Farsi
English
telegram
instagram
رادون و سرطان: پرسش و پاسخ
Radon and Cancer: Questions and Answers
نکات کلیدی در این قسمت:
رادون گازی رادیواکتیو است که در اثر تجزیه طبیعی اورانیوم در سنگها و خاک در هوا منتشر میشود (سؤال یک) ذرات رادیواکتیو ناشی از رادون به سلولهای پوشاننده ریه صدمه وارد کرده و منجر به سرطان ریه میشوند (سؤال سه)
از جمله مطالعات نشاندهنده ارتباط بین رادون و سرطان ریه، میتوان به تحقیقاتی که روی کارگران شاغل در معادن اورانیوم زیرزمینی انجام شد و مطالعات مربوط به قرارگرفتن عموم مردم در معرض رادون در منازل اشاره کرد (سؤال پنج و شش)
انجام آزمایش تنها شیوه اطمینان یافتن از بالا رفتن سطح گاز رادون در منزل است. متخصصان سلامت که در این زمینه فعالیت میکنند
افراد را تشویق میکنند که تست رادون را انجام دهند و در صورت نیاز، آنها را ترغیب میکنند که مطالعاتی انجام دهند (سؤال هفت).
۱. رادون چیست؟
رادون گازی رادیواکتیو است که در نتیجه تجزیه طبیعی اورانیوم در سنگها و خاک، در هوا منتشر میشود. رادون گازی بیرنگ، بیبو و بیطعم است که از درون زمین به بیرون تراوش میکند و در هوا پخش میشود. در بعضی از مناطق، بسته به زمینشناسی محلی، رادون در آبهای زمینی حل میشود و در هنگام استفاده از آن، در هوا منتشر شود. بهطور معمول سطح رادون در خارج از منازل (در نواحی غیرسربسته) پایین است. البته در بعضی از مناطق که تهویه مناسبی وجود ندارد (مانند معادن زیرزمینی) رادون در محل جمع میشود و سطح آن بهحدی میرسد که میتواند خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهد.
۲. عموم مردم چگونه در معرض رادون قرار میگیرند؟
رادون تقریباً در تمام وضعیتهای آب و هوایی وجود دارد. همه افراد روزانه مقداری رادون (در سطح کم) را استنشاق میکنند، که کسانی که به میزان زیاد رادون استنشاق میکنند بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه قرار دارند.
رادون میتواند از طریق شکاف دیوارها، سقف و یا ستونهای ساختمان وارد خانه شده و درون محل سکونت افراد متراکم شود. علاوه براین مقداری رادون از مواد ساختمانی یا آبی که از چاههای حاوی رادون بهدست آمده در هوا پخش میشود. ممکن است سطح رادون در منازلی که عایقبندی مناسبی دارند یا روی خاک غنی از اورانیوم ساخته شدهاند بیشتر باشد، و چون زیرزمینها و طبقات اول به زمین نزدیکترند، معمولاً سطح رادون در این قسمتها بیشتر است.
۳. رادون چگونه موجب ابتلا به سرطان میشود؟
رادون به سرعت تجزیه میشود و ذرات بسیار کوچک رادیواکتیو را در فضا منتشر میکند. این ذرات در صورت استنشاق به سلولهای پوشاننده لایه ریه آسیب وارد میکنند و سرانجام در معرض رادون بودن برای مدت طولانی میتواند منجر به ابتلا به سرطان ریه شود. سرطان ریه تنها سرطانی است که ارتباط آن با استشاق رادون تأیید شده است.
۴. چه تعداد از افراد به سبب قرار گرفتن در معرض رادون به سرطان ریه مبتلا شدهاند؟
کشیدن سیگار رایجترین دلیل ابتلا به سرطان ریه است. خطر رادون در زمینه ابتلا به سرطان ریه بسیار کمتر از سیگار است.
با آنکه رابطه بین رادون و کشیدن سیگار کاملاً مشخص نشده است ولی قرار گرفتن در معرض دود سیگار و گاز رادون منجر میشود خطر ابتلا به سرطان ریه افزایش یابد ـ در مقایسه با حالتی که تنها یکی از این عوامل وجود دارد ـ بیشتر موارد مرگومیر ناشی از سرطان ریه بر اثر قرار گرفتن در معرض رادون، در میان سیگاریها رخ میدهد.
۵. دانشمندان چگونه متوجه نقش رادون در ابتلا به سرطان ریه شدند؟
هنگامیکه دانشمندان متوجه شدند تعداد زیادی از کارگران شاغل در معادن زیرزمینی اورانیوم به دلیل قرار گرفتن در معرض رادون در اثر سرطان ریه فوت کردهاند رادون را بهعنوان یک عامل بهوجودآورنده مشکلآفرین برای سلامت افراد، شناسایی کردند. نتایج تحقیق درباره کارگران معدن با مطالعاتی که روی حیوانات آزمایشگاهی انجام شد تأیید گردید. آزمایش روی حیوانات نشاندهنده وجود تعداد زیادی از تومورهای ریه در میان موشهایی بود که در معرض مقدار زیادی گاز رادون قرار گرفته بودند.
۶. دانشمندان در مورد رابطه بین رادون و سرطان ریه به چه یافتههایی دست پیدا کردهاند؟
دانشمندان معتقدند رادون، عامل بهوجودآمدن سرطان ریه در انسانها است. در تحقیقات جدید که با هدف بررسی تأثیرات گاز رادونِ موجود در محل سکونت بر خطر ابتلا به سرطان ریه متمرکز شده است، دانشمندان سطح رادون منازل افراد مبتلا به سرطان ریه را باسطح رادون منازل افراد غیربیمار مقایسه کردهاند.
در یکی از این تحقیقات که با حمایت مؤسسه ملی علوم سلامت محیطی انجام میشود، میزان در معرض رادون قرارگرفتن زنان ساکن آیوا(Iowa) که بیش از ۲۰ سال در یک خانه سکونت داشته اند بررسی شده است. در میان شرکتکنندگان در این تحقیق ۴۱۳ زن مبتلا به سرطان ریه و ۶۱۴۴ زن سالم بودهاند. در طی این تحقیق، سطح رادون در منازل تست شد، بافتهای سرطانی ریه مورد آزمایش قرار گرفت و دانشمندان اطلاعاتی را در مورد ویژگیهای خانه و مسائل دیگر جمعآوری کردند. نتایج این تحقیق نشاندهندهی وجود رابطهای بین سرطان ریه و قرارگرفتن در معرض رادون بود.
دانشمندان چندین تحقیق مشابه را، در نقاط مختلفی از دنیا انجام دادند. بسیاری از این مطالعات، نشاندهنده وجود رابطهای بین گاز رادون موجود در محل سکونت وسرطان ریه بود ولی این نتیجه در همه تحقیقها بهدست نیامد. دلیل وجود این تناقض بین مطالعات، اندازه کوچک جامعه آماری در بعضی از مطالعات، سطح متغیر رادون در بسیاری از خانهها و دشواری اندازهگیری میزان در معرض رادون قرارگرفتن انسانها در طول زمان بود.
محققان دادههای آنالیز شده همه تحقیقات انجام شده در کانادا را با هم ترکیب کردند. در اثر قراردادن این دادهها در کنار هم، دانشمندان موفق شدند دادههای مربوط به هزاران نفر از انسانها را با یکدیگر مقایسه کنند. نتایج این بررسی نشان داد که خطر ابتلا به سرطان ریه در آنهایی که در محل سکونت خود در معرض رادون قرار دارند کمی بیشتر از دیگران است. این افزایش خطر، با سطح خطر تخمینی در مطالعات انجام شده روی کارگران معادن زیرزمینی سازگار بود.
علاوه براین دانشمندان در حال حاضر در زمینه روشهای دقیقتر اندازهگیری سطح قرارگرفتن افراد در معرض رادون در طول زمان تحقیقاتی انجام میدهند در یکی از بررسیهایی که در سال ۲۰۰۲ منتشر شد، روی ۱۱۰ بیمار مبتلا به سرطان ریه و ۲۳۱۱ فرد سالم انجام شد. مانند بررسی قبلی، دانشمندان سطح رادون داخل منازل را اندازهگیری کردند. علاوه براین، در این تحقیق از روش جدید «بررسی شیشه» برای تخمین چگونگی تأثیر و میزان رادون در طول زمان استفاده شد. در این روش جدید، دانشمندان اندازهگیری را روی جسمی شیشهای (نظیر آینه) که حداقل ۱۵ سال در منزل فرد قرار داشت، انجام دادند ( درصورت تغییر محل سکونت، این جسم شیشهای نیز به خانه جدید منتقل شده بود). در این مطالعه هر دو روش اندازهگیری رادون، بیانگر وجود رابطهای بین قرارگرفتن در معرض رادون برای مدتی طولانی وسرطان ریه بود و نتایج با نتایجی که از تحقیقات قبلی بهدست آمده بود همسانی داشت.
۷. چگونه میتوانید از بالا بودن سطح رادون در خانههایتان اطلاع پیدا کنید؟
انجام آزمایش تنها روش تشخیص وجود سطح بیش از حد رادون در خانه است. سطح رادون داخل خانه، تحت تأثیر ترکیب خاک زیر و اطراف خانه و میزان سهولت ورود رادون از خارج به داخل منزل قرار میگیرد. گاهی ممکن است سطح رادون داخلی در دو خانه هم متفاوت باشد و این امر باعث میشود استفاده از نتایج تست خانه مجاور تخمین نادرستی از میزان رادون موجود در خانه دیگر باشد. علاوه براین، عواملی نظیر میزان رطوبت، فشار هوا و سایر موارد، منجر به تغییر سطح رادون در ماههای مختلف یا حتی روزهای مختلف سال شود. به همین دلیل دو نوع تست بلندمدت و کوتاهمدت وجود دارد.
آشکارگرهای کوتاهمدت، سطح رادون را برای دوره زمانی بین ۲ تا ۹۰ روز اندازه میگیرند و این مدت زمان به نوع دستگاه بستگی دارد. تستهای بلندمدت، میزان متوسط تجمع رادون را برای بیش از ۹۰ روز اندازه میگیرند. به دلیل متغیر بودن سطح رادون در روزها و ماههای مختلف، تست بلندمدت، سطح رادون را بهتر مشخص میکند. انجام هر دو تست تقریباً ساده و کمهزینه است. یکی از کارشناسان محلی یا ایالتی در زمینه رادون میتواند تفاوت بین دستگاهها را برای شما توضیح دهد و با توجه به نیاز و شرایط شما مناسبترین تست را به شما پیشنهاد کند.
منابع مرتبط:
مطالب منتشر شده قابل دسترس از طریق پایگاه www.ncii.ir سرطان و محیط زیست: آنچه باید بدانید، کارهایی که میتوانید انجام دهید.
آنچه باید در مورد سرطان بدانید.
آنچه باید در مورد سرطان ریه بدانید.