غربالگری سرطان کبد

غربالگری سرطان کبد (هپاتوسلولار)

Liver (Hepatocellular) Cancer Screening

غربالگری چیست؟

غربالگری یعنی جست‌وجوی سرطان، پیش از ظهور علائم بیماری در فرد. این روند به تشخیص زود‌‌هنگامسرطان کمک می‌کند. هنگامی‌که بافت غیرعادی یا سرطان در مراحل اولیه را تشخیص دهند درمان آن راحت‌تر است. گاهی علائم زمانی ظاهر می‌شوند که انتشارسرطان در بدن آغاز شده است.
دانشمندان سعی می‌کنند راجع به افرادی که احتمال ابتلا به سرطان آنها بیش‌تر است اطلاعات بیش‌تری به‌دست آورند. علاوه براین، دانشمندان در مورد تأثیر رفتار و عملکرد افراد و عوامل محیط اطراف آنها بر احتمال ابتلا به سرطان تحقیقاتی انجام می‌دهند. این اطلاعات به پزشکان کمک می‌کند تا در مورد افرادی که باید غربالگری شوند، نوع آزمایش غربالگری مورد استفاده و تعداد دفعات انجام آزمایش‌ها بهتر تصمیم‌گیری کنند.

بهتر است بدانید در صورتی‌که پزشک به شما پیشنهاد آزمایش غربالگری داد نباید تصور کنید که به‌طور قطع معتقد است شما سرطان دارید. از غربالگری وقتی استفاده می‌کنند که هیچ علامتی از سرطان در شما مشاهده نشود.

اگر نتایج آزمایش غربالگری غیر‌عادی است شاید بهتر است آزمایش‌های بیش‌تری انجام دهید تا احتمال ابتلای شما به سرطان مشخص شود. به این آزمایش‌ها، آزمایش‌های تشخیصی می‌گویند.

برای کسب اطلاعات در مورد پیشگیری، تشخیص و درمان سرطان کبد(هپاتوسلولار) به چکیده گزارش‌های پزشکی که در ادامه ذکر شده است مراجعه کنید.

پیشگیری از سرطان کبد (هپاتوسلولار)
درمان سرطان کبد اولیه بزرگسالان
درمان سرطان کبد اطفال
اطلاعاتعمومی پیرامون سرطان کبد(هپاتوسلولار)

نکات کلیدی در این بخش:

سرطان کبد نوعی بیماری است که در آن سلول‌های بدخیم (سرطانی) در بافت کبد تشکیل می‌شوند.
ابتلا به هپاتیت یا سیروز خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می‌دهد.
سرطان کبد نوعی بیماری است که در آن سلول‌های بدخیم (سرطانی) در بافت کبد تشکیل می‌شوند.

کبد یکی از بزرگ‌ترین اندام‌های بدن است. این اندام چهار لَت (لوب) دارد و در قسمت سمت راست بالای شکم، در قفسه سینه جا گرفته است. کبد وظایف مهمی را به‌عهده دارد که از جمله آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

تصفیه مواد مضر از خون که این مواد از طریق مدفوع و ادرار از بدن خارج می‌شوند.
تولید صفرا جهت کمک به گوارش چربی‌های غذا ذخیرۀ گلیکوژن (قند)، ماده ای که بدن به آن برای تأمین انرژی نیاز دارد.

ابتلا به هپاتیت یا سیروز خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می‌دهد.

به هر عاملی که احتمال ابتلا به بیماری را افزایش دهد عامل خطر می‌گویند. داشتن عامل خطر به این معنا نیست که شما به سرطان مبتلا خواهید شد و عدم وجود عامل خطر نیز نشاندهنده این نیست که شما هرگز به سرطان مبتلا نمی‌شوید. افرادی که فکر می‌کنند در معرض خطر ابتلا به سرطان هستند باید با پزشک خود مشورت کنند. عوامل خطر برای سرطان کبد شامل این موارد است:

ابتلا به هپاتیت سی. یا هپاتیت بی. – در صورت ابتلا به هر کدام از این هپاتیت‌ها خطر ابتلا به سرطان کبد افزایش می یابد
ابتلای یکی از افراد خانواده یا اقوام نزدیک به هپاتیت و سرطان کبد
ابتلا به سیروز که به این دلایل به‌وجود آمده باشد:
هپاتیت (مخصوصاً هپاتیت سی.)
مصرف زیاد الکل به مدت طولانی
مصرف غذاهای آلوده به آفلاتوکسین (سم ناشی از قارچی که بر مواد غذایی نظیر آجیل و حبوبات که به نحو مناسب نگهداری نشده‌اند رشد می‌کند).
غربالگری سرطان کبد (هپاتوسلولار) نکات کلیدی در این بخش:

از آزمایش‌های مختلفی برای غربالگری انواع مختلف سرطان استفاده می‌کنند.
هیچ آزمون غربالگری رایج و متعارفی برای سرطان کبد وجود ندارد.
سونوگرافی
سی. تی. اسکن
نشانگرهای تومور
ازآزمایش‌های مختلفی برای غربالگری انواع مختلف سرطان استفاده می‌کنند.

از بعضی از آزمایش‌های غربالگری به این دلیل استفاده می‌کنند که مشخص شده است این آزمایش‌ها هم در زمینه پیدا کردن زودهنگام سرطان و هم در زمینه کاهش احتمال مرگ ناشی از سرطان‌ها کارآمد هستند. بعضی دیگر از آزمایش‌ها به این دلیل استفاده می‌شوند که توانسته‌اند سرطان را در تعدادی از افراد پیدا کنند. با وجود این، تأثیر این آزمایش‌ها بر کاهش خطر مرگ ناشی از سرطان در پژوهش‌های بالینی اثبات نشده است.

دانشمندان آزمایش‌های غربالگری را بررسی می‌کنند تا کم‌خطر‌ترین و مفیدترین آزمایش‌ها را پیدا کنند. هدف دیگر پژوهش‌های غربالگری سرطان، بررسی اثر تشخیص زودهنگام (پیدا کردن سرطان پیش از اینکه علائم بیماری ظاهر شود) بر کاهش احتمال مرگ فرد بر اثر بیماری است . بدر صورتی‌که سرطان در مراحل اولیه مشخص و درمان شود احتمال بهبود بعضی از سرطان‌ها افزایش می‌یابد.

هیچ آزمون غربالگری رایج و متعارفی برای سرطان کبد وجود ندارد.

با وجود اینکه آزمایش‌های غربالگری رایج و متعارفی برای سرطان کبد وجود ندارد ولی از این آزمایش‌‌ها برای غربالگری این نوع سرطان استفاده می‌کنند یا در حال بررسی آنها هستند.

سونوگرافی:

در سونوگرافی امواج صوتی با انرژی زیاد به سمت کبد ارسال می‌شود که با کبد برخورد و بازتاب‌هایی (اکوهایی) ایجاد می‌کند. این بازتاب‌ها تصویری از کبد را تشکیل می‌دهند که سونوگرام نام دارد.

می‌توان این تصویر را چاپ و سپس بررسی کرد.

سی.تی.اسکن:

در سی.تی.اسکن مجموعه‌ای از تصاویر حاوی جزئیات از زاویه‌های مختلف کبد تهیه می‌کنند. این تصاویر را کامپیوتری که به‌دستگاه اشعه ایکس متصل است تولید می‌کند. برای نمایش واضح‌تر کبد ماده رنگی خاصی در رگ بیمار تزریق می‌کنند یا از او می‌خواهند که این ماده را ببلعد. به این روش اسکن سی. اِی. تی. یا توموگرافی کامپیوتری نیز می‌گویند.

نشانگرهای تومور:

نشانگرهای تومور (Tumor Markers) موادی هستند که تومور تولید می‌کند و در خون، مایعات دیگر بدن یا بافت قابل مشاهده است. بالا بودن سطح یک نشانگر تومور خاص معمولاً به این معناست که نوع خاصی از سرطان در بدن وجود دارد.

رایج‌ترین نشانگر تومور که برای تشخیص سرطان کبد که از آن استفاده می‌کنند آلفا- فیتوپروتین (Alpha-Fetoprotein) (اِی. اف. پی -AFP) است. البته وجودسرطان‌های دیگر در بدن یا شرایط خاصی مثل بارداری یا هپاتیت نیز منجر به افزایش سطح ای. اف. پی، می‌شود.

نشانگرهای توموری خاصی که منجر به تشخیص زودهنگام سرطان کبد می‌شوند در دست مطالعه هستند.

خطرات غربالگری سرطان کبد (هپاتوسلولار)

نکات کلیدی در این بخش: آزمایش‌های غربالگری خطراتی را در بر دارند
خطرات غربالگری سرطان کبد شامل این موارد است:
نتایج آزمایش به اشتباه منفی باشد
نتایج آزمایش به اشتباه مثبت باشد
روش‌هایی که برای تشخیص سرطان کبد استفاده می‌شوند عوارض جانبی به همراه داشته باشند.
آزمایش‌های غربالگری خطراتی را در بر دارند.

تصمیم‌گیری در مورد آزمایش‌های غربالگری دشوار است. همه آزمایش‌های غربالگری مفید نیستند و اکثر آنها خطراتی به همراه دارند. بهتر است قبل از انجام آزمایش غربالگری با پزشک خود مشورت کنید. اهمیت زیادی دارد که از خطرات آزمایش غربالگری آگاه باشید، و مطمئن باشید که اثر این آزمایش بر کاهش خطر مرگ ناشی از سرطان اثبات شده باشد.

خطرات غربالگری سرطان کبد شامل این موارد است:

نتایج آزمایش به اشتباه منفی باشد

گاهی با وجود اینکه فرد به سرطان کبد مبتلاست، نتایج آزمایش وضعیت عادی را نشان می‌دهند. فردی که جواب منفی کاذب (جوابی که نشان می‌دهد سرطانی وجود ندارد، در صورتی این نتیجه خلاف واقعیت است) دریافت می‌کند بعید نیست حتی با مشاهده علائم بیماری پیگیری برای دریافت مراقبت‌های پزشکی را به تأخیر بیندازد.

نتایج آزمایش به اشتباه مثبت باشد

گاهی با وجود اینکه فرد مبتلا به سرطان نیست، آزمایش‌ها وضعیت غیر‌عادی نشان می‌دهند. پاسخ مثبت کاذب (پاسخی که نشان می‌دهد فرد مبتلا به سرطاناست، در صورتی‌که در واقع این‌طور نیست) فرد را دچار اضطراب می‌کند و معمولاً باعث انجام آزمایش‌های تشخیصی و عمل‌هایی نظیر نمونه‌برداری کبد می‌شود که خطراتی در بر دارد.

روش‌هایی که برای تشخیص سرطان کبد استفاده می‌شوند عوارض جانبی را به همراه داشته باشند.

نتایج غیر‌عادی غربالگری انجام نمونه‌برداری کبد برای تشخیص سرطان کبد را ناگزیر می‌کند. نمونه‌برداری کبد گاهی عوارض جانبی نادر ولی حادی به همراه دارد. از جمله این

عوارض می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• خونریزی.
• مشکلات تنفسی.
• نشت صفرا که می‌تواند منجر به عفونت جدار شکم شود.
• سوراخی کوچک در یکی از اندام‌های درون شکم.
• انتشار سلول‌های سرطانی از طریق مسیر سوزن. (هنگامی‌که سوزن نمونه‌برداری را فرو می‌برند و بیرون می‌کشند).
• پزشک در مورد خطر ابتلا شما به سرطان کبد و نیاز به انجام آزمایش‌های غربالگری توصیه لازم را به شما ارائه می‌دهد.