درمان لنفوم غیرهو چکین بزرگسالان
اطلاعات عمومی درباره لنفوم غیرهو چکین بزرگسالان
نکات مهم این بخش
- در بیماری لنفوم غیر هوچکین بزرگسالان، سلولهای بدخیم (سرطانی) در دستگاه لنفاوی تشکیل میشود.
- انواع مختلف و متعددی از لنفوم وجود دارد.
- ممکن است سن، جنسیت، و ضعیف بودن دستگاه ایمنی بر خطر ایجاد لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان تأثیر نماید.
- نشانههای احتمالی لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان شامل تب، عرق کردن، خستگی مفرط و کاهش وزن است.
- از آزمایشاتی که در آنها بدن و دستگاه لنفاوی معاینه میشود برای کمک به ردیابی (یافتن) و تشخیص لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان استفاده میکنند.
- عوامل خاصی بر پیشآگهی (احتمال بهبودی) و گزینههای درمان تأثیر میگذارند.
- در بیماری لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان، سلولهای بدخیم (سرطانی) دردستگاه لنفاوی تشکیل میشود.
دستگاه لنفاوی بخشی از دستگاه ایمنی بدن است و از قسمتهای زیر تشکیل میشود:
لنف: مایع بیرنگ آبکی که در دستگاه لنفاوی حرکت میکند و گلبولهای سفید خون به نام لنفوسیت را حمل مینماید. لنفوسیتها از بدن در برابر عفونت و رشد تومور حفاظت میکنند.
عروق لنفاوی: شبکهای از لولههای باریکی که لنف را از قسمتهای مختلف بدن جمعآوری میکنند و آن را به جریان خون باز میگردانند.
غدد لنفاوی: ساختارهای کوچک لوبیا شکلی که لنف را تصفیه میکنند و گلبولهای سفید خون را ذخیره میسازند، که این گلبولهای سفید خون با عفونت و بیماری مبارزه مینمایند. غدد لنفاوی در امتداد شبکه عروق لنفاوی قرار دارند که این عروق لنفاوی در سرتاسر بدن یافت میشود. دستههای غدد لنفاوی در زیر بغل، لگن، گردن، شکم، و کشاله ران وجود دارند.
طحال: اندامیکه لنفوسیت میسازد، خون را تصفیه میکند، سلولهای خونی را ذخیره مینماید، و سلولهای قدیمی خون را از بین میبرد. طحال در سمت چپ شکم در نزدیکی معده قرار دارد.
تیموس: اندامی که لنفوسیتها در آن رشد میکنند و تکثیر مییابند. تیموس در قفسه سینه در پشت استخوان جناغ قرار دارد.
لوزهها: دو توده کوچک متشکل از بافت لنفاوی که در پشت گلو قرار دارند. لوزهها لنفوسیت تولید میکنند.
مغز استخوان: بافت نرم اسفنجی در مرکز استخوانهای بزرگ. مغز استخوان گلبول سفید خون، گلبول قرمز خون، و پلاکت میسازد.
لنفوسیتها در عروق لنفاوی حرکت میکنند و وارد غدد لنفاوی میشوند و در آنجا لنفوسیتها مواد مضر را از بین میبرند. لنف از راه سیاهرگ بزرگی که در نزدیکی قلب قرار دارد وارد خون میشود.
چون بافت لنفاوی در سرتاسر بدن یافت میشود، امکان دارد لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان تقریباً در هر قسمت از بدن آغاز شود. ممکن است سرطان به کبد و بسیاری از دیگر اندامها و بافتها گسترش یابد.
لنفوم غیرهوچکین در زنان باردار با لنفوم در زنان غیربارداری که به سن بچهدار شدن رسیدهاند تفاوتی ندارد. اما درمان این بیماری در زنان باردار متفاوت است. در این خلاصه، اطلاعاتی در باره درمان لنفوم غیرهوچکین در طول بارداری زنان ارائه شده است.
ممکن است لنفوم غیرهوچکین هم در بزرگسالان و هم در کودکان ایجاد شود. اما درمان این بیماری در کودکان با درمان آن در بزرگسالان تفاوت دارد.
انواع مختلفی از لنفوم وجود دارد.
لنفومها به دو نوع کلی لنفوم هوچکین و لنفوم غیرهوچکین تقسیم میشوند. این خلاصه در باره درمان لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان است.
ممکن است سن، جنسیت، و ضعیف بودن دستگاه ایمنی بر خطر ایجاد لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان تأثیر نماید.
هر چیزی که خطر ابتلا به بیماری را افزایش دهد عامل خطر نامیده میشود.
مواجه بودن با عامل خطر به معنی مبتلا شدن به سرطان نمیباشد ؛ روبرو نبودن با عامل خطر به معنی دچار نشدن به سرطان نیست. افرادی که فکر میکنند با بالا بودن خطر سرطان روبرو هستند باید با پزشک خود در این باره صحبت کنند. عوامل خطر لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان شامل موارد زیر است:
- مسنتر، مرد، یا سفید پوست بودن.
- مبتلا بودن به یکی از بیماریهای زیر:
- اختلال ارثی دستگاه ایمنی (بهعنوان مثال، هایپوگاماگلوبولینمی]کم بودن گاماگلوبولین در خون[ یا سندروم ویسکات – آلدریچ).
- بیماری خود ایمن (بهعنوان مثال، آرتریت روماتویید، پسوریازیس، یا سندروم شوگرن] [Sjogren syndrome).
- HIV/AIDS(ویروس نقص ایمنی انسانی/ ایدز).
- ویروس لنفوتروفیک انسانی تیپ ۱ یا ویروس اپستاین – بار.
- سابقه عفونت هلیوباکتر پیلوری (Heliobacter pylori).
- مصرف داروهای سرکوب کننده دستگاه ایمنی پس از پیوند اندام.
- قرار گرفتن در معرض آفتکشهای خاص.
- رژیمغذایی که در آن از مقدار زیادی گوشت و چربی استفاده میشود.
- درمانهای قبلی لنفوم هوچکین.
- نشانههای احتمالی لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان شامل تب، عرق کردن، خستگی مفرط، و کاهش وزن است.
ممکن است این علائم، و علائم دیگر، در اثر ابتلا به لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان ایجاد شود. امکان دارد بیماریهای دیگر همین علائم را بهوجود آورند. اگر هر یک از علائم زیر مشاهده شود، باید با پزشک مشورت نمود:
- تورم بدون درد در غدد لنفاوی موجود در گردن، زیر بغل، کشالهران، یا شکم.
- تب بدون دلیل مشخص.
- عرق کردن مفرط در شب.
- احساس خستگی بسیار زیاد.
- کاهش وزن بدون هیچ دلیل مشخص.
- جوش زدن یا خارش پوست.
- درد در قفسه سینه، شکم، یا استخوانها بدون هیچ دلیل مشخص.
- از تستهایی که در آنها بدن و دستگاه لنفاوی را معاینه میکنند برای کمک به ردیابی (یافتن) و تشخیص لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان استفاده میشود.
ممکن است از تستها و رویههای زیر استفاده نمایند:
معاینه بدنی و سابقه شخص بیمار: معاینه بدن برای وارسی نشانههای سلامتی عمومی، از جمله وارسی نشانههای بیماری، مانند وجود توده یا هر چیز دیگری که غیرعادی به نظر میآید. سابقه عادات بهداشتی شخص بیمار و بیماریهای قبلی او و درمانهایی که در مورد آنها انجام شده بود نیز ثبت میشود.
آسپیراسیون (مکیدن به وسیله هوا) مغز استخوان و نمونهبرداری (بیوپسی): برداشتن مغز استخوان، خون، و تکه کوچکی از استخوان از طریق وارد نمودن سوزن به داخل استخوان خاصره یا استخوان جناغ. آسیبشناس مغز استخوان، خون، و استخوان را زیر میکروسکوپ نگاه میکند و به جستجوی نشانههای سرطان میپردازد.
آسپیراسیون مغز استخوان و نمونه برداری. پس از بیحس نمودن بخش کوچکی از پوست، یک سوزن جمشیدی (سوزن دراز و توخالی) را در داخل استخوان خاصره شخص بیمار فرو میبرند. نمونههای خون، استخوان، و مغز استخوان را از بدن خارج میکنند تا زیر میکروسکوپ معاینه شود.
پونکسیون کمری: رویهای که برای جمعآوری مایع مغزی نخاعی از ستون نخاعی استفاده میشود. این کار را با فرو بردن سوزن در داخل ستون نخاعی انجام میدهند و آن را پونکسیون کمری (LP) یا کشیدن مایع نخاع مینامند. آسیبشناس مایع مغزی نخاعی را زیر میکروسکوپ نگاه میکند و به جستجوی نشانههای سرطان میپردازد.
پونکسیون کمری: بیمار به حالت خمیده و در حالی که پاهای خود راجمع کرده است روی میزی دراز میکشد. پس از بی حس کردن قسمت کوچکی از پوست، سوزن نخاعی (که سوزن نازک و درازی است) را در قسمت پایینی ستون نخاعی فرو میبرند تا مایع مغزی نخاعی یا (CSF یا cerebrospinal fluid را، که در شکل به رنگ آبی است) از بدن خارج کنند. امکان دارد این مایع را به آزمایشگاه بفرستند تا تست شود.
نمونهبرداری از غدد لنفاوی: برداشتن تمام یا بخشی از یک غده لنفاوی. آسیب شناس بافت را زیر میکروسکوپ نگاه میکند و به جستجوی سلولهایسرطانی میپردازد. امکان دارد یکی از انواع نمونه برداریهای زیر انجام شود:
نمونهبرداری با خارج سازی کامل: برداشتن یک غده لنفاوی کامل.
نمونهبرداری برشی: برداشتن بخشی از یک غده لنفاوی.
نمونهبرداری سوزنی ضخیم: برداشتن بخشی ار یک غده لنفاوی با سوزنی پهن
نمونهبرداری سوزنی ظریف (FNA یا Fine- Needle Aspiration): برداشتن بافت یا مایع (فلوید) با استفاده از یک سوزن ظریف.
لاپاراسکوپی (آندوسکوپی) شکم: رویهای در جراحی برای نگاه کردن به اندامهای داخل شکم بهمنظور وارسی نشانههای بیماری. برشهای کوچکی در دیواره شکم ایجاد میکنند و یک لاپاراسکوپ (آندوسکوپ شکم که لوله نازکی مجهز به منبع نور است) را در داخل یکی از این برشها قرار میدهند. برای انجام دادن رویههای دیگر، مانند برداشتن نمونههای بافتی برای وارسی آنها در زیر میکروسکوپ بهمنظور پیدا کردن نشانههای بیماری، میتوان ابزارهای دیگری را از همان برش، یا از برشهای دیگر، وارد شکم نمود.
باز کردن دیواره شکم (لاپاراتومی): رویه ای در جراحی که در آن برشی در دیواره شکم ایجاد میکنند تا داخل شکم را برای یافتن نشانههای بیماری وارسی نمایند. اندازه برش به این بستگی دارد که چرا لاپاراتومیرا انجام میدهند. گاهی اوقات اندامها را از بدن خارج میکنند یا از بافتها نمونهبرداری مینمایند و آنها را، برای یافتن نشانههای بیماری، زیر میکروسکوپ وارسی میکنند.
اگر سرطان پیدا شود، ممکن است تستهای زیر را برای مطالعه سلولهای سرطانی انجام دهند:
مطالعه شیمیایمنی- بافتی (Immunohistochemistry): تست آزمایشگاهی که در آن مادهای مانند پادتن، ماده رنگی، یا رادیوایزوتوپ، به نمونهای از بافت سرطانی اضافه میشود تا حضور آنتیژنهای خاص وارسی شود. از این نوع مطالعات برای تشخیص تفاوتهای بین انواع مختلف سرطان استفاده میکنند.
تحلیل ژنتیکی سلول: تست آزمایشگاهی که در آن سلولهای نمونه بافت را زیر میکروسکوپ نگاه میکنند و به جستجوی تغییراتی خاص در کروموزومها میپردازند.
تعیین ایمونوفنوتیپ (Immunophenotyping): فرآیندی که از آن استفاده میکنند تا سلولها را براساس حضور انواع آنتیژنها یا نشانگرها بر روی سطح آنها شناسایی نمایند. از این فرآیند برای مقایسه سلولهای سرطانی با سلولهای نرمال دستگاه ایمنی استفاده میکنند تا از این طریق انواع خاص لوسمی و لنفوم را تشخیص دهند.
عوامل خاصی بر پیشآگهی (احتمال بهبودی) و گزینههای درمان تأثیر میگذارند.
پیشآگهی (احتمال بهبودی) و گزینههای درمان به موارد زیر بستگی دارد:
- مرحله سرطان.
- نوع لنفوم غیرهوچکین.
- سن و سلامتی عمومیشخص بیمار.
- اینکه آیا لنفوم تازه تشخیص داده شده یا برگشت (عود) کرده است.
- پیشآگهی به سطح LDH خون هم بستگی دارد.
در مورد لنفوم غیرهوچکین دوران بارداری، گزینههای درمان به موارد زیر هم بستگی دارد:
میل وخواست شخص بیمار اینکه شخص بیمار در کدام سه ماهه بارداری به سر میبرد.
برخی از انواع لنفوم غیرهوچکین سریع تر از انواع دیگر گسترش مییابند. اکثر لنفومهای غیرهوچکین که در طول بارداری ایجاد میشوند مهاجم هستند. امکان دارد به تأخیر انداختن درمان لنفوم مهاجم تا پس از به دنیا آمدن کودک باعث شود احتمال بقای مادر کاهش یابد. در اغلب موارد توصیه میشود درمان، حتی در طول بارداری، فوراً صورت گیرد.
مراحل لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان
نکات مهم این بخش
پس از تشخیص لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان، تستهایی انجام میدهند تا پی ببرند که آیا سرطان در داخل دستگاه لنفاوی یا در دیگر قسمتهای بدن گسترش یافته است.
سرطان به سه طریق در بدن گسترش مییابد.
ممکن است مراحل لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان شامل حروف E و S باشد.
در مورد لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان از مراحل زیر استفاده میشود:
مرحله I
مرحله II
مرحله III
مرحله IV
لنفومهای غیرهوچکین بزرگسالان برحسب سرعت رشد و محل قرارگیری غدد لنفاوی مبتلا به لنفوم هم توصیف میشوند.
پس از تشخیص لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان، تستهایی انجام میدهند تا مشخص شود آیا سلولهای سرطانی در داخل دستگاه لنفاوی یا در دیگر قسمتهای بدن گسرش یافتهاند.
فرآیندی که برای مشخص نمودن نوع سرطان، و اینکه آیا سلولهای سرطانی در داخل دستگاه لنفاوی یا در دیگر قسمتهای بدن گسترش یافتهاند، استفاده میشود را مرحلهبندی مینامند. با اطلاعاتی که از فرآیند مرحلهبندی بهدست میآید، مرحله سرطان را تعیین میکنند. دانستن مرحله بیماری در برنامهریزی درمان اهمیت دارد. ممکن است در فرآیند مرحلهبندی از تستها و رویههای زیر استفاده شود:
- شمارش کامل سلولهای خون (CBC یا Complete Blood Ccount): رویهای که در آن از خون نمونهبرداری میکنند و موارد زیر را بررسی مینمایند:
- تعداد گلبولهای قرمز خون و گلبولهای سفید خون و پلاکت.
- مقدار هموگلوبین (پروتئین حامل اکسیژن) در گلبولهای قرمز خون
- بخشی از نمونه خون که از گلبولهای قرمز خون تشکیل میشود.
- شمارش کامل سلولهای خون (CBC). برای نمونه برداری از خون، سوزنی را در یک سیاهرگ فرو میبرند و خونی که جریان مییابد را در یک لوله آزمایش جمعآوری میکنند.
نمونه خون را به آزمایشگاه میفرستند و در آنجا تعداد گلبولهای قرمز خون و گلبولهای سفید خون و پلاکت شمارش میشود. از CBC برای تشخیص و زیر نظر گرفتن بسیاری از بیماریهای مختلف استفاده میکنند.
مطالعات شیمیخون: رویهای که در آن نمونه خون را وارسی میکنند تا مقادیر مواد خاصی را اندازه بگیرند که توسط اندامها و بافتها در بدن رهاسازی میشود. ممکن است غیر عادی بودن (بالاتر یا پایین تر از مقدار نرمال بودن) هر یک از این مواد نشانهای از وجود بیماری در اندام یا بافتی باشد که این ماده را میسازد.
سی.تی.اسکن (CAT اسکن): رویهای که در آن یک سری تصاویر تفصیلی از زوایای مختلف از نواحی داخل بدن، مانند ریه، غدد لنفاوی، و کبد، گرفته میشود. این تصاویر را کامپیوتری میگیرد که به دستگاه اشعه-X متصل است. ممکن است مادهای رنگی را در سیاهرگی در بدن شخص بیمار تزریق کنند، یا او این ماده را بلع نماید، تا به روشنتر دیده شدن اندامها یا بافتها در این تصاویر کمک شود. این رویه را تصویربرداری مقطعی محاسباتی، تصویربرداری مقطعی کامپیوتری، یا تصویربرداری مقطعی کامپیوتری محوری هم مینامند.
PET اسکن (Positron Emission Tomography Scan یا اسکن تصویربرداری مقطعی با گسیل پوزیترون): رویهای برای پیدا کردن سلولهای تومور بدخیم در بدن. مقدار اندکی از گلوکوز (قند) رادیواکتیو را در یک سیاهرگ تزریق میکنند.
اسکنر PET به دور بدن میچرخد و از محلی که گلوکوز در بدن مصرف میشود عکسبرداری میکند. سلولهای تومور بدخیم در این عکسها روشنتر هستند زیرا از سلولهای نرمال فعال تر میباشند و بیشتر از آنها گلوکوز جذب میکنند.
MRI (Magnetic Resonance Imaging یا تصویر برداری با استفاده از تشدید مغناطیسی): رویهای که در آن از یک آهنربا، امواج رادیویی، و کامپیوتر استفاده میکنند تا یک سری تصاویر تفصیلی از نواحی داخل بدن تهیه نمایند. این رویه را تصویربرداری با استفاده از تشدید مغناطیسی هستهای (NMRI یا Nuclear Magnetic Resonance Imaging) هم مینامند.
آسپیراسیون (مکیدن به وسیله هوا) مغز استخوان و نمونهبرداری: برداشتن مغز استخوان، خون، و تکه کوچکی از استخوان از طریق فرو بردن سوزنی به داخل استخوان خاصره یا استخوان جناغ. آسیب شناس مغز استخوان، خون، و استخوان را زیر میکروسکوپ نگاه میکند و به جستجوی نشانههای سرطان میپردازد.
در مورد زنان باردار مبتلا به لنفوم غیرهوچکین، از آن تستهای مرحلهبندی استفاده میشود که از جنین در برابر صدمات ناشی از تابش حفاظت میکنند. در این تستها، که شامل MRI، آسپیراسیون مغز استخوان و نمونهبرداری، بزل (پونکسیون) کمری، و سونوگرافی است، از تابش استفاده نمیشود. معاینه سونوگرافیک رویهای است که در آن امواج صوتی (فراصوت) از بافتها و اندامهای داخل بدن بازتابانده میشوند و پژواکهایی تولید میکنند. این پژواکها تصویری از بافتهای بدن تشکیل میدهند که آن را صوت نگار (سونوگرام) مینامند.
سرطان به سه طریق در بدن گسترش مییابد.
طرق گسترش سرطان در بدن عبارتند از:
- از طریق بافت. سرطان به بافت اطراف بافت نرمال حمله میکند.
- از طریق دستگاه لنفاوی. سرطان به دستگاه لنفاوی حمله میکند و از راه عروق لنفاوی به دیگر نقاط بدن میرسد.
- از طریق خون. سرطان به سیاهرگها و مویرگها حمله میکند و همراه خون به دیگر نقاط بدن میرسد.
- هنگامیکه سلولهای سرطانی از تومور اولیه (اصلی) جدا میشوند و همراه لنف یا خون به دیگر نقاط بدن میرسند، ممکن است تومور دیگری (تومور ثانویه) تشکیل شود. این فرآیند را متاستاز مینامند. تومور ثانویه (متاستازی) از همان نوع سرطان تومور اولیه است. بهعنوان مثال، اگر سرطان پستان به استخوانها گسترش یابد، سلولهای سرطانی موجود در استخوان در واقع سلولهای سرطان پستان هستند، و بیماری که ایجاد میشود سرطان استخوان نبوده بلکه سرطانمتاستازی پستان است.
ممکن است مراحل لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان شامل حروف E و S باشد.
لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان را میتوان به شرح زیر توصیف نمود:
E: حرف “E” نشانگر خارج غدد لنفاوی (Extranodal) است و به معنی آن میباشد که سرطان در ناحیه یا اندامی به غیر از غدد لنفاوی پیدا شده یا به بافتهای فراتر از، اما نزدیک به، نواحی اصلی لنفاوی گسترش یافته است.
S: حرف “S” نشانگر طحال است و به معنی آن میباشد که سرطان در طحال پیدا شده است.
در مورد لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان از مراحل زیر استفاده میشود:
مرحله I
مرحله I لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان. سرطان در یک ناحیه لنفاوی (غدد لنفاوی، لوزهها، تیموس، یا طحال) پیدا میشود. در مرحله IE (که در تصویر دیده نمیشود)،سرطان در یک اندام یا در ناحیه بیرون از غدد لنفاوی پیدا میشود.
مرحله I لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان به مراحل I و IE تقسیم میشود:
مرحله I: سرطان در یک ناحیه لنفاوی (گروه غدد لنفاوی، لوزهها و بافت مجاور، تیموس، یا طحال) پیدا میشود.
مرحله IE: سرطان در یک اندام یا ناحیه بیرون غدد لنفاوی یافت میشود
مرحله II
مرحله II لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان به مراحل II و IIE تقسیم میشود.
مرحله II لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان.
سرطان در دو یا چند گروه غدد لنفاوی یافت میشود، و هر دو یا در بالای (a) و یا در پایین (b) دیافراگم قرار دارند.
مرحله II: سرطان در دو یا چند گروه غدد لنفاوی در بالا یا در پایین دیافراگم قرار دارد (دیافراگم عضلهای باریک واقع درزیر ریهها میباشد که به تنفس کمک میکند و قفسه سینه را از شکم جدا میسازد).
مرحله IIE لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان.
سرطان در یک یا چند گروه در بالا یا در پایین دیافراگم و بیرون از غدد لنفاوی در اندامی یا در ناحیهای در همان طرف دیافراگم که غدد لنفاوی سرطانی قرار دارد پیدا میشود (a).
مرحله IIE: سرطان در یک یا چند گروه غدد لنفاوی در بالا یا در پایین دیافراگم پیدا میشود. همچنین سرطان در بیرون از غدد لنفاوی در اندامی یا در ناحیهای در همان طرف دیافراگم که غدد لنفاوی سرطانی قرار دارد پیدا میشود.
مرحله III
مرحله III لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان. سرطان در یک یا چند گروه غدد لنفاوی در بالا یا در پایین دیافراگم پیدا میشود (a). در مرحله IIIE، سرطان در گروههای غدد لنفاوی در بالا و در پایین دیافراگم و در بیرون غدد لنفاوی در اندامی یا در ناحیهای مجاور پیدا میشود (b). در مرحله IIIS، سرطان در گروههای غدد لنفاوی در بالا و در پایین دیافراگم (a) و در طحال (c) یافت میشود. در مرحله IIIE به اضافه S، سرطان در گروههای غدد لنفاوی در بالا و در پایین دیافراگم، در بیرون غدد لنفاوی در اندامییا در ناحیهای مجاور (b)، و در طحال وجود دارد (c).
مرحله III لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان به مرحله III، مرحله IIIE، مرحله IIIS، و مرحله IIIE+S تقسیم میشود.
مرحله III: سرطان در گروههای غدد لنفاوی در بالا و در پایین دیافراگم پیدا میشود (دیافراگم عضله باریکی است که در زیر ریهها قرار دارد و به تنفس کمک میکند و قفسه سینه را از شکم جدا میسازد).
مرحله IIIE: سرطان در گروههای غدد لنفاوی در بالا و در پایین دیافراگم و در بیرون غدد لنفاوی در اندامی یا در بافتی مجاور پیدا میشود.
مرحله IIIS: سرطان در گروههای غدد لنفاوی در بالا و در پایین دیافراگم و در طحال پیدا میشود.
مرحله IIIE+S: سرطان در گروههای غدد لنفاوی در بالا و در پایین دیافراگم، در بیرون غدد لنفاوی در اندامی یا در ناحیهای مجاور، و در طحال پیدا میشود.
مرحله IV
مرحله IV لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان. سرطان در سرتاسر یک یا چند اندام پیدا میشود که بخشی از ناحیه لنفاوی (غدد لنفاوی، لوزهها، تیموس، یا طحال) نیستند (a) ؛ یا در اندامی که بخشی از ناحیه لنفاوی نمیباشد و به غدد لنفاوی دور از آن اندام گسترش یافته است (b)؛ یا در ماده مغزی نخاعی (که در تصویر نشان داده نشده است)، کبد، مغز استخوان، یا ریهها یافت میشود.
در مرحله IV لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان، سرطان:
در سرتاسر یک یا چند اندام یافت میشود که بخشی از ناحیه لنفاوی (گروه غدد لنفاوی، لوزهها، و بافت مجاور، تیموس، یا طحال) نیستند، و امکان دارد در غدد لنفاوی نزدیک آن اندامها وجود داشته باشد ؛ یا در اندامییافت میشود که بخشی از ناحیه لنفاوی نیست و به اندامها یا غدد لنفاوی دور از آن اندام گسترش یافته است ؛ یا در کبد، مغز استخوان، مایع مغزی نخاعی (CSF یا Cerebrospinal Fluid)، یا ریهها (به غیر از سرطانی که از نواحی مجاور به ریهها گسترش یافته است) یافت میشود.
لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان بر حسب سرعت رشد خود و محل قرارگیری غدد لنفاوی سرطانی هم توصیف میشود.
کند رشد یا تهاجمی لنفوم کند رشد: این لنفومها معمولاً به کندی رشد میکنند و گسترش مییابند و دارای تعداد معدودی علائم هستند.
لنفوم تهاجمی: این لنفومها به سرعت رشد میکنند و گسترش مییابند و دارای علائمی حاد هستند. لنفوم لنفوبلاستیک، لنفوم سلول کوچک بدون شکاف منتشر یا Diffuse Small Noncleaved Ccell Lymphoma/ لنفوم برکیت (Burkitt Lymphoma)، و لنفوم سلول منتل (Mantle Cell Lymphoma)
سه نوع لنفوم غیرهوچکین تهاجمی بزرگسالان هستند. لنفومهای تهاجمی بیشتر در بیماران HIV مثبت دیده میشود (لنفوم مرتبط با ایدز یا AIDS-Related Lymphoma).
لنفوم راجعه غیرهوچکین بزرگسالان
لنفوم راجعه غیرهوچکین بزرگسالان، سرطانی میباشد که پس از درمان برگشت (عود) کرده است. ممکن است لنفوم در دستگاه لنفاوی یا در دیگر قسمتهای بدن برگشت نماید. امکان دارد لنفوم کند رشد بهصورت لنفوم تهاجمی برگشت کند. ممکن است لنفوم تهاجمی بهصورت لنفوم کند رشد برگشت نماید.
بررسی گزینههای درمان
نکات مهم این بخش
برای بیماران مبتلا به لنفوم غیرهوچکین، انواع مختلف درمان وجود دارد.
از چهار نوع درمان استاندارد زیر استفاده میشود :
پرتو درمانی
شیمیدرمانی
هدف درمانی (Targeted Therapy)
نظارت مشاهدهای
در آزمایشات بالینی انواع جدید درمان در دست بررسی است.
واکسن درمانی
شیمیدرمانی با دوز بالا همراه با پیوند سلول بنیادی
ممکن است بیماران بخواهند شرکت در آزمایشی بالینی را بررسی نمایند.
بیماران میتوانند پیش از، در طول، یا پس از شروع درمان سرطان خود در آزمایش بالینی شرکت نمایند.
شاید لازم باشد تستهای پیگیری انجام شود.
برای بیماران مبتلا به لنفوم غیرهوچکین، انواع مختلف درمان وجود دارد
برای بیماران مبتلا به لنفوم غیرهوچکین، انواع مختلف درمان وجود دارد. برخی از درمانها استاندارد هستند (درمانهایی که در حال حاضر استفاده میشوند)، و بعضی از درمانها در آزمایشات بالینی تست میشوند. آزمایش بالینی درمانی، مطالعهای تحقیقاتی است که هدف از انجام آن بهبود بخشیدن به درمانهای جاری یا کسب اطلاعات درباره درمانهای جدید برای بیماران سرطانی میباشد. اگر در آزمایشات بالینی مشخص شود درمانی جدید از درمان استاندارد بهتر است، امکان دارد درمان جدید بهصورت درمان استاندارد در آید. ممکن است بیماران بخواهند شرکت در آزمایشی بالینی را بررسی نمایند. در برخی از آزمایشات بالینی تنها بیمارانی میتوانند شرکت کنند که درمان آنها شروع نشده باشد.
در مورد زنان بارداری که به لنفوم غیرهوچکین مبتلا هستند، درمان را به دقت انتخاب میکنند تا از جنین حفاظت شود. تصمیمگیری درباره درمان براساس میل و خواست مادر، مرحله لنفوم غیرهوچکین، و سن جنین خواهد بود. با تغییر یافتن علائم، سرطان، و بارداری، امکان دارد برنامه درمان تغییر نماید. انتخاب مناسبترین درمان سرطان تصمیمیاست که، در حالت آرمانی، بیمار و خانواده او و گروه مراقبت بهداشتی به اتفاق هم اتخاذ میکنند.
از چهار نوع درمان استاندارد زیر استفاده میشود:
پرتودرمانی
پرتودرمانی نوعی درمان سرطان است که در آن از اشعه – X پر انرژی یا دیگر انواع تابش برای کشتن سلولهای سرطانی و جلوگیری از رشد آنها استفاده میکنند. دو نوع پرتودرمانی وجود دارد. در پرتودرمانی خارجی، از دستگاهی در بیرون بدن شخص بیمار برای فرستادن تابش به طرف سرطان استفاده میشود. در پرتودرمانی داخلی، از ماده ای رادیواکتیو استفاده میکنند که در سوزن، دانه، سیم، یا کاتتر قرار دارد و آن را مستقیماً در داخل سرطان یا نزدیک آن میگذارند. نحوه انجام پرتودرمانی به نوع و مرحله سرطانی بستگی دارد که باید درمان شود.
در مورد زنان بارداری که دچار لنفوم غیرهوچکین هستند، پرتو درمانی باید، در صورت امکان، تا پس از زایمان به تأخیر افتد تا از خطر صدمه دیدن جنین اجتناب شود. اگر درمان فوری ضرورت داشته باشد، ممکن است زنان باردار تصمیم بگیرند بارداری آنها ادامه یابد و تحت پرتودرمانی قرار بگیرند. اما فلز سربی که برای محافظت از جنین بهکار میرود شاید از جنین در برابر تابش پراکندهای حفاظت نکند که امکان دارد در آینده باعث ایجاد سرطان شود.
شیمیدرمانی
شیمیدرمانی نوعی درمان سرطان است که در آن از دارو برای متوقف نمودن رشد سلولهای سرطانی استفاده میکنند، و این کار از طریق کشتن این سلولها یا از راه متوقف نمودن تقسیم سلولی آنها صورت میگیرد. اگر شیمیدرمانی بهصورت خوراکی انجام شود، یا دارو را در سیاهرگ یا عضلهای در بدن شخص بیمار تزریق کنند، دارو وارد جریان خون میشود و میتواند به سلولهای سرطانی موجود در سرتاسر بدن برسد (شیمیدرمانی سیستمیک). اگر دارو را مستقیماً در مایع مغزی نخاعی، در داخل یکی از اندامهای بدن، یا در حفرهای در بدن مانند شکم قرار دهند، دارو عمدتاً بر سلولهای سرطانی موجود در این نواحی تأثیر میگذارد (شیمیدرمانی ناحیهای). برای درمان انواع خاصی از لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان که به مغز گسترش یافته است، امکان دارد از پیشگیری سیستم عصبی (CNS Prophtlaxis یا شیمیدرمانی برای کشتن سلولهای سرطانی موجود در مغز یا ستون نخاعی) استفاده نمایند. نحوه انجام شیمیدرمانی به نوع و مرحله سرطانی بستگی دارد که باید درمان شود.
شیمیدرمانی ترکیبی درمانی است که در آن از دو یا تعداد بیشتری از داروهای ضد سرطان استفاده میکنند. امکان دارد از داروهای استروئیدی برای کاهشئ دادن تورم و التهاب استفاده شود.
در زنان باردار، به هنگام استفاده از شیمیدرمانی، جنین در معرض این درمان قرار میگیرد، و برخی از داروهای ضد سرطان باعث ایجاد نقصهای مادرزادی میشوند. چون داروهای ضد سرطان از مادر به جنین انتقال مییابد، در شیمیدرمانی زنان باردار باید مادر و جنین را به دقت زیر نظر داشت.
هدفدرمانی
هدفدرمانی نوعی درمان است که در آن از داروها یا مواد دیگری برای شناسایی و حمله به سلولهای سرطانی خاص استفاده میکنند، بدون آنکه صدمهای به سلولهای نرمال صدمهای وارد شود. یکی از انواع هدفدرمانی که برای درمان لنفوم غیرهوچکین استفاده میشود درمان با پادتن مونوکلونال (Monoclonal Antibody Treatment) است.
درمان با پادتن مونوکلونال نوعی درمان سرطان است که در آن از پادتنهایی استفاده میکنند که در آزمایشگاه از یک نوع واحد از سلولهای دستگاه ایمنی ساخته میشود. این پادتنها میتوانند موادی را بر روی سلولهای سرطانی، یا موادی نرمال، را شناسایی نمایند که ممکن است به رشد سلولهای سرطانی کمک کنند. پادتنها به این مواد متصل میشوند و سلولهای سرطانی را میکشند، از رشد آنها جلوگیری میکنند، یا مانع از گسترش آنها میشوند. پادتنهای مونوکلونال را از طریق انفوزیون به بدن شخص بیمار وارد میکنند. از پادتنهای مونوکلونال میتوان به تنهایی استفاده نمود، یا آنها را برای حمل مستقیم داروها، توکسینها، یا مواد رادیواکتیو به سلولهای سرطانی به کار گرفت. پادتنهای مونوکلونالی که به مواد رادیواکتیو متصل شدهاند را پادتنهای مونوکلونال نشاندار شده با مواد رادیواکتیو مینامند.
نظارت مشاهدهای
نظارت مشاهدهای (Watchful Waiting) زیر نظر گرفتن دقیق وضعیت بیمار است بدون آنکه، تا ظاهر شدن یا تغییر نمودن علائم، هیچ درمانی صورت گیرد.
در آزمایشات بالینی، انواع جدیدی از درمان تست میشوند.
در این بخش خلاصه، درمانهایی توصیف میشود که در آزمایشات بالینی در دست بررسی میباشند.
واکسن درمانی
واکسن درمانی نوعی درمان بیولوژیکی است. درمان بیولوژیکی درمانی است که در آن از دستگاه ایمنی شخص بیمار برای مبارزه با سرطان استفاده میشود. از موادی که بدن میسازد، یا در آزمایشگاه تولید میشود، استفاده میکنند تا دفاعهای طبیعی بدن بر علیه سرطان را تقویت یا هدایت نمایند، یا این دفاعهای طبیعی را به حالت عادی خود برگردانند. این نوع درمان سرطان را زیستدرمانی یا ایمندرمانی هم مینامند.
شیمیدرمانی با دوز بالا همراه با پیوند سلول بنیادی
شیمیدرمانی با دوز بالا همراه با پیوند سلول بنیادی روشی برای انجام شیمیدرمانی با دوز بالا و جایگزینی سلولهای خون سازی است که در اثر درمان سرطان از بین رفتهاند. سلولهای بنیادی (سلولهای خون نابالغ ) را از خون یا مغز استخوان شخص بیمار یا شخص اهداکننده (Donar) برمیدارند، منجمد مینمایند، و ذخیره میسازند. پس از خاتمه شیمیدرمانی، سلولهای خون ذخیره شده را از حالت انجماد خارج میکنند و از طریق انفوزیون به بدن شخص بیمار برمیگردانند. این سلولهای بنیادی، که دوباره به بدن شخص بیمار انفوزیون شدهاند، رشد میکنند و بهصورت سلولهای خون بدن درمیآیند و این سلولها را به حالت قبلی خود برمیگردانند.
ممکن است بیماران بخواهند شرکت در آزمایشی بالینی را بررسی نمایند.
برای برخی از بیماران، شاید شرکت در آزمایشی بالینی بهترین گزینه درمان باشد. آزمایشات بالینی بخشی از فرآیند تحقیقات سرطان را تشکیل میدهند و به این منظور آنها را انجام میدهند که مشخص شود آیا درمانهای جدید سرطان بیخطر و مؤثر یا بهتر از درمان استاندارد هستند.
بسیاری از درمانهای استاندارد امروزی سرطان براساس آزمابشات بالینی هستند که در گذشته انجام شد. ممکن است در مورد افرادی که در آزمایشات بالینی شرکت میکنند از درمان استاندارد استفاده شود، یا این بیماران از اولین کسانی باشند که از درمانی جدید برخوردار میشوند.
بیمارانی که در آزمایشات بالینی شرکت میکنند هم به بهبود نحوهای که سرطان در آینده درمان میشود کمک میکنند. حتی اگر با انجام آزمایشات بالینی درمانهای مؤثر جدیدی پیدا نشود، در اغلب موارد برای پرسشهای مهم پاسخهایی بهدست میآید و به پیشبرد تحقیقات کمک میشود.
بیماران میتوانند پیش از، در طول، یا پس از آغاز درمان سرطان خود در آزمایشات بالینی شرکت کنند.
در برخی از آزمایشات بالینی تنها بیمارانی میتوانند شرکت کنند که درمان سرطان آنها آغاز نشده باشد. در دیگر آزمایشات بالینی درمانهای جدیدی برای بیمارانی تست میشود که سرطان آنها بهبود نیافته است. همچنین در تعدادی از آزمایشات بالینی، برای جلوگیری از برگشت (عود) سرطان یا بهمنظور کاهش دادن عوارض جانبی درمان سرطان، راههای جدیدی تست میشود.
شاید لازم باشد تستهای پیگیری انجام شود.
ممکن است برخی از تستهایی تکرار شوند که برای تشخیص سرطان و پی بردن به مرحله آن انجام شده بود. بعضی از تستها تکرار میشوند برای اینکه مشخص شود درمان تا چه اندازه مؤثر عمل میکند. امکان دارد تصمیم گیری در باره ادامه، تغییر، یا توقف درمان بر اساس نتایج این تستها صورت گیرد. این فرآیند را گاهی اوقات مرحله بندی دوباره مینامند.
پس از خاتمه درمان، برخی از تستها همچنان هر از گاهی انجام میشود. نتایج این تستها نشان میدهد که آیا تغییری در وضعیت شخص بیمار ایجاد شده یا اینکه آیا سرطان برگشت (عود) کرده است. گاهی اوقات این تستها را تستهای پیگیری یا معاینات کامل پزشکی (چکآپ) مینامند.
گزینههای درمان لنفوم غیرهوچکین
لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان کند رشد، مرحله I و مرحله II پشت هم (مجاورتی)
ممکن است درمان لنفوم غیرهوچکین بزرگسالان کند رشد، مرحله I و مرحله II پشت هم (مجاورتی) شامل موارد زیر باشد:
پرتودرمانی که به محل پیدا شدن سرطان هدفگیری میشود.
نظارت مشاهدهای.
شیمیدرمانی همراه با پرتودرمانی
پرتودرمانی که به محل پیدا شدن سرطان و غدد لنفاوی مجاور هدفگیری میشود.
درمان با پادتن مونوکلونال همراه با یا بدون شیمیدرمانی.
درمانهایی که در مورد بیماری پیشرفتهتر در بیمارانی استفاده میشود که نمیتوانند تحت پرتودرمانی قرار گیرند.
لنفوم غیرهوچکین تهاجمی، مرحله I و پشت هم (مجاورتی) مرحله II بزرگسالان
امکان دارد درمان لنفوم غیرهوچکین تهاجمی، مرحله I و پشت هم (مجاورتی) مرحله II بزرگسالان شامل موارد زیر باشد:
شیمیدرمانی ترکیبی
همراه با یا بدون پرتودرمانی آن نواحی که در آنها سرطان یافت شده است.
یک آزمایش بالینی مربوط به درمان با پادتن مونوکلونال و شیمیدرمانی ترکیبی با استروئیدها. امکان دارد از پرتودرمانی هم استفاده شود.
لنفوم غیرهوچکین کند رشد، غیر پیوسته مرحله II/III/IV بزرگسالان ممکن است درمان لنفوم غیرهوچکین کند رشد، غیرپیوسته مرحله II/III/IV بزرگسالان شامل موارد زیر باشد:
نظارت مشاهدهای در مورد بیمارانی که فاقد علائم بیماری هستند.
شیمیدرمانی با استفاده از استروییدها یا بدون استفاده از آنها.
شیمیدرمانی ترکیبی با استفاده از استروییدها.
درمان با پادتن مونوکلونال همراه با یا بدون شیمیدرمانی ترکیبی.
درمان با پادتن مونوکلونال نشان دار شده با مواد رادیواکتیو.
پرتودرمانی که به آن ناحیهای که سرطان در آن پیدا شده و به غدد لنفاوی مجاور هدفگیری شده است، درمورد بیمارانی که به مرحله III بیماری دچار میباشند.
یک آزمایش بالینی مربوط به شیمیدرمانی همراه با یا بدون پرتودرمانی کل بدن یا درمان با پادتن مونوکلونال که به دنبال آن پیوند سلول بنیادی اتولوگ (خودی) یا آلوژن (غیر خودی) انجام میشود.
یک آزمایش بالینی مربوط به شیمیدرمانی همراه با یا بدون واکسن درمانی.
لنفوم غیرهوچکین تهاجمی، غیر پیوسته مرحله II/III/IV بزرگسالان ممکن است درمان لنفوم غیرهوچکین تهاجمی، غیر پیوسته مرحله II/III/IV بزرگسالان شامل موارد زیر باشد:
شیمیدرمانی ترکیبی که بهتنهایی استفاده میشود.
شیمیدرمانی ترکیبی همراه با پرتودرمانی یا درمان با پادتن مونوکلونال.
شیمیدرمانی ترکیبی همراه با پیشگیری سیستم عصبی.
یک آزمایش بالینی مربوط به پیوند سلول بنیادی اتولوگ (خودی) یا آلوژن (غیرخودی) در مورد بیمارانی که احتمال دارد بیماری آنها برگشت کند.
لنفوم لنفوبلاستیک بزرگسالان
امکان دارد درمان لنفوم لنفوبلاستیک بزرگسالان شامل موارد زیر باشد:
شیمیدرمانی ترکیبی و پیشگیری سیستم عصبی.
یک آزمایش بالینی مربوط به پیوند سلول بنیادی اتولوگ(خودی) یا آلوژن (غیر خودی).
لنفوم سلول کوچک بدون شکاف منتشر/ لنفوم برکیت (Burkitt) ممکن است درمان لنفوم سلول بدون شکاف منتشر بزرگسالان/ لنفوم بورکیت (Burkit) یا Adult diffuse small noncleaved cell/Burkitt lymphoma شامل موارد زیر باشد:
شیمیدرمانی ترکیبی و پیشگیری سیستم عصبی
یک آزمایش بالینی مربوط به شیمیدرمانی ترکیبی.
یک آزمایش بالینی مربوط به پیوند سلول بنیادی اتولوگ (خودی) یا آلوژن (غیرخودی).
لنفوم غیرهوچکین در طول بارداری
لنفوم غیرهوچکین تهاجمی در طول سه ماهه اول بارداری
اگر لنفوم غیرهوچکین تهاجمی را در سه ماهه اول بارداری تشخیص دهند، ممکن است متخصصان سرطان شناس توصیه کنند بیمار به بارداری خود خاتمه دهد تا امکان شروع درمان فراهم شود. برای درمان معمولاً از شیمیدرمانی همراه با یا بدون پرتودرمانی استفاده میشود.
لنفوم غیرهوچکین تهاجمیدر طول سه ماهه دوم و سوم بارداری
در صورت امکان، درمان باید تا پس از زایمان زودرس به تأخیر افتد تا جنین در معرض داروهای ضدسرطان یا پرتودرمانی قرار نگیرد. اما گاهی اوقات باید سرطان را فوراً درمان کنند تا احتمال بقای مادر افزایش یابد لنفوم غیرهوچکین کند
رشد در طول بارداری در مورد زنان مبتلا به لنفوم غیرهوچکین کند رشد، معمولاً میتوان درمان را با نظارت مشاهدهای به تعویق انداخت.
لنفوم غیرهوچکین راجعه بزرگسالان
لنفوم غیرهوچکین کند رشد، راجعه بزرگسالان امکان دارد درمان لنفوم غیرهوچکین کند رشد، راجعه بزرگسالان شامل موارد زیر باشد:
- شیمیدرمانی با استفاده از یک یا چند دارو.
پرتو درمانی.
پرتو درمانی و یا شیمیدرمانی به عنوان درمان تسکینی برای کاهش دادن علائم و بهبود کیفیت زندگی.
درمان با پادتن مونوکلونال.
یک آزمایش بالینی مربوط به درمان با پادتن مونوکلونال نشاندار شده با مواد رادیواکتیو.
یک آزمایش بالینی مربوط به درمان با پادتن مونوکلونال بهعنوان درمان تسکینی برای کاهش دادن علائم و بهبود کیفیت زندگی.
یک آزمایش بالینی مربوط به پیوند سلول بنیادی اتولوگ ( خودی) یا آلوژن (غیرخودی).
امکان دارد درمان لنفوم کند رشدی که بهصورت لنفوم تهاجمی برگشت میکند شامل موارد زیر باشد:
- یک آزمایش بالینی مربوط به پیوند سلول بنیادی اتولوگ ( خودی) یا آلوژن (غیرخودی).
- یک آزمایش بالینی مربوط به شیمیدرمانی ترکیبی که به دنبال آن پرتودرمانی یا پیوند سلول بنیادی و پرتودرمانی انجام میشود.
- یک آزمایش بالینی مربوط به درمان با پادتن مونوکلونال.
- یک آزمایش بالینی مربوط به درمان با پادتن مونوکلونال نشاندار شده با مواد رادیواکتیو.
لنفوم غیرهوچکین تهاجمی، راجعه بزرگسالان
امکان دارد درمان لنفوم غیرهوچکین
تهاجمی، راجعه بزرگسالان شامل موارد زیر باشد:
- پیوند سلول بنیادی.
- درمان با پادتن مونوکلونال.
- یک آزمایش بالینی مربوط به پیوند سلول بنیادی اتولوگ (خودی) یا آلوژن (غیرخودی).
- یک آزمایش بالینی مربوط به شیمیدرمانی ترکیبی که به دنبال آن پرتودرمانی یا پیوند سلول بنیادی و پرتودرمانی انجام میشود.
- یک آزمایش بالینی مربوط به درمان با پادتن مونوکلونال نشان دار شده با مواد رادیواکتیو. ممکن است درمان لنفوم تهاجمی که بهصورت لنفوم کند رشد برگشت میکند شامل موارد زیر باشد:
- شیمیدرمانی
- درمان تسکینی برای کاهش دادن علائم و بهبود کیفیت زندگی.
- برای اطلاع از آزمایشات بالینی در ایالات متحده که اینک بیماران لنفوم غیرهوچکین تهاجمی، راجعه بزرگسالان میتوانند در آنها شرکت کنند، به فهرست آزمایشات بالینی NCI مراجعه نمایید. برای کسب نتایج مشخصتر، با استفاده از دیگر ویژگیهای جستجو، مانند محل اجرای آزمایش، نوع درمان، یا نام دارو، جستجوی خود را بهبود بخشید. اطلاعات عمومی درباره آزمایشات بالینی در سایت وب NCI دردسترس است.