درمان‌های بیولوژیک مربوط به سرطان (پرسش و پاسخ)

درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیولوژیک مربوط به سرطان (پرسش و پاسخ)

Biological Therapies for Cancer: Questions and Answers

نکات کلیدی در درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیولوژیک، برای مبارزه با سرطان، یا کاهش عوارض جانبی که ممکن است بر اثر برخی از روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های درمانی ایجاد شود، از سیستم ایمنی بدن استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. (پرسش ۱) تعدیل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ واکنش‌های زیست‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شناختی (Biological response modifiers- BRM) به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور طبیعی در بدن تولید می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند و می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان آنها را در آزمایشگاه نیز ساخت. BRM ها فعل و انفعالات بین بدن و سیستم ایمنی دفاعی بدن و سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی را به گونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای تنظیم می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند که توانایی بدن بیمار برای مبارزه با سرطان تقویت، هدایت یا ترمیم شود. (پرسش ۳۳) درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیولوژیک شامل استفاده از اینتر فرون‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها (Interferon)، اینتر لوکین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها (Interleukin)، عوامل تحریک‌کننده کلونی (Colony-stimulating factors)، پادتن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تک دودمانی، واکسن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، ژن درمانی و عوامل تعدیل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده غیراختصاصی سیستم ایمنی (Nonspecific immunomodulating agents) می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. (پرسش ۱۱)

۱. درمان بیولوژیک چیست؟

درمان بیولوژیک (که گاهی اوقات ایمیون تراپی، زیست درمانی یا درمان تعدیل کننده واکنش زیست-شناختی نیز نامیده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود)، در بین انواع درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطان، روشی نسبتاً جدید به‌حساب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید سایر درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها عبارتند از جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی. درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیولوژیک ، از سیستم ایمنی بدن به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم، به‌منظور مبارزه با سرطان یا کاهش عوارض جانبی احتمالی برخی از روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های درمان آن، استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.

۲. سیستم ایمنی چیست و چه اجزایی دارد؟

سیستم ایمنی شبکه پیچیده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای متشکل از سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و اندام‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاست که با یکدیگر به‌منظور دفاع از بدن در مقابل حملات عوامل «بیگانه» یا «غیرخودی» همکاری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. این شبکه یکی از ابزارهای اصلی بدن برای مبارزه با عفونت و بیماری است. سیستم ایمنی، به اشکال مختلف در برابر بیماری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، از جمله سرطان عمل می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. برای مثال، سیستم ایمنی تفاوت میان سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سالم و سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی را در بدن تشخیص می‌دهد و برای نابودی سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی اقدام می‌کند. با این‌حال، سیستم ایمنی همواره با سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی به‌عنوان «بیگانه» برخورد نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. از طرفی، ممکن است سرطان در هنگامی ایجاد شود که سیستم ایمنی آسیب دیده باشد و یا به‌طور مناسب کار نکند. درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیولوژیک جهت ترمیم، برانگیختن یا بهبود واکنش‌های سیستم ایمنی طراحی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند.

سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سیستم ایمنی عبارتند از :

• لنفوسیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها گونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای از گلبول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سفید، که درخون و بسیاری از قسمت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دیگر بدن موجود هستند. گونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های لنفوسیت عبارتند از سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های B و سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های T و سلول‌های نابودگر طبیعی.

سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های B (لنفوسیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های B) به سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پلاسما تبدیل می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند که پروتئینی به نام پادتن (ایمیونوگلوبین) ترشح می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. پادتن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها مواد بیگانه موسوم به آنتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ژن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را شناسایی کرده و به آنها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌چسبند، درست همانند کلید و قفل. هر گونه سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های B، پادتنی ویژه ترشح می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند کهآنتی ژن خاصی را شناسایی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.

سلول­های T (لنفوسیت­های T) وظیفه اصلی­شان تولید پروتئین­هایی به­نام سایتوکین­ها (cytokines) است. سایتوکین­ها سلول­های سیستم ایمنی را قادر می‌سازند تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و عبارتند از لنفوکین­ها، اینترفرون­ها، اینترلوکین­ها و عامل­های تحریک‌کننده کلونی. برخی از سلول­های Tبه­نام سلول­هایTسایتوتوکسیک، پروتئین­های منفذسازی (pore-forming) آزاد می­کنند که مستقیماً به سلول­های معیوب، بیگانه یا سرطانی حمله می­کنند. دیگر سلول­های T، به­نام سلول­های کمک‌کننده، پاسخ سیستم ایمنی را با آزادسازی سایتوکین­ها و باخبر کردن دیگر اجزای سیستم ایمنی، تنظیم می­کنند.

سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های نابودگر طبیعی (سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های NK) سایتوکین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها وپروتئین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های منفذ ساز قدرتمندی تولید می‌کنند که بسیاری از سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های متجاوز و سرطانی را متوقف و نابود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. برخلاف سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های T سایتوتاکسیک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، این سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به محض رویارویی با هدف‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایشان به سرعت اقدام بهحمله می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند.

• فاگوسیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها گلبول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سفیدی هستند که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند ذرات و موجودات میکروسکوپی را طی فرایندی به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نام فاگوسیتوز بلعیده و هضم کنند. چندین گونه فاگوسیت وجود دارد، از جمله مونوسیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها که در خون در گردشند، و ماکروفاژها که در بافت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سراسر بدن وجود دارند.

۳. تعدیل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ واکنش‌های زیست‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شناختی چیستند و از آنها چگونه جهت درمان سرطان استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود؟

برخی پادتن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، سایتوکین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و دیگر مواد سیستم ایمنی را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان جهت استفاده در درمان سرطان در آزمایشگاه تولید کرد. اغلب این مواد را تعدیل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ واکنش‌های زیست‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شناختی (BRM) می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نامند. این مواد فعل و انفعالات میان سیستم ایمنی بدن و سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی را با تقویت ، هدایت یا ترمیم توانایی بدن برای مبارزه باسرطان تنظیم می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. BRMM ها عبارتند از اینترفرون‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، عامل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تحریک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده کلونی، پادتن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تک دودمانی، واکسن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، ژن درمانی و عامل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تأثیرگذار بر سیستم ایمنی. هر یک از این BRM ها در پرسش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ۴ تا ۱۰۰ شرح داده شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌است.

پژوهشگران به‌منظور درک عملکرد BRM ها و طرح روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی برای درمان سرطان، همچنان BRMهای جدیدی کشف می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. ممکن است از درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیولوژیک در موارد زیر استفاده شود:

• متوقف ساختن، مهار یا مختل کردن فرایندهایی که موجب گسترش سرطان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند.
• متمایز ساختن سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی و در نتیجه، افزایش احتمال شناسایی و نابودیشان توسط سیستم ایمنی.
• تقویت قدرت نابودکنندگی سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سیستم ایمنی، از جمله سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های T، سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های نابودگر طبیعی و ماکروفاژها.
• تنظیم الگوی رشد سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی به شکلی که رفتاری مشابه سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سالم پیدا کنند.
• متوقف ساختن یا معکوس کردن فرایندی که سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های طبیعی یا سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پیش سرطانی (precancerous) را به سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی تبدیل می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.
• افزایش توانایی بدن در ترمیم یا جایگزینی سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های طبیعی آسیب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دیده یا از بین رفته بر اثر دیگر روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های درمان سرطان، مانند شیمی‌درمانی یا پرتوتابی.
• جلوگیری از سرایت سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی به دیگر قسمت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بدن.

برخی از BRMها، بخش ثابتی در درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های استاندارد گونه‌هایی از انواع سرطان هستند، در حالی‌که گروهی دیگر از BRM ها در پژوهش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بالینی (بررسی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تحقیقاتی) تحت بررسی قرار دارند. از BRMMها به تنهایی یا به همراه یکدیگر استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. از این مواد بههمراه دیگر درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، مانند پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی نیز استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.

۴. اینترفرون‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها چیستند؟

اینترفرون‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها (IFN) نوعی از سایتوکین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها هستند که به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور طبیعی در بدن تولید می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. این مواد اولین سایتوکین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی بودند که در آزمایشگاه جهت استفاده به‌عنوان BRM تولید شدند. اینترفرون‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها سه‌ گونه اصلی دارند؛ اینترفرون آلفا، اینترفرون بتا و اینترفرون گاما. که ازمیان آنها اینترفرون آلفا در درمان سرطان بسیار زیاد مورد استفاده قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیرد. پژوهشگران دریافته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند که اینترفرون‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها قادرند عملکرد سیستم ایمنی فرد مبتلا به سرطان را در برابر سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی بهبود بخشند. علاوه براین، اینترفرون‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند مستقیماً بر روی سلول‌های سرطانی، از طریق کند کردن سرعت رشد یا تغییر فرایند رشدشان به نحوی که به سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی با رفتاری طبیعی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر تبدیل شوند، تأثیر بگذارند. پژوهشگران بر این باورند که برخی از اینترفرون‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها قادرند سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های نابودگر طبیعی، سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های T و ماکروفاژها را نیز تحریک کرده و به این شکل عملکرد ضد سرطانی سیستم ایمنی را تقویت کنند.

سازمان دارو و غذا (FDA) استفاده از اینترفرون آلفا را برای درمان برخی از انواع سرطان تأیید کرده است، این سرطان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها عبارتند از: سرطان خون سلول مویی، ملانوم،سرطان خون CML، و سارکوم کاپوزی (ناشی از AIDS). بررسی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها نشان داده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند که اینترفرون آلفا می‌تواند برای درمان دیگر انواع سرطان از جمله سرطان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ کلیه و لنفوم غیرهوچکین نیز مؤثر واقع شود. پژوهشگران برای درمان برخی انواع سرطان، در حال بررسی ترکیباتی از اینترفرون آلفا و دیگر BRMها یا شیمی‌درمانی در پژوهش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بالینی هستند.

۵. اینترلوکین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها چیستند؟

اینترلوکین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها (ILها) نیز مانند اینترفرون‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها سایتوکین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی هستند که به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور طبیعی در بدن تولید می‌شوند و می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان آنها را در آزمایشگاه نیز تولید کرد. بسیاری از اینترلوکین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها شناسایی شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند؛ اینترلوکین ۲ (IL-2) یا آلدِسلوکین (aldesleukin) بیش‌تراز گونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دیگر اینترلوکین، در درمان سرطان مورد توجه قرار گرفته است. IL-2 باعث تحریک رشد و فعالیت بسیاری از سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سیستم ایمنی- از جمله لنفوسیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها- که قادرند سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی را نابود کنند می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. FDA استفاده از IL-2 را جهت درمان سرطان کلیه متاستاتیک و ملانوم متاستاتیک تأیید کرده است.

پژوهشگران همچنان در حال بررسی مزایای اینترلوکین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها برای درمان گروهی از سرطان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، از جمله لوسمی، لنفوم، و سرطان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مغز، روده بزرگ-راست‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روده(colorectal)، تخمدان، پستان و پروستات هستند.

۶. عوامل تحریک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده کلونی چیستند؟

عامل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تحریک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده کلونی (CSF) (یا عامل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های رشد خونسازی(hematopoietic growth factors)) معمولاً به‌طور مستقیم بر سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تومور تأثیر نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذارند. در عوض، سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بنیادی مغز استخوان را تحریک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند که به گلبول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سفید، پلاکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و گلبول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های قرمز تقسیم و تبدیل شوند. مغز استخوان برای سیستم ایمنی بدن حیاتی است، به این دلیل که منبع تولید سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خونی است.

تحریک سیستم ایمنی به‌وسیله CSFها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند به بیمار در روند درمان سرطان کمک کند. چون داروهای ضد سرطان به توانایی بدن در تولید گلبول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سفید، گلبول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های قرمز و پلاکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها لطمه می‌زنند، بیمارانی که داروهای ضد سرطان مصرف می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند بیش‌تر در خطر دچار شدن به عفونت، کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خونی، و خونریزی قرار دارند. با استفاده از CSFها جهت تحریک تولید سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خونی، پزشکان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند میزان داروهای ضد سرطان را بدون افزایش خطر عفونت یا نیاز به تزریق فراورده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خونی، بالا ببرند. در نتیجه، پژوهشگران دریافته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند استفاده ازCSFFها به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خصوص هنگامی‌که به همراه شیمی‌درمانی با میزان بالا مصرف شوند، بسیار مفید است.

برخی از انواع CSF و کاربردشان در درمان سرطان به قرار زیر است:

• G -CSF (فیلگراستیم filgrastim) و GM-CSF (سارگراموستیم sargramostim) می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند موجب افزایش تعداد گلبول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سفید، و در نتیجه کاهش خطر ابتلا به عفونت در بیمارانی شوند که شیمی‌درمانی دریافت می‌کنند. از طرفی G-CSF و GM-CSFF می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند جهت آمادگی برای پیوند سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بنیادی و مغز استخوان، تولید سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بنیادی را برانگیزند.
• اِریتروپویتین (Erythropoietin) اِپویتین (epoetin) تعداد گلبول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های قرمز را افزایش می‌دهند و نیاز به تزریق گلبول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های قرمز را در بیمارانی که تحت شیمی‌درمانی قرار دارند، کاهش دهد.
• اینترلوکین۱۱(اوپرِل وِکین oprelvekin) در تولید پلاکت به بدن کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند و قادر است نیاز بیماران تحت شیمی‌درمانی را به تزریق پلاکت، کاهش دهد.

پژوهشگران در پژوهش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بالینی، در حال بررسی CSFها جهت استفاده در درمان انواع سرطان از جمله لنفوم، سرطان خون، میلوم مولتیپل، ملانوم، ونیزسرطان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مغز، ریه، مری، پستان، رحم، تخمدان، پروستات، کلیه، روده بزرگ و راست‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روده هستند.

۷. پادتن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تک دودمانی چیستند؟

پژوهشگران مشغول ارزیابی میزان کارایی برخی از پادتن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تولید شده در آزمایشگاه به ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نام پادتن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های تک دودمانی (MOABها یا MoABها) هستند. این پادتن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها از تنها یک نوع سلول ساخته می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند و مخصوص تأثیر بر روی یک نوع آنتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ژن خاص هستند. پژوهشگران درحال بررسی راه‌هایی جهت ساختن MOABهای ویژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای برای آنتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ژن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های موجود در سطح سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ویروسی سرطانی هستند.

پژوهشگران برای ساختن MOAB ، ابتدا سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی انسانی را به موش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها تزریق می‌کنند.

پژوهشگران برای ساختن MOAB، ابتدا سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی انسانی را به موش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها تزریق می‌کنند. در نتیجه، سیستم ایمنی موش پادتن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی برای مقابله با این سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی تولید می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. سپس دانشمندان سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پلاسمای موش که پادتن می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازند را برداشته، و با سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاییکه در آزمایشگاه رشد کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آمیزند تا سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی «ترکیبی» به نام هیبریدوما به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دست آید. هیبریدوم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور نامحدود مقادیر بسیار زیادی از این پادتن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خالص یا MOAB ها تولید می‌کنند.

از MOABها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان به چند روش در درمان سرطان استفاده کرد:

• MOABهایی که به انواع خاصی از سرطان واکنش نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند، قادرند پاسخ سیستم ایمنی بیمار به سرطان را بهبود بخشند.
• از MOABها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌منظور تخریب عامل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های رشد سلول استفاده کرده، و بنابراین در رشد سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی اخلال ایجاد کرد.
• می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان MOAB ها را به داروهای ضد سرطان، ایزوتوپ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پرتوزا (Radioisotope) یا موادی رادیواکتیو، دیگر MOABها یا دیگر مواد سمی پیوند داد. هنگامی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌که این پادتن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به سلول‌های سرطانی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌چسبند، این مواد سمی را مستقیماً وارد تومورمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند و به نابودی آن کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند.

می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان از MOABهای حامل ایزوتوپ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پرتوزا جهت تشخیص برخی از انواع سرطان، از جمله سرطان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های روده بزرگ- راست‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روده، تخمدان و پروستات نیز استفاده کرد.

ریتوکسان (ریتوکسیماب ritoximab) و هِرسِپتین (تراستوزوماب trastuzumab) نمونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی از OABهایی هستند که مورد تأیید FDA قرار گرفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. از ریتوکسان جهت درمان لنفوم استفاده می-شود. از هرسپتین جهت درمان سرطان پستان متاستاتیک در بیمارانی که دارای تومورهایی هستند که مقادیر بسیار زیاد پروتئینی به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نام HER-22 را تولید می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند، استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. (اطلاعات بیش‌تر دربارۀ هرسپتین از طریق پایگاه علمی، پزشکی و آموزشی مؤسسه تحقیقات، آموزش و پیشگیریسرطان، در مقاله مربوط بههرسپتین (تراستوزوماب)): پرسش و پاسخ به آدرس اینترنتی www:\\ncii.ir موجود است.) پژوهشگران، در پژوهش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بالینی در حال بررسی استفاده از MOABها جهت درمان لنفوم، سرطان ون، ملانوم، و سرطان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مغز، پستان، ریه، کلیه، روده بزرگ، راست‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روده، تخمدان، پروستات و دیگر نواحی بدن هستند.

۸. واکسن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطان چیستند؟

واکسن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطان، نوعی دیگر از درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیولوژیک هستند که در حال حاضر تحت بررسی قرار دارند. واکسن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مخصوص بیماری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های عفونی مانند سرخک، اوریون و کزاز را پیش از وقوع بیماری، به بیمار تزریق می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. کارایی این واکسن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها چنین است که سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایایمنی بدن در مقابل آنتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ژن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ضعیف‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شده موجود، در سطح عامل عفونی قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیرند. این رویارویی باعث می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود سیستم ایمنی، تولید سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پلاسمایی را که پادتن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ویژه عامل عفونی را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازند، افزایش دهد. از طرفی، سیستم ایمنی تولید سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های T که عاملعفونی را شناسایی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند، افزایش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. این سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ایمنی فعال‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شده، این رویارویی را به یاد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سپارند، بنابراین دفعه بعد که عامل عفونی وارد بدن شود، سیستم ایمنی، پیشاپیش آماده مقابله با آن و متوقف ساختن عفونت خواهد بود.

پژوهشگران در حال ساخت واکسنی هستند که بتواند سیستم ایمنی بیمار را در شناسایی سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی یاری دهد. واکسن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطان را به‌منظور درمانسرطان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های موجود (واکسن‌های درمانی herapeutic) یا جهت پیشگیری از ابتلا به سرطان (واکسن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پیشگیرانه prophylacticc) می‌سازند. واکسن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های درمانی پس از تشخیص سرطان به بیمار تزریق می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. این واکسن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها می‌توانند جلوی رشد تومورهای موجود را بگیرند، از عود سرطان پیشگیری کنند یا سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایسرطانی که بر اثر درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های قبلی از بین نرفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند را نابود سازند. در صورتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌که واکسن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطان را در هنگامی‌که تومور کوچک است به بیمار تزریق کنند، شاید بتوانند سرطان را کلاً ریشه‌کن کنند. از طرف دیگر، واکسن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پیشگیر را پیش از ابتلا به سرطان به افراد سالم تزریق می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. این واکسن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به گونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای طراحی شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند که سیستم ایمنی را برای حمله به ویروس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند موجب بروز سرطان شوند تحریک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. با مورد هدف قرار دادن این ویروس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌زا، پزشکان امیدوارند که از بروز برخی از انواع سرطان پیشگیری کنند.

اولین پژوهش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بالینی مربوط به واکسن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطان برروی افراد زیادی که به ملانوم مبتلا بودند انجام شد. واکسن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های درمانی همچنین در درمان بسیاری از انواعسرطان از جمله لنفوم، لوسمی، و سرطان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مغز، پستان، ریه، کلیه، تخمدان، پروستات، لوزالمعده، روده بزرگ و راست-روده، مورد بررسی قرار گرفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. از طرفی پژوهشگران در حال بررسی واکسن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پیشگیر به منظور پیشگیری از بروز سرطان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دهانه رحم و کبد نیز هستند. علاوه بر اینها، پژوهشگران در حال تحقیق برروی روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی هستند که در آنها از واکسن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطان به همراه دیگر BRMMها استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.

۹. ژن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌درمانی چیست؟

ژن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌درمانی، درمانی تجربی است، شامل تزریق مواد ژنتیک درون سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیمار، به منظور مبازره با سرطان است. پژوهشگران در حال بررسی انواعی از ژن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌درمانی هستند که بتواند پاسخ ایمنی بیمار به سرطان را بهبود بخشد. برای مثال، ممکن است ژنی را درون یک سلول ایمنی قرار دهند تا توانایی شناسایی و حمله آن سلول به سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی را بهبود ببخشند. در روشی دیگر، دانشمندان به سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطانی، ژن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی تزریق می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند که موجب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند سلول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایسرطانی، سایتوکین تولید کنند و به این نحو سیستم ایمنی را تحریک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. تعدادی ازپژوهش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بالینی در حال حاضر بر روی ژن درمانی و کاربرد بالقوه (احتمالی) آن در درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیولوژیک سرطان فعالیت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. برای کسب اطلاعات بیش‌تر درباره ژن‌درمانی می‌توانید به آدرس www.ncii.irr مراجعه کنید.

۱۰. عوامل تأثیرگذار بر سیستم ایمنی چیستند؟

عامل­های تأثیرگذار بر سیستم ایمنی، موادی هستند که سیستم ایمنی را تحریک و یا به­طور غیرمستقیم تقویت می­کنند. اغلب، هدف این عامل­ها سلول­های کلیدی سیستم ایمنی بوده و موجب واکنش­های ثانویه­ای مثل افزایش تولید سایتوکین­ها و ایمیونوگلوبین­ها می­شوند. دو عامل تأثیرگذار بر سیستم ایمنی که از آنها در درمان سرطان استفاده می شود، باسیلوس کالمِت گورین (Bacillus Calmette-Guerin) (BCG) و لِوامیزول (Levamisole) هستند.

از BCG، که از آن به طور گسترده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای در ساخت واکسن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پیشگیر استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود، در واکنشی پس از درمان سرطان مثانه سطحی (superficial) استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. BCG می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند باعث برانگیختن پاسخی التهابی (inflammatory) و احیاناً ایمنی شود. محلول BCGG به‌صورت سرم در مثانه تزریق شده و پیش از آنکه به بیمار اجازه تخلیه مثانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اش از طریق ادرار داده شود، حدوداً برای مدت ۲ ساعت در آنجا باقی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماند. این درمان معمولاً هفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای یک بار، به مدت ۶ هفته انجام می شود.

گاهی از لوامیزول به همراه شیمی‌درمانی ۵- فلوروراسیل (fluorouracil) (5-FU)، در درمان سرطان روده بزرگ مرحله سه (Dukes-C) استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. لوامیزول می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند عملکرد ایمنی مختل شده را ترمیم کند.

۱۱. آیا درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیولوژیک عوارض جانبی در پی دارند؟

مثل دیگر روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های درمان سرطان، درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیولوژیک هم می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند موجب بروز عوارض جانبی شوند، که این عوارض در افراد مختلف و با توجه به عامل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مختلف کاملاً متفاوت است. ممکن است در محل تزریق BRM ها، کهیر یا تورم ایجاد شود. چندین گونه ازBRMها، از جمله اینترفرون-ها و اینترلوکین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، ممکن است علائمی مشابه آنفولانزا، مانند تب، لرز، حالت تهوع، استفراغ و از دست دادن اشتها ایجاد کنند. خستگی یکی دیگر از عوارض جانبی شایع برخی از BRMهاست. فشار خون نیز ممکن است دچار مشکل شود. با توجه به میزان تجویز، عوارض جانبی ناشی از IL-2 ممکن است شدید باشد. لازم است، بیماران در طول درمان با میزان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بالای IL-2 به دقت تحت نظارت قرار گیرند. عوارض جانبی CSF می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند شامل درد، خستگی، تب و از دست دادن اشتها باشد. عوارض جانبی MOABها تفاوت است، و ممکن است موجب واکنش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های حساسیتی شدیدی شود. واکسن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند موجب درد عضلات و تب شوند.

۱۲. از چه منابعی می‌توان اطلاعات بیش‌تری دربارۀ پژوهش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بالینی به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دست آورد؟

برای کسب اطلاع از پژوهش‌های بالینی می‌توانید به آدرس www.ncii.ir مراجعه کنید.