶۶ نفر در گروه کنترل بود هیچ‌گونه ارتباطی بین میزان استفاده از تلفن‌های همراه آنالوگ و یا دیجیتال و خطر ابتلا به تومورهای مغزی نیافته است. محققین ارتباطی را بین طرفی از سر که تومور در آن رخ می‌دهد و طرفی از سر که در آن از تلفن همراه استفاده می‌شود پیدا کرده‌اند اما این نتیجه براساس تعداد بسیار کمی از موارد تومورهای مغزی است.

۶. آیا هیچ‌گونه مطالعات دیگری در مورد تلفن‌های همراه و تومورهای مغزی در دست انجام هستند؟

بله. وسیع‌ترین مطالعه یک مطالعه چند مرکزی و بین‌المللی آزمایش ـ کنترل است که شامل حدود ۳.۰۰۰ مورد آزمایش و ۳.۰۰۰ مورد کنترل بوده و توسط آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) در لیون، فرانسه، هماهنگ شده است.

۷. آیا استفاده از تلفن‌های همراه خطراتی برای سلامت به‌وجود می‌آورد؟

بله. مطالعه‌ای توسط هایز و دیگران در سال ۱۹۹۷ شامل ۹۸۰ فرد دارای دستگاه ضربان¬ساز گزارش داد که وقتی یک دستگاه تلفن همراه روی دستگاه نگه داشته شد این امر باعث دخالت آن در تعداد مهمی از دستگاه‌های ضربان¬ساز شده در برخی موارد منجر به بروز علائم گردیده است. به‌هر‌حال، نگه داشتن تلفن در مقابل گوش باعث دخالت‌هایکمی شده و خطر اصلی هم هنگامی اتفاق می‌افتد که تلفن در مقابل قفسه سینه نگه داشته شود.

تا این تاریخ، مهم‌ترین اثر استفاده از تلفن همراه افزایش خطر تصادفات اتومبیل است. مقاله‌ای در سال۱۹۹۷ در ژورنال پزشکی نیوانگلند نشان داد که خطر تصادف در هنگامی‌که رانندگان در حال استفاده از تلفن هندزفری (hands free) بوده‌اند و یا آن را با دست روی گوش نگه می‌دارند، چهار برابر بیش‌تر بوده است. علاوه براین، شواهدی در یک مطالعه در سال ۱۹۹۹ در ژورنال انجمن پزشکی آمریکا JAMA (Journal Of The American Medical Association) توسط دریر و دیگران وجود دارد که نشان می‌دهد آمار کشته‌شدگان در تصادف اتومبیل در بین استفاده‌کنندگان در حد زیاد از تلفن همراه دو برابر بیش‌تر از استفاده‌کنندگان در حد کم آن است.

۸. آیا خطر ابتلا به سرطان در کودکانی که از تلفن همراه استفاده می‌کنند از بزرگسالان بیش‌تر است؟

مطالعه NCI تنها شامل بزرگسالان (سن ۱۸ سال یا بیش‌تر در زمان تشخیص تومور مغزی) بود و تعداد کمی از کودکان در قبل از ۱۹۹۴ از تلفن همراه استفاده می‌کردند، بنابراین هیچ‌گونه اطلاعاتی در مورد احتمال خطر در میان کودکان وجود ندارد. عوامل خاصی که به‌عنوان عوامل سرطان مغز و سیستم عصبی در موش‌ها شناخته شده‌اند (همانند پرتوهای یونیزه کننده و یا مواد شیمیایی خاص) بیش‌ترین تأثیر را زمانی دارند که در سال‌های اولیه زندگی، زمانی که سیستم عصبی در حال رشد است، اجرا می‌شوند. در هر حال ، تاکنون شرایط تلفن‌های همراه تا حدودی متفاوت بوده است به این دلیل که قرار گرفتن در معرض پرتوهای غیرتجزیه‌کننده به یون متصاعد از تلفن همراه هنوز نشان نداده‌اند که باعث تومورهای مغزی در بشر و یا حیوانات مورد آزمایش در هر سنی شده باشند.

۹. تلفن‌های همراه چگونه کار می‌کنند؟

تکنولوژی تلفن همراه، یک سیستم مکالمه رادیویی دو طرفه بین یک دستگاه دستی قابل حمل و نزدیک‌ترین ایستگاه ایجاد می‌کند. یک ناحیه جغرافیایی خاص به ناحیه‌ها و یا بخش‌هایی تقسیم شده و هرکدام از این نواحی مجهز به یک پایگاه است. پایگاه، سیگنال‌های فرکانس‌های رادیویی را از تلفن همراه دریافت کرده و آنها را به ایستگاه مجاور و دیگر تلفن‌های همراه می‌فرستند. پایگاه همچنین به شبکه تلفنی خط زمینی معمول نیز وصل است. زمانی که یک تماس از یک تلفن همراه انجام می‌شود، یک سیگنال از آنتن تلفن به آنتن پایگاه فرستاده می‌شود. پایگاه سیگنال‌های صوتی را از طریق یک مرکز تبدیل‌کننده، جایی که تماس می‌تواند به دیگر تلفن‌های همراه، دیگر ایستگاه‌ها، و یا به سیستم تلفن خط زمینی محلی فرستاده شود، مسیردهی می‌کند.

شدت در معرض قرار گرفتن با فرکانس‌های رادیویی بستگی به میزان قدرت سیگنالی دارد که این قدرت نیز تا حدودی بستگی به فاصله تلفن از پایگاه دارد. هر‌چه تلفن از آنتن پایگاه دورتر باشد، میزان قدرت بیش‌تری برای حفظ ارتباط مورد نیاز است. در نواحی روستایی، یک بخش ممکن است تا چندین مایل را بپوشاند و در مناطق شهری ممکن است تنها بخشی از یک مایل را بپوشاند.

۱۰. آیا مطالعه در معرض پرتو قرار گرفتن از آنتن‌های پایگاه تلفن همراه را هم مد‌نظر قرار داد؟

خیر. سطح پرتو با افزایش فاصله از آنتن پایگاه به نحو چشم‌گیری کاهش می‌یابد. یک فرد بایستی جهت در معرض قرار گرفتن در این مقدار، بسیار نزدیک به آنتن باشد. تخمین میزان در معرض قرار گرفتن افراد با پرتو فرکانس رادیویی از ایستگاه‌های رادیویی سخت است به این دلیل که بسیاری از افراد نمی‌دانستند که آیا آنها نزدیک به آنتن‌های پایگاه‌ها رانندگی، کار و یا زندگی می‌کنند و به احتمال زیاد نمی‌توانند مسافت را به‌طور صحیحی اندازه‌گیری کنند.

۱۱. چه میزان فرکانس رادیویی از هر کدام از انواع تلفن‌های بی‌سیم (تلفن‌های بی‌سیم دستی، تلفن‌های همراه ماشین، تلفن‌های همراه قابل حمل و تلفن‌های بی‌سیم) متصاعد می‌شود؟

هر‌چه فرستنده تلفن بی‌سیم به بدن نزدیک‌تر باشد، میزان در معرض قرار‌گرفتن بیش‌تر است. در مورد تلفن‌های بی‌سیم دستی، فرستنده رادیویی در دستگاه است که معمولاً در هنگام استفاده از تلفن در کنار سر نگه داشته می‌شود. در مورد تلفن‌های همراه ماشین، آنتن با مقداری فاصله از استفاده‌کننده در بیرون از ماشین نصب شده است. در مورد تلفن‌های همراه قابل حمل و یا تلفن‌های کیفی فرستنده همراه با یک بسته باطری در یک قسمت قابل حمل جدا از دستگاه است. تلفن‌های بی‌سیم تلفن همراه نیستند. آنها یک قسمت پایه که به سرویس تلفنی خط زمینی سیم‌کشی شده است و معمولاً با فرکانس پایین‌تر و نیز قدرت بسیار کم‌تری از دیگر تلفن‌های بی‌سیم عمل می‌کنند. قدرت پایین‌تر در تلفن‌های بی‌سیم رایج و معمول است به این دلیل که سیگنال‌های رادیویی از دستگاه دستی تنها نیاز دارند که به جای پایگاه دور به واحد اصلی در خانه و یا اداره برسند.

اگر تلفن‌های همراه دستی باعث تومورهای مغزی نشوند، این امر بسیار تعجب‌برانگیز خواهد بود که دیگر انواع تلفن‌ها باعث این امر شوند. چون آنها پرتوهای کم‌تری را به مغز می‌فرستند.

۱۲.تفاوت بین تلفن‌های آنالوگ و دیجیتال چیست؟

تلفن‌های آنالوگ یک فرکانس رادیویی دائمی فرستاده و مکالمات را از طریق تغییر فرکانس این سیگنال به رمز درمی‌آورد. تلفن‌های دیجیتال اطلاعات رابه‌جای تغییر سیگنال فرکانس مجزای رادیویی دائمی، از طریق یک‌سری پالس‌های پرتوهای فرکانس‌های رادیویی ارسال می‌کنند.

در این مرحله، در مورد اینکه استفاده از هر کدام از این انواع تلفن‌های همراه باعث افزایش خطر سرطان می‌شود هیچ‌گونه شواهدی وجود نداشته و یا بسیار ناچیز است. معمولاً تلفن‌های دیجیتال در سطوح میانگین قدرت پایین‌تری عمل می‌کنند. برخی افراد حدس می‌زنند که این خطر به‌جای اینکه مربوط به قدرت میزان قرار گرفتن انرژی در بافت‌ها باشد مربوط به ماهیت تغییر سیگنال فرکانس رادیویی است. در هر صورت هیچ‌گونه اطلاعات جامعی برای حمایت از این فرضیه وجود ندارند.

۱۳. تفاوت‌های بین انواع تومورهای مغزی چیست؟

برخلاف تومورهایی که در جای دیگری از بدن شروع شده و سپس به مغز گسترش می‌یابند، تومورهای مغزی  اولیه تومورهایی هستند که در مغز به‌وجود می‌آیند. آنها براساس نوع سلول‌هایی که در آن رشد می‌کنند طبقه‌بندی می‌شوند. رایج‌ترین نوع تومورهای مغزی گلیوم است. گلیوم در سلول‌های گلیال که تشکیل‌دهنده بافت نرم و اسفنجی محافظ سلول‌های عصب در مغز است تشکیل می‌شود. گلیوم انواع مختلفی دارد. یکی از این انواع، آستروسیتوما، در سلول‌های ستاره‌ای به نام آستروسیت به‌وجود آمده و می‌تواند در هر جای مغز و یا نخاع رشد کند. در بزرگسالان، آستروسیتوما معمولاً در مخ، بزرگ‌ترین قسمت مغز که بیش‌ترین قسمت بالای جمجمه را پر می‌کند، به‌وجود می‌آید. گلیوبلاستوما یک نوع بدخیم از آستروسیتوما است. گلیوم بیش‌تر در بین مردان رایج است. زمانی‌که مردم از سرطان مغز نام می‌برند، آنها معمولاً به گلیوم اشاره می‌کنند. منینژیوم نوعی از تومور مغزی است که در مننژ، غشای محافظی که مستقیماً مغز را در زیر جمجمه می‌پوشاند، بروز می‌کند. این تومورها معمولاً خوش‌خیم بوده و به‌کندی رشد می‌کنند. آنها اغلب اوقات در زنان بین ۳۰ تا ۵۰ سال بروزمی‌کنند.

شوانوماها تومورهای خوش‌خیمی هستند که در سلول‌های شوان که تولیدکننده میلین که محافظ عصب صوتی هستند، رشد می‌کنند. (میلین ماده چربی است که اعصاب را پوشانده و محافظتمی‌کند.) نوروم آکوستیک (Acoustic Neuromas) یک نوع شوانوما (Schwannoma) است که در عصب بین مغز و گوش به‌وجود می‌آید. آنها اصولاً در بزرگسالان اتفاق افتاده و زنان را به نسبت مردان بیش‌تر مبتلا می‌کنند.

در بین بزرگسالان، شایع‌ترین نوع تومورهای مغزی گلیوم سیستم عصبی (به‌خصوص گلیوم آستروسیتی). مننژیوم، آکوستیک نوروما، و تومورهای غده هیپوفیز هستند.انواع دیگری که کم‌تر رایج هستند عبارتند از سرطان لنفوم، تومورهای سیستم عروقی، و تومورهای غدۀ پینه آل.

۱۴. تومورهای مغزی چقدر رایج  هستند و آیا شیوع تومور مغزی در طول زمان تغییر یافته است؟

استفاده افزایش‌یافته از CT، MRI و فرآیند نمونه‌برداری استریوتاکتیک (شیوه‌های دقیق‌تر جهت یافتن و تشخیص تومورها) در میان پزشکان این افراد در طی دوره زمانی اخیر با روند افزایش شیوع بیماری تطبیق داشته و نشان‌دهنده تمایل گسترش یافته پزشکان برای پیگیری شدید تشخیص بیماری در بیماران مسن‌تر است.

۱۵. چه عوامل احتمالی دیگری برای تومورهای مغزی در مطالعات انستیتوی ملی سرطان درحال ارزیابی هستند؟

دیگر عوامل تحت بررسی شامل میزان قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی در محل کار و میدان‌های الکترومغناطیسی، عوامل مربوط به رژیم غذایی، پیشینه فامیلی تومورها، عوامل ژنتیکی، استفاده خانگی از لوازم انتخاب شده، پیشینه تولیدمثل و در معرض قرارگرفتن با هورمون‌ها، ویروس‌ها، در معرض قرار گرفتن پزشکی و دندانپزشکی با پرتو یونیزه کننده، و دیگر ابعاد پیشینۀ پزشکی، است.