اطلاعاتی درباره سرطان پوست

اطلاعاتی درباره سرطان پوست

چند نوع سرطان پوست وجود دارد. رایج‌ترین فرم سرطان پوست، کارسینوم سلول‌های بازال و به دنبال آن کارسینوم سلول‌های سنگفرشی است. این فرم‌ها را اغلب سرطان پوستی غیرملانومی می‌نامند تا آنها را از نوع سوم سرطان پوست، یعنی ملانوم، متمایز سازند که کم تر از دونوع دیگر رواج دارد، مهلک‌تر است، و احتمال پخش شدن آن در سرتاسر بدن بیش‌تر می‌باشد.

کارسینوم سلول‌های بازال و کارسینوم سلول‌های سنگفرشی

برآورد می‌شود که سرطان پوستی غیرملانومی در حال افزایش است تعداد دقیق موارد سرطان پوستی غیرملانومی به‌راحتی در دسترس نمی‌باشد، زیرا اکثر موارد این دو نوع سرطان پوستی در مطب پزشکان درمان نمی‌شوند و امکان دارد در بایگانی‌های سرطان گزارش نشوند. اینخطر برای مردم سفیدپوستی که موی قرمز یا بور (طلایی) و چشمانی به رنگ روشن دارند از همه بیش‌تر است.

۹۰ درصد از تمام سرطان‌های پوست از نوع کارسینوم سلول‌های بازال است. این نوع سرطان به‌کندی رشد می‌کند و به‌ندرت به دیگر قسمت‌های بدن پخش می‌شود. این سرطان معمولاً در سر، صورت، گردن، دست، و بازو مشاهده می‌شود، ولی امکان دارد در هر جای دیگر ازبدن بروز نماید. کارسینوم سلول‌های سنگفرشی هم به‌ندرت پخش می‌شود ولی احتمال پخش شدن آن از کارسینوم سلول‌های بازال بیش‌تر است. با وجود اینکه نرخ مرگ‌ومیر ناشی از این دو نوع سرطان کم‌تر از یک درصد است، باید آنها را درمان نمود، زیرا امکان دارد به بافت‌هایمجاور حمله کنند و آنها را از بین ببرند.

علت اصلی بروز سرطان پوستی غیرملانومی تشعشع فرابنفش از خورشید یا از منابع مصنوعی مانند لامپ‌های فرابنفش یا کیوسک‌های (اتاقک‌های) برنزه شدن است. به‌نظر می‌آید خطر دچار شدن افراد به این دو نوع سرطان پوست به محل جغرافیایی سکونت آنها بستگی دارد.

اشخاصی که در آن نواحی زندگی می‌کنند که سطوح بالاتری از تشعشعات فرابنفش خورشیدی را دریافت می‌نمایند، مانند کسانی که در نزدیکی خط استوا زندگی می‌کنند، بیش‌تر در معرض خطر هستند. قرار داشتن در معرض تشعتشعات فرابنفش در تمام طول عمر هم یک عاملخطر است. ممکن است در اوایل زندگی صدمه وارد شود، ولی به‌نظر می‌آید اکثر موارد سرطان‌های پوستی بعد از سن ۵۰ سالگی در اثر مواجهه تجمعی با تشعشعات فرابنفش ایجاد می‌شود.

ظهور سرطان پوست همواره یکسان نیست. ممکن است سرطان پوست به‌صورت توده کوچک، صاف، براق، رنگ پریده، یا مومی و یا به شکل توده سفت قرمز رنگی ظاهر شود. در برخی از افراد یک ناراحتی پیش سرطانی به نام کراتوز آفتابی بروز می‌کند که در آن یک لکه زبر، قرمزیا قهوه‌ای فلسی روی پوست به‌وجود می‌آید که امکان دارد به کارسینوم سلول‌های سنگفرشی تیدیل شود. این لکه معمولاً در آن قسمت‌هایی ظاهر می‌شود که در معرض نور خورشید قرار داشته‌اند، مانند صورت و پشت دست و لب پایین.

اگر هر شخص خودش ماهی یک بار پوست خود را معاینه کند، ممکن است متوجه ناحیه جدیدی بر روی پوست شود که مشکوک به‌نظر می‌آید و باید در مورد آن با یک پزشک مشورت نمود. علاوه بر آن، امکان دارد پزشک در طی معاینه‌ای عادی متوجه سرطان احتمالی پوست یا متوجهضایعه پیش سرطانی شود. اما تمام خال‌های (خال‌های گوشتی) مشکوک یا ناراحتی‌های پوستی سرطان پوستی نیستند. سرطان پوست را می‌توان با نمونه‌برداری (بافت‌‌برداری یا بیوپسی) تشخیص داد، به این صورت که ضایعه را از پوست بیرون می‌آورند و یک متخصص آسیب‌شناس (پاتالوژیست) آن را معاینه می‌کند. اگر سرطان پخش نشده باشد، احتمالاً به درمان دیگری احتیاج نخواهد بود.

راه اصلی پیشگیری سرطان پوست این است که مردم کم‌تر در معرض تشعشعات فرابنفش قرار گیرند، یعنی اینکه از نور خورشید به هنگام ظهر، و از منابع مصنوعی نور فرابنفش مانند تخت برنزه شدن اجتناب کنند، از لباس محافظت‌کننده مانند کلاه آفتابی و عینک آفتابی استفادهنمایند، و کرم یا لوسیون ضدآفتاب به پوست خود بمالند. محققان دریافته‌اند که کرم یا لوسیون ضدآفتاب به‌نحو مؤثری از مردم در برابر صدمه‌ای حفاظت می‌کند که با قرار گرفتن در معرض نور فرابنفش به DNA موجود در پوست آنها وارد می‌شود. مصرف روزانه کرم یالوسیون ضد آفتاب موارد بروز کراتوز آفتابی را کاهش می‌دهد. شواهد بالینی حاکی از آن می‌باشد که بهتر است به‌جای کرم یا لوسیون ضدآفتابی که تنها در برابر UVB (تشعشع فرابنفش نوع B ) از پوست محافظت می‌کند، از کرم یا لوسیون ضدآفتابی استفاده شود که از پوست هم در برابر UVB و هم در برابر UVA (تشعشع فرابنفش نوع A) محافظت می‌نماید. احتمال آفتاب سوختگی در اثر اشعه‌های UVB، در مقایسه با اشعه‌های UVA، بیش‌تر است، ولی اشعه‌های UVA تا عمق بیش‌تری در پوست نفوذ می‌کنند. ممکن است مؤثر بودن کرم یا لوسیون ضدآفتاب به پیروی کردن از دستورالعمل مصرف آن بستگی داشته باشد، که این دستورالعمل شامل کاربرد و کاربرد دوباره مقدار زیادی از این کرم یا لوسیون پس از قرار گرفتن پوست در معرض آب یا پس از عرق کردن بسیار زیاد می‌باشد. علاوه بر کاربرد کرم یالوسیون ضد آفتاب، از دیگر روش‌های اجتناب از مواجهه با نور فرابنفش، که در بالا گفته شد، هم باید استفاده نمود.

لباس‌های خاصی از پارچه محافظت‌کننده در برابر نور خورشید دوخته می‌شوند، که این پارچه‌ها معمولاً تیره‌تر و ریزبافت‌تر از پارچه‌های دیگر هستند. لباس محافظت‌کننده در برابر نور آفتاب دارای برچسبی است که در آن ضریب حفاظت در برابر نور فرابنفش نوشته شده است، کهاین ضریب، بسته به میزان نور فرابنفشی که از پارچه عبور می‌کند و به پوست می‌رسد، از ۱۵ تا ۵۰ متغیر است.

محققان سرگرم بررسی افرادی هستند که بیش‌تر در معرض خطر سرطان‌های پوست قرار دارند، تا راه‌های جدیدی برای پیشگیری و ردیابی (آشکارسازی) ایجاد سرطان پوست پیدا کنند.

امروزه، اکثر درمان‌های سرطان پوست شامل نوعی عمل جراحی است. در اغلب موارد، در طول بافت‌برداری (بیوپسی)، سرطان پوست برداشته می‌شود و به درمان بیش‌تری احتیاج نمی‌باشد. اکثر سرطان‌های پوستی غیرملانومی قابل‌علاج هستند، ولی خطر بروز یک سرطان پوست دیگر در افرادی که دچار سرطان پوست شده‌اند، از میانگین خطر ابتلا به سرطان پوست بیش‌تر است.

ملانوم

ملانوم یکی از بیماری‌های سلول‌های تولیدکننده پیگمان (رنگدانه)، یا ملانوسیت‌ها، است و معمولاً در پوست بروز می‌کند. ملانوم به‌ندرت در چشم، دستگاه گوارش، غدد لنفاوی، یا دیگر قسمت‌های بدن هم که در آنها ملانوسیت وجود دارد بروز می‌کند. ملانوم یکی از رایج‌ترین سرطان‌های مهاجم می‌باشد، افراد دارای سنین مختلف را مبتلا می‌کند، و موارد بروز آن بیش‌تر می‌شود.

گاهی اوقات ملانوم به‌صورت تغییر در خال (خال گوشتی) قبلی یا به‌صورت خال (خال گوشتی) جدید ظاهر می‌شود. این خال‌ها (خال‌های گوشتی) دارای اشکال و رنگ‌های متنوع می‌باشند. اگر مردم خودشان به‌طور منظم پوست خود را معاینه کنند، به آنها کمک می‌شود شکلخال‌های خود را به‌خاطر داشته باشند، و بتوانند متوجه تغییرات در این خال‌ها بشوند. ممکن است ملانوم در هر قسمت از پوست بدن بروز کند. در مردان، رایج‌ترین محلی که ملانوم بروز می‌کند تنه، و تا حدی کم‌تر، سر و گردن است. در زنان، رایج‌ترین محل بروز ملانوم قسمتپایینی ساق پا و به دنبال آن، تنه می‌باشد. ملانوم به‌ندرت در افرادی که پوست تیره رنگ دارند بروز می‌کند، ولی امکان دارد در آنها این بیماری زیر ناخن انگشتان دست و پا، یا روی کف دست و کف پا، که در این نقاط پوست روشن‌تر است، بروز نماید. همچنین ممکن است ملانوم درسرتاسر غدد لنفاوی پخش شود و به دیگر قسمت‌های بدن برسد.

به هنگام جست‌وجوی ویژگی‌های خال یا خال گوشتی که امکان دارد نشان‌دهنده وجود ملانوم باشد، می‌توان از روش ABCD (Asymmetry ,Border ,Color ,Diameter یا عدم تقارن، مرز، رنگ، قطر) استفاده نمود:

• عدم تقارن: شکل یک نیمه با شکل نیمه دیگر مطابقت ندارد.
• مرز: لبه‌های خال ناهموار، دارای شکاف، نامشخص یا از شکلی نامنظم برخوردار است، یا اینکه امکان دارد پیگمان پخش شده و وارد پوست مجاور خال شود.
• رنگ: رنگ خال غیریکنواخت با ته رنگ‌های سیاه، قهوه‌ای، و قهوه‌ای روشن است، یا امکان دارد قسمت‌هایی سفید، خاکستری، قرمز، یا آبی رنگ در آن دیده شود. هر از گاهی، ممکن است ملانوم با پوست دیگر قسمت‌های بدن همرنگ باشد.
• قطر: اندازه قطر تغییر می‌کند. اندازه ملانوم معمولاً از پاک‌کن متصل به ته مداد بزرگتر است، ولی امکان دارد کوچکتر باشد.

چون تمام خال‌های ملانومی یک شکل نیستند، اگر شخص متوجه چیزی مشکوک بشود، باید برای معاینه به پزشک مراجعه نماید. تنها راه تشخیص قطعی ملانوم بافت‌برداری است، که در آن پزشک تمام یا قسمتی از خال را برمی‌دارد تا متخصص آسیب‌شناس آن را معاینه کند وتشخیص دهد که آیا در آن سلول‌های سرطانی وجود دارد.
دلایل دقیق بروز ملانوم مشخص نمی‌باشد. اما عوامل خطر شامل دارا بودن خال‌های غیرعادی (آتیپیک یا atypical) موسوم به خال‌های دیسپلاستیک؛ وجود تعداد زیادی خال؛ پوست روشن؛ سابقه ابتلا به ملانوم یا دیگر سرطان‌های پوستی؛ سابقه بروز موارد ملانوم درافراد خانواده؛ ضعیف شدن دستگاه ایمنی بدن؛ آفتاب سوختگی حاد با تاول زدن پوست؛ و قرار گرفتن در معرض تشعشع فرابنفش می‌باشد. این بیماری در بین مردمی رایج‌تر است که نزدیک خط استوا زندگی می‌کنند. تشعشع فرابنفش از منابع مصنوعی مانند لامپ فرابنفش وکیوسک برنزه شدن نیز امکان دارد به پوست صدمه بزند و خطر بروز ملانوم را افزایش دهد.

برای پیشگیری ملانوم، افراد، مخصوصاً کودکان و اشخاص بالغ کم سن و سال، اغلب تشویق می‌شوند که همان احتیاطات مربوط به پیشگیری سرطان پوستی غیر ملانومی را رعایت کنند، به‌عنوان مثال از قرار گرفتن در معرض نور فرابنفش اجتناب نمایند و از لباس محافظت‌کنندهاستفاده کنند و کرم یا لوسیون ضدآفتاب مصرف نمایند.

درمان ملانوم به مرحله آن در هنگام تشخیص بیماری بستگی دارد. اگر بیماری به هنگامی‌که تومور نازک بوده و تا عمق پوست حمله نکرده است تشخیص داده شده و درمان شود، قابل علاج خواهد بود. اگر ملانوم ضخیم و عمیق شود، بیماری اغلب به دیگر قسمت‌های بدن پخش شده و کنترل آن مشکل است. رایج‌ترین درمان ملانوم، جراحی برای خارج کردن تومور است، که این عمل بیش‌تر از همه در افرادی موفق خواهد بود که در مراحل اولیه بیماری قرار دارند. گاهی اوقات از داروهای شیمی‌درمانی هم برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود، و همین‌طور از ایمن‌درمانی، که در آن از سیتوکین‌ها، که یکی از اجزای دستگاه ایمنی خود بدن هستند، برای مبارزه با سرطان استفاده می‌شود. بیماران مبتلا به ملانوم متاستازی، که در آنها ملانوم در دیگر اندام‌های بدن پخش شده است، را می‌توان با استفاده از اینترفرون آلفا و اینترلوکین ۲ (IL-2) درمان نمود، که این مواد رشد و فعالیت سلول‌های ایمنی را تحریک می‌کنند، که این سلول‌های ایمنی می‌توانند سلول‌های سرطانی را از بین ببرند. در حال حاضر، آزمایشات بالینی جدیدی که در آنها از درمان‌های آزمایشی جدیدی استفاده می‌شود برای بیمارانی در دست انجام است که به مراحل پیشرفته ملانوم مبتلا هستند. این درمان‌های جدید شامل کاربرد واکسن‌های درمانی ملانوم است که طراحی می‌شوند تا به دستگاه ایمنی کمک شود سلول‌های سرطانی را تشخیص دهند و به آنها حمله کنند، بدون آنکه به سلول‌های نرمال صدمه‌ای وارد شود.

منابع نام برده شده

Ananthaswamy, H N. et al. Inhibition of Solar Stimulator- Induced p53 Mutations and Protection

against Skin Cancer Development in Mice by Sunscreens. Journal of Investigative Dermatology 112:763-768, 1999.
Darlington, S, et al. A Randomized Controlled Trial of asses Sunscreen Application and Beta

Carotene Supplementation in the Prevention of Solar Keratoses. Archives of Dermatology. 139:451- 455, 2003.
National Cancer Institute. 2001 Cancer Progress report. http://progressreport.cancer.gov/

منابع دیگر

Scotto, J. Risk Factors: Skin (Nonmelanoma). Biostatistics Branch. National Cancer Institute.

www.cancer.gov.

Federal Trade Commission. Sun- Protective Clothing: Wear It Well. www.ftc.gov. May 2001

http://www.ftc.gov/bcp/conline/pubs/alerts/sunalrt.htm

National Cancer Institute. What You Need to Know About

Melanoma.www.cancer.gov/cancertopics/wyntk/melanoma. Updated 3/31/2003

National Cancer Institute. What You Need to Know About Skin Cancer.

www.cancer.gov/cancertopics/wyntk/skin. Updated 9/16/2002

NCI Resources on Skin Cancer: http://www.cancer.gov/cancertopics/types/skin

NCI Resources on Melanoma: http://cancer.gov/cancertopics/types/melanom