انگور
دیگر نام(های) رایج: رژیمغذایی انگور، مداوا با انگور، عصاره دانه انگور(GSE یا Grape Seed Extract)، عصاره پروانتوسیانیدین دانه انگور (GSPE یا Grape Seed ProanthocyanidinExtract)، روغن دانه انگور، پوست انگور، پروانتوسیانیدینها، اولیگو مریک پروانتوسیانیدینها (Opcs یا Oligomeric Proanthocyanidins)، رزوراترول (Resveratrol) نام (های) علمی/پزشکی: Vitis Vinifera ,Vitis Coignetiae
توصیف
انگور بهطور وحشی روی درخت مو یا تاک رشد میکند، یا آن را پرورش میدهند. باور بر این است که انگور بومی شمال غرب آسیا باشد، گرچه قرنهاست که در اروپا و در ایالات متحده کشت میشود. از دانه، پوست، برگ، ساقه، و خود میوه انگوردر درمانهای گیاهی استفاده میشود. گاهی اوقات در زمانهای گذشته، رژیمهای غذایی که تنها از انگور تشکیل میشد را بهعنوان راههای جایگزین برای درمان سرطان تبلیغ میکردند. در حال حاضر، برخی از مواد شیمیایی که در عصاره انگور یافت میشود (و آنها را پروانتوسیانیدینها مینامند) و مادهایکه در پوست انگور موجود است (و نام آن رزوراترول است) را بهمنظور کاربرد احتمالی آنها در پیشگیری و درمان سرطان و بیماریهای دیگر بررسی میکنند.
شرح کلی خواص انگور
با شواهد علمی در دسترس نمیتوان از این ادعا حمایت کرد که کاربرد رژیمغذایی که تنها از انگور تشکیل شده است در درمان سرطان یا بیماریهای دیگر مؤثر میباشد. برخی از شواهد آزمایشگاهی حاکی از آن است که شاید مواد شیمیایی خاصی که در میوه انگور و در دانه و درپوست آن موجود است به پیشگیری بیماری قلبی و سرطان کمک کند، اما برای درک فوائد دراز مدت احتمالی انگور باید تحقیقات بیشتری برروی انسان صورت گیرد.
مصرف انگور را چگونه تبلیغ میکنند؟
پزشکان طب جایگزین (Alternative Practitioners) استفاده از میوه انگور و از قسمتهای مختلف این گیاه را برای فشار خون بالا، یائسگی، ورید واریسی، بالابودن کلسترول، جوشهای پوستی، و مشکلات ادراری توصیه میکنند. آنهاهمچنین ادعا میکنند انگور برای التهاب لثه، گلو، چشم، و دهان مفید است. رژیمی که تنها از انگور تشکیل میشود (به بخش پایینی مراجعه شود)، گرچه امروزه بهندرت از آن استفاده میکنند، در زمانهای مختلف در قرن بیستم بهعنوان درمانی برای شستن توکسینها از بدن و برای محافظت از بدن در برابر سرطان و عملاً در برابر تمام بیماریها تبلیغ میشد، و برخی از هواداران آن اعتقاد داشتند که این رژیمغذایی سرطان را درمان میکند.
شواهد موجود حاکی از آن است که پروانتوسیانیدینها، یعنی مواد شیمیایی که در عصاره دانه انگور وجود دارند، آنتیاکسیدانهایی قوی هستند. آنتیاکسیدانها موادی هستند که از فعالیت رادیکالهای آزاد، یعنی مولکولهای فعال شده اکسیژن که میتوانند به سلولها صدمه بزنند، جلوگیری میکنند. هواداران استفاده از انگور ادعا مینمایند که این آنتیاکسیدانها از تکامل برخی از انواع سرطان جلوگیری میکنند، از بدن در برابر بیماری قلبی محافظت مینمایند، و برای درمان بیماریهای متنوعی مانند آرتروز، آلرژیها، مشکلات مرتبط با گردش خون، دیابت، احتباس یا نگهداری آب در بدن (Water Retention)، و مشکلات مربوط به بینایی مفید هستند.
اینک، محققان به بررسی مادهای در پوست میوه انگور قرمز به نام رزوراترول پرداختهاند تا متوجه شوند چگونه این ماده بر تکامل و پیشرفت بیماری قلبی و سرطان تأثیر میگذارد.
نحوه مصرف انگور
میوه انگور تازه، و خشک شده، را به همان صورتی که هستند یا به شکل عصاره مایع، تنتور، محلول غرغره یا دهان شوی، تنقیه، دوش (Douche)، و کمپرس استفاده میشود. عصاره دانه انگور و رزوراترول بهعنوان مکملهای غذایی به شکل قرص و کپسول در دسترس میباشد. مقدار این مواد در مکملهای متفاوتی که تولید کنندگان مختلف تولید میکنند متغیر است.
رژیمغذایی کامل انگور را با روزه گرفتن و تنقیه روزانه به مدت چند روز آغاز میکنند و سپس از رژیمغذایی متشکل از انگور و آب به مدت ۱ یا ۲ هفته استفاده مینمایند. پس از آن، میتوان از میوه تازه و شیر ترش (Sour Milk) هم استفاده کرد. مرحله بعدی این رژیمغذایی شامل کاربرد سبزیجات خام، سالاد، میوههای آجیلی، لبنیات، عسل، و روغن زیتون است. در طول مرحله نهایی رژیمغذایی، اگر شخص بیمار وضع خوبی داشته باشد، شاید مجاز باشد روزی یک وعده غذای پخته مصرف نماید.
تاریخچه مصرف انگور در ارتباط با سرطان
قرنهاست که انگور با بهداشت مرتبط بوده است. شواهد فسیلی برگ، ساقه، و دانه انگور با قدمت ۱۰ تا ۱۲ میلیون ساله در نیمکره شمالی پیدا شده است. انگور گونه Vitis Vinifera را به مدت هزاران سال در دنیای قدیم کشت میکردند.
جوهانا برند (Johanna Brandt)، که یک متخصص تغذیه اهل کشور آفریقای جنوبی بود، رژیمغذایی انگور را در سال ۱۹۲۵ پیشنهاد کرد. او ادعا میکرد که با پیروی از این رژیم سرطان معده خود را درمان کرده است. پس از مهاجرت به ایالات متحده در سال ۱۹۲۷، او مرکز درمان هارمونی (Harmony Healing Centre) را در شهر نیویورک راهاندازی نمود و به تبلیغ این درمان پرداخت. او کتابی نوشت که بار اول در سال ۱۹۲۸ چاپ شد و در طول قرن بیستم چندین بار مجدداً به چاپ رسید. برند و برخی از هوادارانش که رژیمغذایی انگور را بهعنوان درمانی برای سرطان توصیه و تبلیغ میکردند در نهایت هدف انتقادات تند و حتی تحت تعقیب قانونی قرار گرفتند، چون شواهدی علمی برای ادعای آنها وجود نداشت که این درمان سلامتی را بهبود میبخشد یا بیماری را درمان میکند.
در طی چند دهه گذشته، محققان توجه بیشتری به درک نقش آنتی اکسیدانها در سلامتی نشان دادهاند. در سال ۱۹۷۰ پروانتوسیانیدینهارا از دانههای انگور استخراج کردند. در اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی، برای اولین بار عنوان شد مادهای به نام رزوراترول، که عمدتاً در پوست انگور قرمز یافت میشود، مسئول «پارادوکس ( تناقض نمای) فرانسوی» است (یعنی اینکه در بین فرانسویان، که معمولاً از رژیمغذایی پرچربی استفاده میکنند، تعداد موارد بروز بیماری قلبی کم است.)
چه شواهدی در دست است؟
گرچه برخی از مواد موجود در انگور برای مبارزه با سرطان نوید بخش هستند، در حال حاضر شواهد علمی قابل اطمینان بسیار اندکی وجود دارد دال بر اینکه با خوردن انگور، یا پیروی نمودن از رژیمغذایی انگور، میتوان سرطان را در انسان پیشگیری یا درمان نمود.
در چند مطالعه آزمایشگاهی برروی کشتهای سلولی مشخص شده است پروانتوسیانیدینها، یعنی مواد شیمیایی که در عصاره دانه انگور یافت میشوند، دارای ویژگیهای آنتیاکسیدانی هستند. در یک آزمایش بالینی محدود تصادفیسازی شده که در آن از عصاره دانه انگور برروی داوطلبان سالم استفاده کردند، این یافته تأیید شد. در برخی از مطالعات آزمایشگاهی هم مشخص شده است که امکان دارد پروانتوسیانیدینها تولید استروژن در بدن را کاهش دهند، که این ممکن است بر تومورهای حساس به هورمون مانند بعضی از انواع سرطان پستان تأثیر داشته باشد. هنوز مشخص نیست که آیا میتوان از این ویژگیها برای مبارزه با سرطان در انسان استفاده نمود. در حال حاضر، آزمایشات بالینی اولیه در دست انجام است تا بهترین دوز عصاره دانه انگور برای مهار نمودن سطح استروژن جهت پیشگیری سرطان پستان پیدا شود.
در مطالعاتی که برروی حیوانات آزمایشگاهی انجام شده به این نکته اشاره کردهاند که شاید عصاره دانه انگور بر ضدسرطانهای پروستات، روده بزرگ، و پستان عمل کند. در یک مطالعه آزمایشگاهی معلوم شد که به نظر میآید عصاره دانه انگور باعث مؤثرتر شدن داروی شیمیدرمانی داکسوروبیسین بر علیه سلولهای سرطان پستان میشود. برای تعیین اینکه آیا عصاره دانه انگور میتواند در درمان سرطان مفید باشد، باید آزمایشات بالینی تصادفی سازی شده صورت گیرد.
در مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی مشخص شده است که شاید رزوراترول در پیشگیری بیماری قلبی و سرطان مفید باشد. به نظر میآید این ماده دارای ویژگیهای آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، و احتمالاً ضد استروژنی باشد. همچنین به نظر میرسد رزوراترول آنزیمهای کبدی را ، که مسئول دفع مواد شیمیایی ناخواسته از بدن هستند، فعال میسازد. ممکن است این ویژگیها به معنی آن باشد که این ماده بر ضدسرطان در انسان فعال خواهد بود، اما برای تأیید این امر باید آزمایشات بالینی تصادفیسازی شده صورت گیرد. اینک آزمایشات بالینی اولیه درداوطلبان سالم در دست انجام است تا میزان رزوراترولی که میتوان بدون خطر استفاده نمود مشخص شود. سپس از این دوز در بررسی رزوراترول برای پیشگیری سرطان استفاده خواهد شد. اما باید توجه داشت که انتظار نمیرود از مطالعهای که در آن مواد شیمیایی استخراج شده بهکار گرفته میشود همان نتایج مطالعهای بهدست آید که در آن از گیاه خام مربوطه استفاده میکنند.
در برخی از مطالعات مبتنی بر جمعیت (Population-Based Studies) مشخص شده است که امکان دارد در افرادی که انگور میخورند موارد بروز سرطانهای ریه و پروستات کمتر باشد. مطابق معمول همیشگی این نوع مطالعات، شاید بسیاری از عوامل دیگر توجیه کننده بروز اختلاف در خطر سرطان باشند. علاوه بر آن، در چند مطالعه مشخص شده است مصرف الکل، از هر نوعی که باشد، با افزایش خطر سرطان پستان و برخی از دیگر انواع سرطان ارتباط دارد.
گرچه تحقیقات اولیه در مورد برخی از مواد موجود در انگور نوید بخش بوده است، تعیین نقش دقیقی که شاید ماده غذایی خاص بر ضدسرطان داشته باشد بسیار مشکل است. رژیمغذایی روزانه متوازنی که شامل ۵ وعده (پرس) یا بیشتر میوه و سبزی همراه با غذاهایی از دیگرمنابع غذایی متنوع گیاهی مانند میوههای آجیلی، دانهها، غلات سبوس نگرفته، و لوبیا است، احتمالاً مؤثرتر از خوردن مقدار زیادی از یک نوع غذای خاص میباشد.
آیا مشکلات یا عوارض جانبی احتمالی وجود دارد؟
این فرآورده بهعنوان مکمل غذایی به فروش میرسد. برخلاف داروها (که پیش از دریافت مجوز فروش باید تست شوند)، شرکتهای سازنده مکملها مجبور نیستند به سازمان دارو و غذا ثابت کنند مکملهای آنها بیخطر و مؤثر است، به شرط آن که ادعا نکنند مکملهای آنهامیتوانند بیماری خاصی را پیشگیری، درمان، یا معالجه کنند.
امکان دارد برخی از چنین فرآوردههایی حاوی آن مقدار از گیاه یا مادهای نباشند که برروی برچسب نوشته شده است، و شاید بعضی از آنها شامل مواد دیگری (آلایندههایی) باشند. مقدار دقیق این مواد که در هر دوز از آنها وجود دارد ممکن است بین برندهای مختلف، یا حتی بیندستههای (بچهای) مختلف یک برند، متغیر باشد. اکثر اینگونه مکملها تست نشدهاند تا مشخص شود که آیا با داروها، مواد غذایی، یا دیگر گیاهان و مکملها بر هم کنش دارند. گرچه امکان دارد گزارشاتی درباره برهمکنشها و اثرات مضر به چاپ برسد، مطالعات کامل برهم کنشها و اثرات این فرآوردهها در اغلب موارد در دسترس نمیباشد. به دلیل وجود این محدودیتها، تمام اطلاعاتی که درباره اثرات سوء و برهم کنشها در زیر میآید را باید بهعنوان اطلاعات ناقص به حساب آورد.
رژیمغذایی که تنها از انگور تشکیل شده باشد سالم نیست و مقادیر کافی از پروتئینها و مواد مغزی مهم را به بدن نمیرساند. تصور میشود عصاره دانه انگور بیخطر باشد، اما برای تأیید این امر باید تحقیقات بیشتری صورت گیرد.
امکان دارد برخی از مواد موجود در انگور بر سرعت دفع مواد شیمیایی خاص از بدن توسط آنزیمها مؤثر باشند، که ممکن است این امر بر سطح داروهای خاص در خون تأثیر نماید. اگر شخصی بخواهد از مکمل تهیه شده از انگور استفاده کند، باید با پزشک خود مشورت نماید.
اثرات احتمالی انگور بر بارداری یا شیر دادن با پستان به کودک بهطور کامل بررسی نشده است. اتکا نمودن تنها به درمان با انگور و اجتناب کردن از، یا به تأخیر انداختن، مراقبتهای بهداشتی مرسوم سرطان، امکان دارد پیامدهای بهداشتی خطرناکی به همراه داشته باشد.