اعتیاد به مواد مخدر در طی سرطان
Substance Abuse Issues in Cancer
مقدمه Introduction
این خلاصه برای مطالعه بیماران درباره اعتیاد به مواد مخدر در طی سرطان، از خلاصهای برگزیده شده است که متخصصان سرطان بهمنظور استفاده متخصصان سلامت تهیه کردهاند. این اطلاعات و دیگر اطلاعات معتبر درباره درمان سرطان، آزمایشهای غربالگری، پیشگیری، مراقبت حمایتی و پژوهشهای بالینی ادامهدار در پایگاه علمی، پزشکی و آموزشی مؤسسه تحقیقات، آموزش و پیشگیری سرطان موجودند. اعتیاد به مواد مخدر بهندرت در مبتلایان به سرطانی که سابقه اعتیاد به مواد مخدر یا مشروبات الکلی را نداشتهاند، پیش میآید. در این خلاصه مختصر درباره اعتیاد به مواد مخدر در مبتلایان به سرطان که دارای سابقه اعتیاد به مواد مخدر هستند، و نیز استفاده از داروهای شبه مخدر بهمنظور مهار درد ناشی از سرطان توضیح داده شده است.
نگاه اجمالی Overview
مبتلایان به سرطان خیلی بهندرت دچار اعتیاد به مواد مخدر میشوند، مگر اینکه پیش از تشخیص سرطان، به مواد مخدر و مشروبات الکلی معتاد بوده باشند. بهطور کلی، بیمارانی که دارای سابقه اعتیاد به مواد مخدر را نداشته باشند میتوانند بی آنکه به مواد مخدر معتاد شوند، بهمنظور مهار درد ناشی از سرطان از داروهای شبه مخدر یا دیگر داروهای مخدر استفاده کنند. با اینحال، بیمارانی که سابقه اعتیاد به مواد مخدر را دارند اگر برای مهار نشانههای سرطان، داروهای مخدر مصرف کنند، در خطر مشکلات بعدی خواهند بود.
بیمارانی که سابقه اعتیاد به مواد مخدر دارند، ممکن است متوجه شوند که مصرف غیرمجاز مواد مخدر و مشروبات الکلی موجب اخلال در تواناییشان بهمنظور دریافت درمان لازم برای سرطان میشود. استفاده از مواد مخدر میتواند در میزان تأثیر درمان ضد سرطان اختلال ایجاد کند و باعث شود که حتی وضع بیمار وخیمتر شود.
بیماران مبتلا به سرطان که در حال حاضر معتاد به مواد مخدرند، یا در گذشته معتاد بودهاند، احتمالاً در ایجاد رابطه ای صمیمانه و مطمئن با شبکه دوستان و اعضای خانوادهشان که مراقبت از آنها را بر عهده دارند و نیز گروه درمان سرطان با مشکلات جدی مواجه خواهند بود. نبود اطمینان میتواند روند درمان سرطان و پیگیریهای پس از آن را به خطر میاندازد و کیفیت زندگی بیمار را نیز بدتر میکند.
میزان رواج اعتیاد در میان کسانی که به لحاظ جسمیبیمارند
اعتیاد جسمی.
قدرت تحمل نسبت به دارو.
مصرف مواد مخدر.
اعتیاد.
مصرف مواد مخدر در میان مبتلایان به سرطان بسیار نادر است. آمار تعداد بیماران مبتلا به سرطان که دچار مصرف مواد مخدر هستند بسیار اندک است، به این دلیل که این بیماران برای دریافت کمک پزشکی به بیمارستانها مراجعه نمیکنند، یا ممکن است بهیاران را از مشکلاتشان که مربوط به مواد مخدر است، آگاه نکنند.
اعتیاد جسمی Physical Dependence
اعتیاد جسمی به شکل نشانههای ترک اعتیاد هنگامیکه ماده مخدر بهطور ناگهانی قطع شود، یا میزان آن ماده مخدر به شدت افت کند یا به دلیل تجویز داروی دیگری که اثر ماده مخدری که فرد به آن معتاد بوده است را خنثی کند، بروز میکند. اعتیاد تا وقتی که یکی از اتفاقات فوق روی دهد، آشکار نمیشود. هنگامیکه به یک بیمار مبتلا به سرطان بهمنظور مهار درد ناشی از سرطان داروی شبه مخدر تجویز میشود، مسئولان این نکته را در نظر دارند که بهطور ناگهانی این دارو را قطع نکنند و یا داروهایی تجویز نکنند که تأثیر آن داروی شبه مخدر را خنثی کند. بهنظر نمیرسد در مبتلایان به سرطان، اعتیاد جسمیبه داروهای شبه مخدر تسکیندهنده درد پیش بیاید. در این بیماران پس از برطرف شدن درد (معمولاً پس از پایان درمان مؤثر سرطان) داروی مسکن شبه مخدر را میتوان بدون ایجاد مشکل قطع کرد.
قدرت تحمل نسبت به دارو Tolerance
ممکن است قدرت تحمل نسبت به داروهای مسکن شبه مخدر افزایش یابد. افزایش آستانه تحمل نسبت به دارو به معنای نیاز به مصرف میزان بیشتری از دارو برای تسکین درد است. با اینحال مصرف داروهای شبه مخدر به دلایل پزشکی و افزایش آستانه تحمل بیماران مبتلا به سرطان نسبت به این داروها، تاکنون موجب اعتیاد بیماران به داروهای مخدر یا بروز مشکلات مربوط به مصرف داروهای مخدر نشده است.
مصرف مواد مخدر Substance Abuse
مصرف مواد مخدر به معنای مصرف هر داروی مخدر به روشی مغایر با دستور پزشک و یا استفاده از داروهای مخدر به شکل غیرمجاز است.
اعتیاد Addiction
اعتیاد، به معنای استفاده از ماده مخدر است به شکلی که مصرف آن ماده: از کنترل شخص خارج شود، بهصورت الزام درآید، میزانش افزایش یابد، و بدون درنظر گرفتن خطر زیانآور آن ادامه یابد.
بیماری که از داروهای شبه مخدر بهمنظور تسکین درد استفاده میکند، ممکن است به این داروها نیاز جسمی پیدا کند، اما این حالت را اعتیاد نمینامند.
بهطور کلی از کلمه اعتیاد در رابطه با کسانی که بیمار نیستند بهکار میرود، و بهکار بردن اعتیاد در مورد بیمارانی که از داروهای شبه مخدر بهمنظور حفظ سلامتشان یا تسکین درد طبق تجویز پزشک استفاده میکنند به هیچ وجه مناسب نیست.
تعریف شرایط کسانی که به لحاظ پزشکی بیمارند Defining Terms for Medically Ill
درمان نامناسب و ناکافی
تأثیرات اجتماعی- فرهنگی
عوامل مرتبط با بیماری
تعریف مجدد سوءمصرف و اعتیاد برای کسانی که به لحاظ پزشکی بیمارند.
مسائلی که در ادامه میآیند، ارزیابی مصرف مواد مخدر را در میان بیمارانی که به دلیل بیماری تحت درمان قرار دارند، دشوارتر میکند.
درمان نامناسب و ناکافی Undertreatment
در صورتیکه درد بهطور مناسب درمان نشود، بیمار برای تسکین درد و ایجاد آرامش، به شکلی بیملاحظه از مواد مخدر استفاده میکند. ممکن است درد بسیاری از بیماران به شکل مؤثر درمان
نشود. اگر درمان تجویز شده مناسب باشد و درد کاملاً مهار شود، نیاز بیمار به استفاده غیرمجاز از داروهای مخدر و شبه مخدر از بین خواهد رفت.
بیمارانی که دارای سابقه مصرف مواد مخدر هستند در صورتیکه دردشان به شکل مناسبی درمان نشود، به مصرف غیرمجاز مواد مخدر روی میآورند. برخی از این بیماران ممکن است به داروهای تجویز شده اعتیاد پیدا کنند.
تأثیرات اجتماعی – فرهنگی Sociocultural Influences
با آنکه استفاده از عبارت مصرف مواد مخدر، به هیچ وجه شامل بیمارانی که سابقه اعتیاد به مواد مخدر ندارند و فقط بهمنظور حفظ سلامت خود از داروهای شبه مخدر استفاده میکنند، نمیشود، ولی باید به بسیاری از پرسشها در این مورد پاسخ داد. برای مثال، با آنکه واضح است که جعل نسخه، یا تزریق داروی خوراکی مخدر توسط بیمار، رفتاری مجرمانه و منحرف است، نمیتوان به همین وضوح درباره مجرمانه و منحرف بودن عمل بیماری که از دُز بالاتری از دارو به منظور مهار دردی که تسکین نیافته استفاده کند، یا مصرف داروهای مسکن برای اینکه بتواند شبها راحت به خواب رود، اظهار نظر کرد.
ممکن است بهیار با توجه به رده اجتماعی بیمار درباره خطرمصرف مواد مخدر از طرف وی، پیش زمینههایی در ذهن خود درست کنند. در صورتیکه بیمار متعلق به رده اجتماعی باشد که در آن مصرف مواد مخدر زیاد به چشم بخورد، و یا اگر بیمار دارای سابقه مصرف مواد مخدر باشد، ممکن است به اشتباه فرض شود که آن بیمار حتماً در خطر اعتیاد به داروهای مخدری که به منظور حفظ سلامت او تجویز میشوند، قرار دارد.
عوامل مرتبط با بیماری Disease-related Factors
تشخیص مصرف مواد مخدر در صورتیکه بیماری در حال پیشرفت باشد و موجب تغییرات جسمی و روحی در بیمار شود، دشوار است. روش درمان سرطان نیز گاهی موجب این تغییرات میشود؛
برای مثال، پرتودرمانی بهمنظور درمان متاستاز (گسترش بیماری) در مغز میتواند موجب واپس کشیدن و ایجاد تغییرات روانی در بیمار شود.
بهمنظور مشخص کردن دلیل بروز اختلالات رفتاری مربوط به مصرف ماده مخدر در بیماری که دچار سرطان پیشرفته است – چه بهصورت ایجاد اخلال در توانایی بیمار در به پایان رساندن دوره درمان و چه خودداری بیمار از برقراری رابطه با گروه پزشکی یا اعضای خانوادهاش- از او میپرسند که آیا از آن ماده مخدر خاص پیش از تشخیص سرطان نیز استفاده کرده است یا نه.
تعریف مجدد مصرف و اعتیاد برای آنها که به لحاظ پزشکی بیمارند Redefining Abuse and Addiction for the Medically Ill
در بیمارانی که به دلایل پزشکی از داروهای مخدر استفاده میکنند، بروز خصوصیات رفتاری ویژه افرادی که دچار مصرف مواد مخدر هستند، از قبیل بیاختیاری در مصرف آن ماده مخدر، الزام استفاده از آن ماده مخدر و ادامه مصرف آن ماده مخدر بدون توجه به مضرات آن، باید بهطور جدی مورد بررسی قرار گیرد. اگر بیمار چنین رفتارهایی را از خود بروز داد بهدار وی باید در رژیم دارویی بیمار تجدید نظر کند.
خطر اعتیاد در بیمارانی که سابقه مصرف مواد مخدر ندارند Risk in Patients without Substance Abuse History
استفاده از داروهای شبه مخدر بهمنظور مهار درد ناشی از سرطان در بیمارانی که سابقه سوءمصرف مواد مخدر نداشته باشند، خیلی بهندرت موجب مصرف مواد مخدر یا اعتیاد میشود. با اینحال، بیماران و برخی از پزشکان همچنان از خطر اعتیاد بر اثر استفاده از داروهای شبه مخدر بهمنظور تسکین درد ناشی از سرطان، میترسند، در حالیکه مشکل و نگرانی بزرگتر، درمان نشدن کامل درد ناشی از سرطان است.
زمانی تصور بر این بود که دلیل اینکه بسیاری از کسانی که به اعتیاد دچار میشوند، استفاده از داروهای مخدر برای از بین بردن درد است. اما به این دلیل که مبتلایان به سرطان میتوانند بدون دچار شدن به مشکلات جدی از داروهای شبه مخدر استفاده کنند، تعیین خطرات و مزایای روشهای درمانی با استفاده از داروهای شبه مخدر که بهمنظور تسکین دردهای مزمنی که ناشی از سرطان نباشند، به بررسیهای بیشتری نیاز دارد. در سه بررسی انجام شده بر روی ۲۴.۰۰۰ بیمار بدون سابقه مصرف مواد مخدر، که به دلیل سوختگی، سردرد یا دیگر دردها تحت درمان با داروهای شبه مخدر قرار گرفتند، تنها ۷ مورد ابتلا به سوء مصرف مواد مخدر مشاهده شد.
همچنین بیمارانی که از داروهای مخدر بهمنظور مهار درد استفاده میکنند، آن احساس سرخوشی و نشئگی که یک معتاد بر اثر مصرف مواد مخدر پیدا میکند را تجربه نمیکنند. بیماری که برای مقاصد درمانی از داروهای شبه مخدر استفاده میکند، به جای احساس سرخوشی، بیشتر احساس افسردگی میکند، که این عامل خود موجب کمتر شدن خطر اعتیاد وی به آن داروی مخدر میشود.
در کل شواهد نشان میدهند که در بیمارانی که دارای سابقه مصرف مواد مخدر یا اعتیاد، روابط با افرادی که دچار مصرف مواد مخدر، یا اختلالات روانی نباشند، استفاده از روشهای درمانی با استفاده از داروهای شبه مخدر بهمنظور مهار دردهای مزمن، با احتمال بسیار کمی موجب بروز مصرف مواد مخدر یا اعتیاد میشود. این مسئله به خصوص در مورد بیماران مسنتر که هیچگاه سوءمصرف مواد مخدر نداشتهاند، کاملاً صادق است.
خطر اعتیاد در بیماران دارای سابقه مصرف مواد مخدرRisk in Patients with Substance Abuse Histories
دردهای مزمن را در بیمارانی که دارای سابقه مصرف مواد مخدر باشند نیز میتوان به شکلی موفقیتآمیز درمان کرد. هرچند هنوز در این مورد بررسی خاصی انجام نشده، اما فرض بر این است که این بیماران نسبت به بیمارانی که سابقه سوءمصرف مواد مخدر ندارند، با احتمال بیشتری دچار سوءمصرف داروهای مسکن شبه مخدر یا اعتیاد به آنها میشوند.
درمان بیماران دارای سابقه مصرف مواد مخدر Treatment of Patients with Substance Abuse Histories
- انجام درمان توسط گروهی که در چندین زمینه تخصص داشته باشند.
- در نظر گرفتن هدفهای واقع بینانه برای درمان.
- اختلالات روانی ناشی از درمان.
- پیشگیری یا به حداقل رساندن نشانههای قطع مصرف.
- اثرات قدرت تحمل بیمار نسبت به دارو.
- درمان دردهای مزمن.
- تشخیص رفتارهای نشاندهنده مصرف مواد مخدر.
- بهکارگیری روشهای بدون استفاده از داروهای مخدر.
- پی بردن به سابقه مصرف مواد مخدر.
مسائلی که در ادامه مورد بحث قرار میگیرند مربوط به مراقبتهای تسکینی برای بیمارانی است دچار مواد مخدر، یا در دوره بازتوانی پس از درمان اعتیاد یا تحت درمان با متادون (Methadone) هستند.
درمان توسط گروهی که در چندین زمینه تخصص داشته باشند Involve a Multidisciplinary Team
بهترین روش درمان بیمارانی که دارای سابقه مصرف مواد مخدر هستند، روش درمان دارویی تدریجی است که زیر نظر یک گروه پزشکی انجام گیرد. این گروه باید شامل لااقل یک پزشک، یک پرستار، یک مددکار و در صورت امکان یک متخصص داروهای مخدر باشد. چنین گروهی میتواند آمادگی مواجهه و برطرف ساختن بسیاری از مشکلات پزشکی، روانی و اجرایی را داشته باشد که بیماران دارای سابقه اعتیاد و بیماریهای پیش رونده به آن مبتلا هستند.
در نظر گرفتن هدفهای واقعبینانه برای درمان Set Realistic Goals for Therapy
بیمارانی که دارای مشکلات مصرف مواد مخدر و اعتیاد هستند، با دورههای بهبود و بازگشت پیدرپی روبرو هستند. خطر بازگشت در بیمارانی که دچار بیماریهای مرگبارند و به داروهای مسکن شبه مخدر نیز دسترسی دارند، بیشتر است. در چنین موقعیتی، ممکن است هدف از درمان، پیشگیری کامل از بازگشت اعتیاد نباشد، بلکه ایجاد ساختاری باشد که در آن تمامی مضرات ناشی از
مصرف داروهای مخدر محدود شوند. ممکن است برخی از بیمارانی که دچار مصرف شدید مواد مخدر و اختلالات روانی مربوط به آن هستند، به هیچ وجه، حتی به دلایل پزشکی نیز نتوانند از داروهای مخدر استفاده کنند. تیم پزشکی باید برای چنین افرادی، بر اهداف درمان نظارت کنند و این هدفها را اگر موفقیتآمیز نبودند، هر چند بار که لازم باشد تغییر دهند.
اختلالات روانی ناشی از درمان Treat Related Psychiatric Disorders
بیمارانی که دارای سابقه مصرف مواد مخدر هستند، به احتمال بسیار زیاد دچار افسردگی، اضطراب و اختلالات شخصیتی هستند. با بهکارگیری درمانهای مربوط به اضطراب و افسردگی، خطر بازگشت اعتیاد در این افراد کاهش مییابد.
پیشگیری با به حداقل رساندن نشانههای قطع مصرف Prevent or Minimize Withdrawal Symptoms
بسیاری از بیمارانی که دارای سابقه مصرف مواد مخدر هستند از چندین نوع ماده مخدر استفاده میکنند. بهیار باید از تمامی مواد مخدر مورد استفاده وی آگاه باشد تا بتواند از بروز نشانههای قطع مصرف در بیمار پیشگیری کند.
اثرات قدرت تحمل نسبت به دارو The Impact of Tolerance
بیمارانی که هنگام درمان دچار مصرف مواد مخدر میشوند ممکن است قدرت تحملشان نسبت به داروهای مخدر بالا باشد و این موضوع میزان تأثیرگذاری داروهای شبهمخدر تجویز شده برای این بیماران را کاهش میدهد.
درمان دردهای مزمن Treat Chorinc Pain
نحوه استفاده از رژیمهای دارویی شامل داروهای شبه مخدر بهمنظور کنترل درازمدت نشانههای بیماری برای هر فرد متفاوت است و باید به میزانی باشد که این نشانهها را مهار کند. در بیمارانی که دارای سابقه مصرف مواد مخدر هستند، تجویز مقادیر ناکافی از این داروها موجب ناکارآمدی درمان میشود. درمان ناکافی و ناکارآمد نمیتواند درد بیمار را تسکین بخشد و ممکن است موجب بروز رفتارهای نشاندهنده سوءمصرف داروهای مخدر توسط بیمار بهمنظور کنترل نشانههای درد شود. چنین رفتارهایی نیز به نوبه خود ممکن است باعث شود که پزشک در تجویز داروهای شبه مخدر احتیاط بیشتری به خرج دهد. پزشک و بیمار باید بهمنظور تعیین میزان لازم این داروها با یکدیگر همکاری نزدیکی داشته باشند و در مورد راهبردهای استفاده مسئولانه از داروهای مخدر به دلایل پزشکی با یکدیگر به توافق برسند.
شناخت رفتارهای نشاندهنده مصرف مواد مخدر Recognize Drug Abuse Behaviours
علاوه بر اینکه تمام بیمارانی که برایشان داروهای مخدری تجویز شده که ممکن است مورد سوءمصرف قرار بگیرد باید تحت نظارت قرار داشته باشند، این نظارت برای بیمارانی که دارای سابقه مصرف مواد مخدر بودهاند از اهمیت ویژهای برخوردارست. چنین بیماری باید مرتباً ارزیابی شود و از افراد نزدیک به او خواسته شود که مشاهدات خود را از نحوه مصرف داروهای مخدر توسط او شرح دهند. گاهی به صلاحدید پزشک از بیمار آزمایش ادرار به عمل آید تا مشخص شود که آیا وی از داروهای مخدر غیرمجاز یا تجویز نشده استفاده کرده است یا نه. اگر بیمار حاضر به انجام آزمایشها و نظارتها باشد و به شکلی مسئولانه از داروهای تجویز شده استفاده کند، میتواند با پزشک خود رابطهای مبتنی بر اعتماد برقرار کند. پزشکی که اطمینان داشته باشد که بیمار از داروهای مخدر، سوءاستفاده نمیکند با احتمال بیشتری میتواند درمان کنترل نشانههای درد را به شکلی مؤثرتر تنظیم کند.
بهکارگیری روشهای بدون استفاده از داروهای مخدر Use Nondrog Approaches
ممکن است بیمار بتواند از روشهای بدون استفاده از دارو بهرهمند شود، روشهایی از قبیل اطلاع یافتن از پیچیدگیهای سیستم دارویی و پزشکی، برقراری ارتباط با کارکنان بیمارستان و یادگیری تکنیکهای آسودهسازی و سازگاری.
پی بردن به سابقه مصرف مواد مخدر Taking a Substance Abuse History
یک بهیار ممکن است به منظور اجتناب از بی احترامیبه بیمار تصمیم بگیرد که درباره سوءمصرف مواد مخدر از وی سؤالی نپرسد. ممکن است بهیار فکر کند که بیمار احساس مورد بیاحترامی قرار گرفتن، عصابیت و مورد تهدید قرار گرفتن بکند و یا حقیقت را نگوید. چنین رفتارهایی نمیتوانند موجب برقراری رابطهای صادقانه بین بهیار و بیمار شوند و در نظارت بر درمان ایجاد مشکل میکنند.
بیمار گاهی از دادن اطلاعات مربوط به مصرف مواد مخدر، به دلیل رفتارهای منفی بهیاران با معتادان، خودداری میکند. ممکن است بیمار به بهیار اطمینان نداشته باشد و یا از این بترسد که در صورتیکه سابقهاش در مصرف مواد مخدر مشخص شود، بهمنظور مهار درد، برای وی میزان داروی ناکافی تجویز شود. بههرحال پزشک، بهمنظور مهار نشانهها و کاهش درد ناشی از آنها، باید از سابقه مصرف مواد مخدر بیمار آگاه باشد، و نوع ماده مخدری را که مورد مصرف بیمار بوده، مدت زمانی که از آن ماده مخدر استفاده میکرده، اینکه چند وقت به چند وقت از آن ماده مخدر استفاده میکرده و موقعیت و شرایطی را که موجب استفاده از آن ماده مخدر شده را بداند.
درمان بیمارانی که بستری میشوند Inpatient Treatment
بیماران دچار مصرف مواد مخدر، که طبق برنامه زمانی باید تحت عمل جراحی قرار بگیرند، در صورت امکان باید چند روز زودتر در بیمارستان بستری شوند، این امر بهخاطر تثبیت وضعیت اعتیاد بیمار بهمنظور پیشگیری از علائم قطع مصرف و نیز برای برنامهریزی درمان است. به منظور جلوگیری از دستیابی بیمار به مواد مخدر غیرمجاز، اتاقی را به وی اختصاص میدهند که به راحتی قابل نظارت باشد، و تردد او را فقط به همان اتاق یا همان بخش محدود میکنند. همچنین گاهی محدودیتهایی برای ملاقاتکنندگان آن بیمار نیز در نظر گرفته میشود، اتاق بیمار و بستههایی که توسط ملاقاتکنندگان برای وی آورده میشود بهطور مرتب کنترل میشود تا در آنها مواد مخدر یا مشروبات الکلی وجود نداشته باشد. آزمایشهای ادرار نیز بهطور منظم از آن بیمار به عمل آید.
محدودیتهایی که اعمال میشوند، بهمنظور تضمین به خطر نیفتادن درمان پزشکی و دارویی به دلیل (استمرار) ادامه استفاده از مواد مخدر، ضروریست. روش درمان باید شامل نظارتهای مرتب باشد تا از علائم قطع مصرف بیمار پیشگیری شود و نشانههای درد در او کنترل شود.
درمان بیماران سرپایی Outpatient Treatment
در مطلوبترین حالت، بیماران سرپایی که دچار مصرف مواد مخدر هستند، باید در برنامههای ترک اعتیاد شرکت کنند؛ با اینحال، بیمارانی که مبتلا به بیماریهای پیشرفته هستند، شاید نتوانند چنین کاری بکنند. بهیار بهطور خلاصه برای بیمار توضیح میدهد که نقش گروه درمانی چیست، از بیمار چه انتظاری میرود، و نتایج ادامه سوءمصرف مواد مخدر توسط بیمار در طی درمان چیست.
بیماران باید دستورالعملی مفصل برای مصرف مسئولانه داروهای مخدر تجویزی دریافت کنند، و بهطور مرتب تحت معاینه قرار بگیرند تا مهار علائم بتواند بهخوبی انجام شود و بر سوءمصرف مواد مخدر نیز نظارت گردد. از طرفی با معاینات مرتب، دیگر لازم نیست مقادیر زیاد داروهای مخدر به شکل یکجا تجویز شوند و این امر باعث میشود که به بیمار کمک شود تا طبق برنامه درمانی عمل کند و بر سر قرارهای ملاقاتش با پزشک معالج حاضر شود. ممکن است برای برخی از بیماران استفاده از برنامه «دوازده قدم» جهت متوقف ساختن مصرف غیرمجاز مواد مخدر در حین درمان کارساز باشد.
از بیماران سرپایی خواسته میشود که تحت آزمایش دورهای مواد مخدر قرار گیرند. بیمار باید پیشاپیش از پیامدهای جواب مثبت این آزمایشها اطلاع پیدا کند. اگر آزمایش ادرار نشان دهد که بیمار از مواد مخدر غیرمجاز استفاده کرده، لازم است که وی مراجعات بیشتری به بخش بیماران سرپایی داشته باشد، مقادیر کمتری از داروهای مخدر برای وی تجویز شود، بیمار را به برنامههای ترک اعتیاد ارجاع دهند و یا محدویتهای دیگری بر او اعمال شود.
در صورتیکه برخی از اعضای خانواده بیمار دچار مصرف مواد مخدر باشند، ممکن است آن افراد به منظور کمک به بیمار در خودداری مواد مخدر، به شرکت در برنامههای ترک اعتیاد تشویق شوند.
همچنین بیمار باید از این موضوع آگاه شود که ممکن است این دوستان و اعضای خانواده سعی در خرید یا سرقت داروهای مخدر داشته باشند. شناسایی کسانی که حمایت کننده بیمار هستند بسیار مفید خواهد بود.
گروه درمانی که از حضور یک متخصص درمان اعتیاد بهرهمند باشد، روش درمانی مؤثرتری برای بیمار سرپایی مبتلا به بیماری پیشرفتهای که معتاد نیز باشد ارائه کند.
بیمارانی که توانستهاند مصرف نابهجای مواد مخدر را به شکلی موفقیتآمیز ترک کنند، ممکن است از مصرف داروهای مخدری که برای درمانشان تجویز میشود به دلیل ترس از اعتیاد مجدد، خودداری کند، و از این بترسند که اگر دوستان و اعضای خانوادهشان بفهمند که آنها داروهای مخدر مصرف میکنند، طردشان کنند، و یا از این بترسند که دیگران بخواهند آن داروهای مخدر را از آنها بخرند یا بدزدند. بهیار باید به بیمار کمک کند تا از این نگرانیها خلاص شود و به وی اطمینان بدهد که استفاده از داروهای شبهمخدر بهمنظور مقاصد درمانی برای بیماران مبتلا به امراض پیشرونده، در آنها منجر به ایجاد آن حس سرخوشی و نشئگی نمیشود که بر اثر سوء مصرف داروهای شبه مخدر به معتادانی که به بیماری جدی دچار نیستند دست میدهد.
اگر بیمار بهطور جدی از درمان با داروهای شبه مخدر امتناع ورزد، پزشک میتواند دستورالعملی کاملاً واضح و دقیق برای مصرف داروی مخدر تجویز شده به وی ارائه کند تا بیمار به این طریق کنترل امور را بهدست بیاورد. همچنین جلسات مشاورهای برای بیمار تشکیل شود که در آنها موقعیتهایی که احتمال مصرف مواد مخدر توسط وی میرود، مشخص شود و نیز راهبردهایی به منظور بازداری از مصرفهای احتمالی آینده از داروهای مخدر غیرمجاز یا تجویزی تعیین شود.