آنچه باید دربارۀ ملانوم بدانید
What You Need To Know About™ Melanoma
مقدمه
از تعداد کل سرطانهای پوست که مطابق آمار سال ۱۳۸۵ در صدکل ۸۸۷۷ مورد است ملانوم ۳۱۴ مورد است که میشود ۳۶/۷ درصد کل سرطان پوست مؤسسه تحقیقات، آموزش و پیشگیری سرطان این مقاله را برای آگاهی بیشتر بیماران مبتلا به ملانوم و خانواده آنها و دوستانشان منتشر کرده است. امید است که دیگران هم جهت کسب اطلاعات بیشتر دربارۀ ملانوم به مطالعه آن بپردازند. این جزوه به بررسی عوامل خطرزا ، پیشگیری، علائم بیماری، راههای تشخیص، درمان و مراقبتهای حمایتی میپردازد. علاوه براین، حاوی اطلاعاتی دربارۀ منابع علمی و حمایتی برای کمک به بیماران جهت کنار آمدن با بیماری ملانوم است.
این مقاله به ملانوم پوست اختصاص دارد. ملانومهایی که در قسمتهای دیگری به غیر از پوست بروز می کنند (از قبیل ملانوم داخل چشمی، که در ناحیه چشم بروز میکند) در این مقاله مورد بررسی قرار نگرفتهاند. همچنین، دو نوع سرطان رایج اما کماهمیتتر پوست (سرطان سلول فلسی و سرطان سلول بازال) در مقاله دیگری به نام آنچه باید دربارۀ سرطان پوست بدانید، مورد بررسی قرار گرفتهاند.
تحقیقات موجود همچنان اطلاعات بیشتری دربارۀ ملانوم به ما میدهند. دانشمندان میکوشند اطلاعات بیشتری دربارۀ عوامل بروز آن بدست آورند. آنها در حال کشف راههای جدیدی جهت جلوگیری و پیداکردن درمان این بیماری هستند. بهدلیل وجود این تحقیقات، مبتلایان به ملانوم میتوانند به زندگی بهتر و احتمال کمتر مرگ بر اثر این بیماری امید داشته باشند.
ملانوم چیست؟
ملانوم نوعی سرطان پوست است که در سلولهای موجود در پوست به نام ملانوسیت شروع میشود. برای شناخت ملانوم، آگاهی دربارۀ پوست و ملانوسیتها و اینکه چه کاری انجام میدهند، چگونه رشد میکنند، و هنگامیکه سرطانی میشوند چه اتفاقی میافتد، مفید است.
پوست
پوست بزرگترین عضو بدن انسان است. پوست مانع گرما، نورخورشید، زخم و عفونت میشود. این عضوهمچنین باعث تنظیم حرارت بدن شده و آب و چربی را در بدن ذخیره کرده و ویتامین D تولید میکند.
پوست دارای دو لایه اصلی است: لایۀ سطحی پوست (اپیدرم) و درم (پوست درونی).
- لایۀ سطحیپوست (اپیدرم) عمدتاً از سلولهای مسطح و پولک مانند به نام سلولهای اسکواموس تشکیل یافته است. سلولهای گرد که سلولهای پایهای نام دارند زیر سلولهای اسکواموس در لایۀ سطحی قرار دارند. در قسمت تحتانی لایۀ سطحی، ملانوسیتها قرار دارند.
- پوست درونی شامل رگهای خونی، رگهای لنفی، (فولیکلهای) مو و غدهها است. برخی از این غدد تولید عرق کرده که به کنترل حرارت بدن کمک میکند. دیگر غدد تولید سبوم کرده که مادهای روغنی است که مانع خشک شدن پوست میشود. عرق و سبوم از طریق منافذ پوست از سطح آن بیرون میریزند.
ملانوسیتها و خالها
ملانوسیتها تولید ملانین میکنند که رنگدانههایی هستند که باعث میشوند پوست رنگ طبیعی خود را داشته باشد. وقتی که پوست در معرض خورشید قرار میگیرد، ملانوسیتها تولید رنگدانههای بیشتری میکنند که باعث تیرهتر شدن پوست میشود.
گاهی، خوشههایی از ملانوسیتها و بافتهای اطراف آن تولید رشد غیرسرطانی به نام خال میکنند. پزشکان همچنین این خال را خال گوشتی (nevus) مینامند. خالها خیلی رایجند. اکثر مردم بین ۱۰ تا ۴۰ خال دارند. خالها به رنگهای صورتی، قهوهای مایل به زرد ، قهوهای، و یا رنگی که بسیار نزدیک به رنگ طبیعی پوست فرد است، ظاهر میشوند. کسانی که پوست تیره دارند خالهای آنها نیز تیره است. خالها ممکن است مسطح و یا برجسته باشند. آنها معمولاً گرد و یا بیضی شکل بوده و کوچکتر از پاککن ته مداد هستند. بعضی از خالهامادرزادی است و بعضی بعداً ظاهر میشوند معمولاً قبل از۴۰ سالگی. خالها در سنین بالا بیرنگ میشوند. خالهایی که با جراحی برداشته میشوند، معمولاً دوباره رشد نمیکنند.
شناخت سرطان
سرطان در سلولها که عامل اصلی تشکیل بافت هستند، ظاهر میشود. بافتها اندام بدن را میسازند. بهطور طبیعی، سلولها رشد کرده و هنگامیکه بدن به سلولهای جدید نیاز دارد، تقسیم شده و تولید سلول جدید میکنند. وقتی سلولها پیر میشوند، میمیرند و سلولهای جدیدجای آنها را میگیرند.
گاهی این فرآیند منظم، اشتباه پیش میرود. سلولهای جدید وقتی که بدن به آنها نیاز ندارد تشکیل میشوند و سلولهای پیر زمانیکه باید بمیرند، از بین نمیروند. این سلولهای اضافه تودهای از بافت را تشکیل میدهند که به رشد زائد و یا تومور معروف است. همه تومورها سرطانینیستند.
تومورها میتوانند خوشخیم (غیرسرطانی) و یا بدخیم (سرطانی) باشند.
- تومورهای خوشخیم سرطانی نیستند.
- آنها بهندرت زندگی انسان را تهدید میکنند.
- معمولاً، تومورهای خوشخیم را میتوان برداشت و بهندرت دوباره رشد میکنند.
- سلولهای تومورهای خوشخیم به بافتهای اطراف خود و یا دیگر قسمتهای بدن گسترش نمییابند.
تومورهای بدخیم سرطانی هستند.
- آنها عموماً جدیتر بوده و ممکن است زندگی را تهدید کنند.
- تومورهای بدخیم را میتوانند با جراحی بردارند، اما آنها گاهی دوباره رشد میکنند.
- سلولهای تومورهای بدخیم به بافتها و ارگانهای اطراف هجوم برده و به آنها آسیب میرسانند. همچنین، سلولهای سرطانی میتوانند از تومور بدخیم جدا شده و وارد جریان خون و یا سیستم لنفاوی شوند. به همین طریق است که سلولهای سرطانی از سرطان اولیه (تومور اولیه)جدا شده و گسترش مییابد و تولید تومور جدید در دیگر قسمتهای بدن میکند. گسترش سرطان متاستاز نامیده میشود. انواع مختلف سرطان تمایل به گسترش به قسمتهای مختلف بدن دارند.
ملانوم
ملانوم زمانی اتفاق میافتد که ملانوسیتها (سلولهای رنگی) سرطانی میشوند. بیشتر سلولهای رنگی در پوست قرار دارند. وقتی که ملانوم در پوست آغاز شود، به آن ملانوم جلدی گفته میشود. ملانوم گاهی در چشم (ملانوم چشمی یا ملانوم داخل چشمی) ایجاد میشود. ملانوم بهندرت در مننژها، دستگاه گوارش، غدد لنفاوی و یا دیگر نقاط بدن که در آن ملانوسیتها وجود ندارند، بروز میکند. ملانومهایی که در نواحیای غیر ازپوست ظاهر میشوند در این مقاله مورد بررسی قرار نگرفتهاند.
ملانوم یکی از رایجترین نوع سرطانها است و احتمال ابتلا به آن با افزایش سن افزایش مییابد. این بیماری ممکن است در تمامی سنین، افراد را مبتلا کند، و در هر قسمت از پوست اتفاق بیافتد. در مردان، ملانوم اغلب در بالاتنه (ناحیه بین شانهها و باسن) و یا در ناحیه سروگردن بهوجود میآید.
در زنان، این بیماری اغلب در پایین پاها ایجاد میشود. ملانوم بهندرت در سیاهپوستها و یا افراد با پوست تیره اتفاق میافتد، و وقتی در کسانی که پوست تیره دارند بهوجود آید، اغلب در نواحی زیر ناخنهای دستوپا و یا در کف دستها و پاها بروز میکند.
زمانیکه ملانوم گسترش مییابد، سلولهای سرطانی معمولاً در نزدیکی غدد لنفاوی بروز کنند. گروهی از غدد لنفاوی در سرتاسر بدن یافت میشوند. غدد لنفاوی باکتریها، سلولهای سرطانی، و یا دیگر مواد مضری را که ممکن است در سیستم لنفاوی بدن باشند به دام میاندازد.
اگر سرطان به غدد لنفاوی رسیده باشد، به این معنا است که سلولهای سرطانی به دیگر نواحی بدن از قبیل کبد، ششها و یا مغز هم رسیدهاند. در چنین مواردی، سلولهای سرطانی در تومور جدید باز هم سلولهای ملانوم است که سرطان ملانوم متاستاز نامیده میشود و به آن سرطان کبد، ریه و یا مغز گفته نمیشود.
چه کسی در معرض خطر است؟
هیچکس عامل دقیق بهوجود آمدن ملانوم را نمیداند. پزشکان بهندرت میتوانند توضیح دهند که چرا یک فرد به ملانوم مبتلا میشود ولی دیگری نمیشود. به هر حال، تحقیق نشان داده است که کسانی که دارای عوامل خطرزای خاص هستند بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به ملانوم قرار دارند. هر چیز است که احتمال ابتلای فرد را به بیماری بیشتر کند عامل خطرزا خوانده میشود. در عینحال، در بسیاری از مبتلایان به ملانوم نیز هیچ عامل خطرزایی یافت نشده است.
مطالعات به عوامل خطرزای زیر در ابتلا به ملانوم پی بردهاند:
- خالهای دیسپلاستیک (Dysplastic): خالهای دیسپلاستیک بیشتر از خالهای معمولی احتمال تبدیل شدن به سرطان را دارند. خالهای دیسپلاستیک رایجند و بسیاری از مردم یک و یا چند مورد از این خالهای غیرطبیعی را در بدن خود دارند. احتمال ابتلا به ملانوم در کسانی که تعداد بیشتری از این خالها را دارند بالاتر است. این احتمال، بهخصوص در آنها که پیشینۀ خانوادگی ابتلا به ملانوم و داشتن خال دیسپلاستیک را دارند افزایش نشان میدهد.
- داشتن خالهای معمولی زیاد (بیش از ۵۰): داشتن خالهای زیاد خطر ابتلا به ملانوم را بیشتر میکند.
- پوست سفید: ملانوم بیشتر در کسانی بروز میکند که سفیدپوست باشند و زودتر از آنها که پوست تیره دارند آفتاب سوخته شده و یا کک و مک میزنند (این افراد معمولاً موهای بلوند و یا قرمز داشته و چشمان آبی دارند). سفیدپوستها بیشتر از سیاه پوستها به ملانوم دچار میشوند ، و این امر شاید به این دلیل است که آفتاب به پوستهای روشن راحتتر آسیب میزند.
- پیشینه شخصی ابتلا به ملانوم و یا سرطان پوست: کسانی که قبلاً مورد درمان سرطان ملانوم قرار گرفتهاند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به دومین ملانوم قرار دارند، حتی بعضیها ممکن است به بیش از دو ملانوم دچار شوند. کسانی که به یکی ازانواع سرطان پوست رایج مبتلاهستند (سرطان سلول اسکواموس و سرطان سلول بازال) نیز، بیشتر در معرض خطر ابتلا به ملانوم قرار دارند.
- پیشینه خانوادگی ابتلا به ملانوم: ملانوم گاهی در یک خانواده شایع می شود. داشتن دو یا بیشتر، خویشاوندانی که مبتلا به این بیماری بودهاند، عامل خطرزای ابتلا به بیماری محسوب میشود. حدود ۱۰ درصد از کلیه بیماران مبتلا به ملانوم، دارای پیشینۀ خانوادگی ابتلا به بیماری ملانوم هستند. زمانیکه ملانوم در یک خانواده شایع می شود، اعضای خانواده باید بهطور مرتب توسط پزشک مورد معاینه قرار بگیرند.
- سیستم ایمنی تضعیف شده: کسانی که سیستم ایمنی آنها در اثر داروهای سرطان که بعد از کاشت عضو داده میشود، و یا توسط اچ-ای-وی (HIV)، تضعیف میشود، بیشتر در خطر ابتلا به ملانوم هستند.
- آفتاب سوختگی شدید و پر از تاول: کسانی که در دوران بچگی و یا نوجوانی حداقل یک بار دچار آفتاب سوختگی شدید و پر از تاول شدهاند بیشتر در معرض خطر به ملانوم هستند. به همین دلیل، پزشکان توصیه میکنند که والدین، کودکان خود را در برابرآفتاب محافظت کنند. چنین مراقبتی ممکن است خطر ابتلا به ملانوم را در مراحل بعدی زندگی کاهش دهد. آفتاب سوختگی در دوران بزرگسالی نیز عامل خطرزای دیگری برای ابتلا به ملانوم محسوب میشود.
- اشعه ماوراء بنفش (UV): کارشناسان اعتقاد دارند که بخش بیشتری از افزایش جهانی ملانوم مربوط به افزایش مدت زمانی است که مردم زیر آفتاب سپری میکنند. این بیماری همچنین در بین کسانی که در نواحیای زندگی میکنند که اشعه ماوراء بنفش بیشتری از خورشید ساطع میشود، رایجتر است. اشعه ماوراء بنفش خورشید باعث پیری زودرس و آسیب پوست میشود که این خود میتواند منجر به ملانوم شود. منابع مصنوعی اشعهماوراء بنفش، از قبیل لامپهای خورشیدی و اتاق برنزه، نیز آسیب پوست را در پی دارد و خطر ابتلا به ملانوم را افزایش می دهد. پزشکان توصیه میکنند که خود را کمتر در معرض اشعه ماوراء بنفش طبیعی قرار دهید و از استفاده از منابع مصنوعی تولید اشعه نیز خودداری ورزید.
پزشکان همچنین توصیه میکنند که ، برای جلوگیری و کاهش خطر ملانوم ناشی از اشعه ماوراء بنفش موارد زیر را مراعات کنید:
- تا حد امکان در معرض نور خورشید وسط روز (از ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر) قرار نگیرید. وقتی که سایه شما کوتاهتر از قد شماست به خاطر داشته باشید که خود را از نور خورشید محافظت کنید.
- اگر لازم است که بیرون از خانه باشید، لباس آستین بلند و کلاهی با لبه پهن بپوشید.
- خود را از اشعه ماوراء بنفش که میتواند از لباسهای روشن، شیشۀ جلوی خودرو و پنجرهها عبور کند، محافظت کنید.
- خود را از اشعه ماوراء بنفش که توسط شن، آب، برف و یخ منعکس میشود ایمن نگه دارید.
- با استفاده از لوسیون، کرم و یا ژلهای ضدآفتاب از پوست خود محافظت کنید. پزشکان میگویند کرمهای ضدآفتاب ممکن است به پیشگیری از ملانوم کمک کنند بهخصوص ضدآفتابهایی که هر نوع اشعههای ماوراء بنفش را منعکس، دفع و یا پخش میکنند. روی این محصولات ضدآفتاب برچسب «پوشش طیف گسترده» می زنند. کرمهای ضدآفتاب طبق قدرت «عامل حفاظت ضدآفتاب» (SPF) دستهبندی میشوند. هرچه اس- پی- اف(SPF)بالاتر باشد، حفاظت بیشتری در مقابل آفتاب سوختگی وجود خواهد داشت، کرمهای ضدآفتاب با درجه SPF 2 تا ۱۱ کمترین حفاظت را در مقابل آفتاب سوختگی دارند. کرمهای ضدآفتاب با SFP 12 تا ۲۹ حفاظت متوسطی از پوست میکنند. آن نوع کرمهایی که SPF 30 یا بالاتر دارند بالاترین میزان حفاظت را از پوست و در مقابل آفتاب سوختگی به عمل میآورند.
- عینکهای آفتابی به چشم بزنید که دارای لنزهای مقاوم در برابر اشعه ماوراء بنفش هستند. برچسب عینک بایستی مشخص کند که لنزهای عینک مانع حداقل ۹۹ درصد از پرتوهای( UVA(Ultra-Violet A و ( UVB(Uttra-Violet است. عینکهای ضدآفتاب میتوانند چشمها و پوست اطراف چشمها را نیز حفاظت کنند.
آنها که نگران ابتلا به ملانوم هستند بایستی با پزشک خود دربارۀ بیماری، علائمی که بایستی مراقب آن بود، و برنامه منظمی برای معاینه عمومی صحبت کنند. توصیه پزشک بر اساس پیشینه خانوادگی و شخصی فرد، پیشینه پزشکی و دیگر عوامل خطرزا خواهد بود.
نشانهها و علائم بیماری
معمولاً، اولین نشانه ملانوم تغییر در اندازه، شکل، رنگ، و یا خال است. در بیشتر ملانومها یک ناحیه مشکی و یا آبی تیره وجود دارد. ملانوم همچنین ممکن است به شکل یک خال جدید ظاهر شود. این خال ممکن است تیره، غیرطبیعی و یا «زشت» باشد.
اگر سؤالی و یا نگرانیای دربارۀ چیزی روی پوست خود دارید، به پزشک مراجعه کنید. تصاویر زیر نمونههای مناسبی هستند، اما آنها نمیتوانند جای معاینه پزشک را بگیرند. پس، از این تصاویر، برای تشخیص بیماری خود استفاده نکنید.
یادتان باشد دنبال موارد زیر باشید:
عدم تقارن (Asymmetry): شکل یک طرف آن با طرف دیگر همسان نیست.
مرز(Border): لبهها اغلب پارهپاره، بریدهبریده، تار، و یا در ناحیه بیرونی نامنظم هستند. رنگدانهها ممکن است به پوست اطراف گسترش یابند.
رنگ(color): رنگ یکدست نیست. ممکن است سایه رنگهایی از مشکی، قهوهای، و قهوهای مایل به زرد نیز وجود داشته باشد. نواحیای به رنگهای سفید، خاکستری، قرمز، صورتی و یا آبی هم ممکن است وجود داشته باشند.
قُطر(diameter): معمولاً اندازۀ آن به سمت بزرگ شدن تغییر می کند. ملانومها معمولاً بزرگتر از پاککن ته مداد (پنج میلیمتر تا نیمسانت) هستند.
ملانومها میتوانند از لحاظ ظاهر بسیار با هم تفاوت داشته باشند. در بسیاری از آنها مشخصههای بالا نمایان میشود. به هر حال، در برخی ممکن است تنها یک و یا دو مورد از مشخصههای بالا ظاهر شود.
ملانومها ممکن است در همان مرحله اولیه، زمانیکه یک خال تغییرات کمی را نشان میدهد شناخته شوند، مثلاً هنگامیکه یک ناحیه سیاه رنگ جدید شکل میگیرد. همچنین، پوستههای ظریف که بهتازگی تشکیل شدهاند و خارش در یک خال، علائم رایج ملانوم در مرحله اولیه هستند. درملانومهای پیشرفتهتر، بافت خال معمولاً تغییر میکند. برای مثال، خال سفت و یا ناصاف میشود. ملانومها احساس متفاوتی از خالهای معمولی ایجاد میکنند. تومورهای پیشرفتهتر اغلب خارش دارند، شیره بیرون میدهند و یا خونریزی میکنند. اما ملانومها معمولاً ایجاد درد نمیکنند.
معاینه پوست بخشی از معاینه منظم توسط پزشک است. افراد همچنین میتوانند برای بررسی رشدهای جدید و یا دیگر تغییرات پوست، خود را معاینه کنند. (بخش چگونه معاینه شخصی پوست انجام دهیم، دارای راهنمایی ساده در مورد چگونگی انجام معاینه شخصی پوست است.)
تغییرات در پوست، از قبیل تغییر در وضعیت یک خال، بایستی فوراً به پزشک گزارش داده شود. فرد ممکن است به متخصص پوست، پزشکی که در زمینۀ بیماریهای پوستی تخصص دارد، ارجاع داده شود.
اگر ملانوم وقتی که کوچک است و بهطور عمیقی پوست را مورد هجوم قرار میدهد تشخیص داده شود، احتمال درمان آن وجود دارد. به هر حال، اگر یک ملانوم درمراحل اولیه آن برداشته نشود، سلولهای سرطانی ممکن است به لایههای زیرین پوست نفوذ کرده و به بافتهایسالم هجوم ببرند. زمانیکه یک ملانوم ضخیم و عمیق میشود، بیماری اغلب به دیگر قسمتهای بدن گسترش یافته و کنترل آن مشکل میشود.
کسانی که مبتلا به ملانوم هستند احتمال خطر بالایی برای ابتلا به یک ملانوم جدید دارند. آنها که به هر دلیلی در خطرند بایستی خودشان بهطور منظم پوست خود را زیر نظر داشته باشند و توسط پزشک نیز، معاینه پوستی شوند.
خال دیسپلاستیک (Dysplastic)
بعضیها خالهای بهخصوصی دارند که غیرطبیعی به نظر میرسند مانند خال دیسپلاستیک (Dysplastic) با رویش بافت ناهنجار و یا خالهای غیرعادی. این خالها به نسبت خالهای طبیعی بیشتر احتمال دارد که به ملانوم تبدیل شوند. اکثر افراد با خالهای دیسپلاستیک فقط تعداد کمی از این خالهای غیرطبیعی را دارند. البته بعضی دیگر هم هستند که تعداد بیشتری دارند. کسانی که خالهای دیسپلاستیک دارند و نیز پزشک آنها بایستی این خالها را بهطور مرتب جهت بررسی تغییرات آنها مورد معاینه قراردهند.
خالهای دیسپلاستیک بسیار شبیه ملانوم هستند. پزشکانی که تخصص خاص در زمینه بیماریهای پوستی دارند بهتر از هر کس می توانند نظر بدهند که آیا یک خال به ظاهر غیرطبیعی بایستی از نزدیک بررسی شده و یا جهت بررسی سرطان برداشته شود.
در بعضی خانوادهها، بسیاری از اعضا، خالهای دیسپلاستیک زیادی دارند و تعدادی از آنها نیز مبتلا به ملانوم بودهاند. اعضای این خانوادهها در معرض خطر بالای ابتلای به سرطان هستند. پزشکان توصیه میکنند که این افراد معاینههای عمومی مکرر داشته باشند (هر ۳ تا ۶ ماه یکبار) به گونهای که هر نوع مشکلی خیلی زود تشخیص داده شود. پزشک برای تشخیص دقیقتر ممکن است تصویری از پوست فرد بردارد تا به تشخیص تغییرات کمک کند.
تشخیص بیماری
چنانچه پزشک مشکوک شود که یک نقطه روی بدن ملانوم است، بیمار باید نمونهبرداری شود. نمونهبرداری تنها راه تشخیص قطعی است. در این مرحله، پزشک سعی میکند تا تمام نقاطی را که به نظر رشد مشکوک داشتهاند بردارد. به این کار نمونهبرداری برشی می¬گویند. اگر رشد آن آنقدر زیاد باشد که نتوان آن را بهطور کامل برداشت، پزشک نمونهای از بافت را برمیدارد. پزشک توده ای را که احتمال دارد ملانوم باشد هرگز بهطور کامل نبریده و یا کوتر نمیکند.
بیوپسی معمولاً در مطب پزشک و با استفاده از بیحسی موضعی انجام میگیرد. پس آن آسیبشناس بافت را جهت بررسی سلولهای سرطانی در زیر میکروسکوپ مورد مطالعه قرار میدهد. برخی اوقات بررسی بیشتر بافت جهت بررسی سلولهای سرطانی بیش از یک پزشک ، میتواند مفید باشد.
کسی که نیاز به نمونهبرداری دارد می تواند این سؤالها را از پزشک بپرسد:
- چرا نیاز به نمونهبرداری دارم؟
- چقدر طول میکشد؟ درد دارد؟
- آیا تمام تومور برداشته میشود؟
- عوارض جانبی آن چه خواهد بود؟
- چه موقع میتوانم به نتایج آن پی ببرم؟
- اگر مبتلا به سرطان باشم، چه کسی با من دربارۀ درمان صحبت خواهد کرد؟ چه موقع؟
مرحلهبندی
اگر ملانوم در فرد تشخیص داده شود لازم است پزشک به میزان پیشرفت و یا مرحله بیماری قبل از برنامهریزی درمان پی ببرد. مرحلهبندی تلاشی دقیق است که طی آن مشخص میشود تومور چه ضخامتی دارد، ملانوم تا چه عمقی به پوست رخنه کرده، و اینکه آیا سلولهای ملانوم به غدد لنفاوی و یا دیگر قمستهای بدن گسترش یافتهاند یا نه. پزشک ممکن است غدد لنفاوی اطراف را نیز برای بررسی سلولهای سرطانی بردارد. (چنین جراحیای ممکن است بهعنوان بخشی از درمان درنظر گرفته شود چرا که برداشتن غدد لنفاوی سرطانی به کنترل بیماریکمک میکند.) پزشک همچنین به معاینه فیزیکی دقیقی میپردازد و اگر تومور عمیق باشد، ممکن است دستور رادیوگرافی قفسه سینه، آزمایش خون، و اسکن کبد، استخوانها و مغز را بدهد.
مراحل ملانوم
مراحل زیر برای ملانوم بکار برده میشوند:
مرحله صفر (۰): در مرحله صفر، سلولهای ملانوم فقط در لایه بیرونی پوست یافت شده و به بافتهای عمیقتر هجوم نبردهاند.
مرحله یک (۱): ملانوم در مرحله ۱ نازک است:
- تومور بیشتر از ۱ میلیمتر ( یک بیستوپنجم۲۵/۱ اینچ) ضخامت ندارد. لایۀ سطحی پوست خراشیده به نظر میرسد. (به این خراشیدگی زخم میگویند.) و یا اینکه، تومور بین ۱ تا ۲ میلیمتر (یکدوازدهم۱۲/۱ اینچ) ضخامت دارد. هیچ نوع زخمی وجود ندارد.
- سلولهای ملانوم به غدد لنفاوی اطراف رسوخ نکردهاند.
مرحله دو (۲): تومور حداقل ۱ میلیمتر ضخامت دارد.
- تومور بین ۱ تا ۲ میلیمتر ضخامت دارد و زخم نیز وجود دارد.
- و یا اینکه، ضخامت تومور بیشتر از ۲ میلیمتر است. زخم نیز ممکن است وجود داشته باشد.
سلولهای ملانوم به غدد لنفاوی اطراف گسترش نیافتهاند.
مرحله سه (۳): سلولهای ملانوم به بافتهای اطراف نفوذ کردهاند.
- سلولهای ملانوم به یک یا چند غده لنفاوی اطراف گسترش یافتهاند.
- و یا اینکه، سلولهای ملانوم به بافتهای خارج از تومور اولیه رسوخ کرده اما در هیچ غده لنفاوی دیگری انتشار نیافتهاند.
مرحله چهار (۴): سلولهای ملانوم به دیگر اعضای بدن، غدد لنفاوی، و نواحی پوستی دور از تومور اولیه منتشر شدهاند.
عود بیماری: عود بیماری به این معنی است که سرطان بعد از درمان شدن برگشته است. بیماری ممکن است در محل اولیه خود و یا دیگر نقاط بدن عود کند.
درمان پزشک گزینههای درمانی و نتایج مورد انتظار هر گزینه را توضیح میدهد.
پزشک و بیمار میتوانند برای طرح یک برنامۀ درمانی که با نیازهای بیمار متناسب است با هم همکاری کنند. درمان ملانوم بستگی به میزان پیشرفت بیماری، سن و سلامت عمومی بیمار، و عوامل دیگری دارد.
بیماران مبتلا به ملانوم اغلب توسط گروهی از متخصصین تحت درمان قرار می گیرند.
این گروه درمان میتواند شامل متخصص پوست، جراح، متخصص سرطان شناس، و متخصص پرتوتابی سرطان و جراح پلاستیک باشد.
آماده شدن برای درمان مبتلایان به ملانوم
اغلب میخواهند که نقش فعالی در تصمیمگیری برای مراقبتهای پزشکی خود داشته باشند. آنها میخواهند تا آنجا که امکان دارد دربارۀ بیماری خود و درمان آن آگاهی پیدا کنند. به هر حال، شوک و استرس بعد از تشخیص ملانوم میتواند فکر کردن دربارۀ تمامی چیزهایی را که بیمار میخواهد از پزشک بپرسد، مشکل سازد. آماده کردن فهرستی از سؤالها قبل از ملاقات با پزشک میتواند مفید باشد. بیمار میتواند برای بهخاطر سپردن گفتههای پزشک یادداشت بردارد و یا با اجازه او حرفهایش را ضبط کند. بعضیاز بیماران نیز از یکی از اعضای خانواده و یا دوست خود میخواهند تا آنها را در هنگام گفتوگو با پزشک – جهت شرکت در بحث و یادداشتبرداری و یا فقط گوشدادن- همراهی کند.
موارد زیر سؤالهایی است که بیمار می تواند قبل از شروع درمان از پزشک بپرسد:
- تشخیص بیماری من چیست؟
- بیماری در چه مرحلهای است؟
- گزینههای درمانی من چه هستند؟ کدام را برای من توصیه میکنید؟ چرا؟
- فوائد هر نوع درمان چیست؟
- هر یک از گزینهها چه خطرات و یا عوارض جانبی احتمالی دارد؟
- بعد از جراحی چه احساسی خواهم داشت؟
- اگر درد داشته باشم، چگونه کنترل خواهد شد؟
- آیا بعد از جراحی درمان بیشتری مورد نیاز است؟
- آیا اثر زخم باقی خواهد ماند؟ آیا نیاز به پیوند پوست و یا جراحی پلاستیک خواهم داشت؟
- هزینه درمان چقدر خواهد بود؟
- آیا درمان بر فعالیتهای روزمره من اثر خواهد گذاشت؟ اگر چنین است، برای چه مدت؟
- هر چند وقت یکبار نیاز به معاینه عمومی دارم؟
لازم نیست تمام سؤالها را در یک جلسه بپرسید و پاسخ همه آنها را دریافت کنید. فرصتهای دیگری هم خواهد بود که از پزشک بخواهید موارد مبهم را روشن کند و یا اطلاعات بیشتری بدهد.
شیوههای درمان
مبتلایان به ملانوم ممکن است تحت جراحی، شیمیدرمانی، درمان بیولوژیک، و یا پرتودرمانی قرار بگیرند، و یا ترکیبی از این درمانها را دریافت کنند، و یا در هر مرحله جهت تسکین و مهار درد و دیگر علائم سرطان، کاهش عوارض جانبی درمان و مشکلات عاطفی و عملی ، مورد مداوا قرار گیرند که آن را مدیریت علائم بیماری، مراقبتهای حمایتی و یا مراقبتهای تسکینی مینامند.
پزشک بهترین فرد برای توضیح گزینههای درمان و نتایج مورد انتظار است.
اگر بیمار بخواهد در مورد پژوهشهای بالینی – مطالعه تحقیقاتی شیوههای جدید درمان- آگاهی یابد، بخش «امیدبخشی تحقیقات سرطان» اطلاعات بیشتری در این زمینه ارائهمیکند.
جراحی
شیوه معمول درمان ملانوم جراحی است. جراح تومور و برخی بافتهای سالم اطراف آن را برمیدارد. این فرایند احتمال باقی ماندن سلولهای سرطانی در محل را کاهش میدهد.
وسعت و عمق پوست اطراف که نیاز به برداشته شدن دارد بستگی به ضخامت ملانوم و عمق هجوم آن به پوست دارد:
- پزشک ممکن است بتواند یک ملانوم نازک را طی نمونهبرداری بهطورکامل بردارد که به جراحی بیشتری نیاز نباشد.
- اگر ملانوم هنگام نمونهبرداری بهطور کامل برداشته نشده باشد، پزشک باقی مانده تومور را خارج می کند. در بسیاری موارد، جراحی دیگری جهت برداشتنبافت به ظاهر سالم اطراف تومور (به نام حاشیه) انجام میپذیرد تا از برداشتن کامل ملانوم اطمینان حاصل شود که این امرحتی در مواردی هم که ملانوم بسیار نازک است لازم است، و اگر ملانوم ضخیم باشد، باید بافت حاشیه بیشتری برداشته شود، که در اینصورت، جراح پیوند پوست را ضروری بداند. برای پیوند، پزشک از پوست قسمت دیگری از بدن برای جایگزینی پوست برداشته شده استفادهمیکند.
ممکن است غدد لنفاوی نزدیک تومور را بردارند، چرا که سرطان میتواند از طریق سیستم لنفاوی گسترش پیدا کند. اگر آسیبشناس، سلولهای سرطانی را در غدد لنفاوی تشخیص دهد، این امر بدینمعناست که بیماری به دیگر نقاط بدن گسترش پیدا کرده است. دو فرایند جهت برداشتن غدد لنفاوی صورت میگیرد:
- نمونهبرداری غدد لنفاوی نگهبان (Sentinel): نمونهبرداری غدد لنفاوی سنتینل Sentinel بعد از نمونهبرداری ملانوم اما قبل از برش وسیعتر تومور انجام میشود. نوعی مادۀ رادیواکتیو نزدیک ملانوم تزریق میشود، جراح از طریق صفحه کامپیوترحرکت این ماده را دنبال میکند. اولین غده یا غدههای لنفاوی که این ماده را جذب میکند غده و یا غدههای لنفاوی نگهبان(sentinel) خواهند بود. (مطالعه تصویربرداری لنفوسینتی گرافی Lymphoscintigraphy نامیده میشود و به فرایند تشخیص غدد نگهبان، نقشهبرداری غدد لنفاوی نگهبان گفته میشود.) جراح غدد لنفاوی نگهبان را جهت بررسی سلولهای سرطانی خارج می کند.
اگر غدد نگهبان حاوی سلولهای سرطانی باشند، جراح باقی ماندۀ غدههای لنفاوی موجود در آن ناحیه را نیز خارج میکند، و اگر غده نگهبان حاوی سلولهایسرطانی نباشد، برداشتن آنها متوقف میشود.
- برداشتن غده لنفاوی: جراح تمامی غدد لنفاوی موجود در آن بخش را خارج میکند.
بعد از درمان بهمنظور از بین بردن سلولهای سرطانی که در بدن باقی مانده اند، بیمار تحت مداوا بیشتری قرار میگیرد. که به آن، درمان کمکی میگویند. درمان بیولوژیک هم ممکن است بر روی بیمار انجام گیرد.
در مواردی که جراحی در کنترل ملانومی که به دیگر نقاط بدن گسترش یافته مؤثر نباشد. در چنین مواردی، پزشکان شیوههای درمانی دیگری از قبیل شیمیدرمانی، درمان بیولوژیک، پرتودرمانی و یا ترکیبی از این روشها را به کار میگیرند.
شیمی درمانی
شیمیدرمانی، استفاده از داروها جهت از بین بردن سلولهای سرطانی است، که برای درمان ملانوم استفاده میشود. داروها معمولاً در سیکلهای مختلف به فرد داده میشوند: یک دورۀ درمانی که بهدنبال آن یک دوره بهبودی قرار دارد، سپس دوره درمانی دیگر و به همین طریق ادامه پیدا می کند. بیمار معمولاً شیمیدرمانی را مانند یک بیمار سرپایی (در درمانگاه، بیمارستان، مطب پزشک و یا در خانه) دریافت میکند، که گاهی با توجه به نوع دارویی که به او داده میشود و سلامت عمومی او، لازم میشود که بیمار زمان کوتاهی در بیمارستان بستری شود.
مبتلایان به ملانوم به یکی از شیوههای زیر تحت شیمیدرمانی قرار میگیرند:
- بهصورت خوراکی و یا تزریقی: در هر یک از این شیوهها، دارو وارد جریان خون شده و در سرتاسر بدن جریان مییابد.
- پرفیوژن مجزای اندام ، دست یا پا (Isolated limb perfusion) – که تزریق وریدی مجزا نیز نامیده میشود، برای ملانوم موجود در دست یا پا، داروهای شیمیدرمانی مستقیماً به داخل جریان خون موجود در دستوپا تزریق میشود، بدین نحو که جریان خون به داخل دستوپا و یا به خارج از آن برای مدت کوتاهی قطع میشود. این امر به بخش زیادی از دارو امکان میدهد که مستقیماً به تومور برسد. در این روش بخش اعظم داروهای شیمی درمانی به همان عضو (دست یا پا) خواهد رسید.
داروها ممکن است قبل از تزریق گرم شوند. این نوع شیمیدرمانی پرفیوژن هایپرترمیک (افزایش دما) نامیده میشود.
درمان بیولوژیک
درمان بیولوژیک (که ایمنی درمانی هم نامیده میشود) نوعی از درمان است که در آن چه بهصورت مستقیم و یا غیرمستقیم، از سیستم ایمنی بدن، برای مبارزه باسرطان و یا کاهش عوارض جانبی ناشی از درمان استفاده میشود. در ایمنی درمانی ملانوم از مادهای به نام سیتوکین (cytokines) استفاده میشود.
بدن بهطور طبیعی در پاسخ به عفونتها و دیگر بیماریها مقدار کمی سیتوکین تولید میکند. با استفاده از تکنیکهای پیشرفتۀ آزمایشگاهی، دانشمندان میتوانند در مقادیر زیاد سیتوکین تولید کنند. در برخی موارد، درمان بیولوژیک که بعد از جراحی ارائه میشود میتواند مانع عود ملانوم شود. برای بیماران مبتلا به ملانوم متاستاتیک و یا خطر زیاد عود بیماری بعد از انجام جراحی، داروهای اینترفرون (Interferon) و یا اینترلوکین ۲ (Inter leukin-2) (که به IL2 و یا aldesleukin معروفند) تجویز میشود.
پرتو درمانی
در پرتودرمانی (که رادیوتراپی نیز نامیدهمیشود) از اشعۀ با انرژی زیاد برای نابود کردن سلولهای سرطانی استفاده میشود. از یک دستگاه بزرگ، پرتو به سمت بدن فرستاده میشود.
بیمار معمولاً در بیمارستان و یا درمانگاه و به مدت ۵ روز در هفته و طی چندین هفته تحت درمان قرار می¬گیرد. پرتودرمانی ممکن است جهت کنترل ملانوم در زمانیکه به مغز، استخوانها، و دیگر قسمتهای بدن نفوذ کرده است به کار رود. این نوع درمان ممکن است باعث کوچکتر شدن تومور و کاهش علائم آن شود.
گزینههای درمانی با توجه به مراحل بیماری موارد زیر توضیحات
مختصری از درمان هایی است که اغلب برای هر مرحله از بیماری استفاده میشود (گاهی ممکن است درمانهای دیگر مناسب باشند).
مرحله صفر (۰):
افراد مبتلا به ملانوم درمرحله صفر ممکن است تحت جراحی جزئی جهت برداشتن تومور و قسمتی از بافتهای اطراف قرار گیرند.
مرحله یک (۱):
مبتلایان به ملانوم در مرحله یک (۱) جهت برداشتن تومور تحت جراحی قرار میگیرند. جراح ممکن است حدود ۲ سانتیمتر از بافت اطراف تومور را نیز خارج کند، و جهت پوشاندن جای زخم، بیمار تحت عمل پیوند پوست قرار گیرد.
مرحله۲ و ۳: بیماران مبتلا به ملانوم در مرحله ۲ و یا ۳ معمولاً جهت برداشتن تومور تحت عمل جراحی قرار گیرند، جراح در صورت لزوم حدود ۳ سانتیمتر از بافت اطراف تومور را هم خارج میسازد، و برای پوشاندن جای زخم احتمال دارد پیوند پوست انجام شود.
گاهی جراح غدد لنفاوی اطراف را نیز خارج میکند.
مرحله۴: مبتلایان به ملانوم در مرحله چهار اغلب مراقبت تسکینی دریافت میکنند. مراقبت تسکینی به بیمار کمک میکند چه از لحاظ جسمانی و چه از لحاظ عاطفی احساس بهتری داشته باشد. این نوع درمان به تسکین و مهار درد و دیگر علائم بیماری و نیز بهمنظور کاهشعوارض جانبی درمان (از قبیل حالت تهوع)، و نه برای افزایش طول عمر بیمار انجام میشود.
بیمار ممکن است یکی از درمانهای زیر را دریافت کند:
- جراحی برای خارج ساختن غدد لنفاوی که حاوی سلولهای سرطانی هستند و یا جهت برداشتن تومورهایی که به دیگر نقاط بدن گسترش یافتهاند.
- پرتو درمانی، درمان بیولوژیک، و یا شیمیدرمانی جهت کاهش علائم بیماری.
- اطلاعات موجود در مقاله پایگاه مؤسسه تحقیقات، آموزش و پیشگیری سرطان به نام «کنترل درد: راهنمایی برای افراد مبتلا به سرطان و خانوادۀ آنها» میتواند مفید باشد.
ملانوم عودکننده
درمان ملانوم عودکننده بستگی به این دارد که سرطان در کجا عود کرده، بیمار تحت چه درمانهایی قرارگرفته، و عوامل دیگری از این قبیل. مانند ملانوم در مرحله ۴، معمولاً درمان ملانومی که عود کرده هم امکانپذیر نیست. مراقبت تسکینی اغلب بخش مهمی از برنامه درماناست. بسیاری از بیماران جهت کاهش علائم بیماری طی درمانهای ضدسرطان بهمنظور کند کردن پیشرفت بیماری، تحت مراقبتهای تسکینی قرار میگیرند. بعضی از بیماران نیز فقط تحت مراقبت تسکینی قرار میگیرند تا کیفیت زندگی آنها را با کاهش درد، حالت تهوع و دیگرعلائم بهبود ببخشند.
- جراحی جهت برداشتن تومور.
- پرتودرمانی، درمان بیولوژیک و یا شیمیدرمانی جهت کاهش علائم بیماری.
- داروهای شیمیدرمانی گرم شده که مستقیماً به داخل تومور تزریق میشوند.
عوارض جانبی درمان
از آنجاییکه درمان ممکن است به بافتها و سلولهای سالم نیز آسیب برساند، بنابراین عوارض جانبی گاهی اتفاق میافتد. این عوارض جانبی بستگی به بسیاری از عوامل، از قبیل محل تومور و نوع و میزان درمان دارد. عوارض جانبی معمولاً در تمام بیماران یکسان نیست وحتی ممکن است هر جلسه درمان با جلسه دیگر فرق کند. قبل از شروع درمان، گروه مراقبت پزشکی، عوارض جانبی احتمالی را برای بیمار تشریح کرده و راههایی را برای کمک به او برای مدیریت آنها پیشنهاد میکند.
پایگاه علمی،پزشکی و آموزشی مؤسسه تحقیقات ، آموزش و پیشگیری سرطان مقالههای مفیدی را دربارۀ درمان سرطان و راههای مقابله با عوارض جانبی آن فراهم کرده است، از قبیل: شما و پرتودرمانی، شما و شیمیدرمانی، و توصیه هایی در مورد تغذیه برای بیماران سرطانی.
جراحی
عوارض جانبی جراحی بستگی زیادی به اندازه و محل تومور و نیز گستردگی عمل جراحی دارد. گرچه بیمار ممکن است در طی چند روز اولیه بعد از جراحی درد داشته باشد، اما این درد میتواند با دارو مهار یا تسکین داده شود. بیماران باید دربارۀ درد و تسکین آن با پزشک و یا پرستار راحت باشند. احساس خشکی و ضعف برای مدت کوتاهی بعد از عمل شایع است. زمان بهبود بعد از عمل در بین بیماران، متفاوت است.
اثر جای زخم نیز برای بعضی از بیماران نگرانی ایجاد میکند. برای جلوگیری از ایجاد اثر زخم بزرگ، پزشکان تا آنجا که امکان دارد مقدار کمی از بافت را برمیدارند (درحالیکه هنوز هم بیمار را از عود بیماری محافظت میکنند). بهطور کلی، اثر زخم در نتیجۀ جراحی برای برداشتن ملانوم در مراحل اولیه تنها یک خط کوچک است (اغلب ۲ تا ۵ سانتیمتراست) و به مرور زمان کمرنگ میشود. اینکه اثر زخم چقدر دیده شود بستگی به این دارد که ملانوم در کجا قرار داشته و بیمار چقدر بهبود یافته باشد و اینکه آیا در او اثرات زخم بالا آمده به نام برآمدی زخم (keloids) ایجاد میشود یا نه. وقتی که یک تومور بزرگ و ضخیم باشد، پزشک بایستی پوست و بافتهای بیشتری (که شامل عضله هم میشود) را از اطراف ملانوم بردارد. اگرچه پیوند پوست میزان اثر زخمی را که در اثر برداشتن تومورهای بزرگ ایجاد میشود کاهش میدهد، اما این آثار زخم کاملاً باقی خواهند ماند.
انجام جراحی برای برداشتن غدد لنفاوی زیر بغل و یا کشاله ران ممکن است به سیستم لنفاوی آسیب رسانده و جریان مایع لنفاوی را در بازو و یا پا کند سازد، یا مایع لنفاوی در یک پا و یا یک دست جمع شده و باعث تورم (ورم لنفاوی Lymphedema) شود. پزشک و یا پرستار میتوانند به بیمار پیشنهاد نرمش و یا دیگر شیوهها را بدهند تا میزان تورم کاهش یابد. علاوه براین، مبارزه با عفونت در یک پا یا دست بعد از اینکه غدد لنفاوی اطراف آن برداشته شود، برای بدن مشکل است، بنابراین بیمار باید مانع از آن شود که زخم، خراش، کبودی، نیش حشرات و یا سوختگی که میتوانند منجر به عفونت شوند، در ناحیه دست و یا پا ایجاد شود، و اگر عفونت در بدن ایجاد شود، بیمار باید را پزشک فوراً مطلع کند.
شیمی درمانی
عوارض جانبی شیمیدرمانی بستگی زیادی به داروهای خاص و میزان آن دارد. بهطور کلی، داروهای ضدسرطان بر سلولهایی که به سرعت تقسیم میشود تأثیر میگذارند، بهخصوص بر:
- گلبولهای خون (سلولهای خون): این سلولها با عفونت مبارزه کرده، به انعقاد خون کمک می کنند و اکسیژن را به تمام نقاط بدن میرسانند. وقتی که داروها بر سلولهای خونی اثر میگذارند، احتمال بیشتری وجود دارد که بیمار به عفونت دچار شود، به سادگی کبودی در بدن او بروز کند و یا دچار خونریزی شود و ممکن است احساس ضعف و خستگی کند.
- سلولهای موجود در ریشه مو: شیمی درمانی میتواند منجر به ریزش مو شود. البته موها دوباره رشد میکنند، اما موهای جدید ممکن است تا حدودی از لحاظ رنگ و بافت با قبل فرق کنند.
- سلولهایی که دستگاه گوارشی را میپوشانند: شیمیدرمانی معمولاً باعث کم اشتهایی، تهوع و استفراغ، اسهال، و یا سوزش دهان و لب میشود که البته بسیاری از این عوارض جانبی با دارو قابل کنترل است.
درمان بیولوژیک
عوارض جانبی درمان بیولوژیک بسته به نوع درمان فرق میکند. این درمانها ممکن است باعث علائمی شبیه به آنفلوانزا، یا سرماخوردگی،مثل تب، درد مفاصل، ضعف، از دست دادن اشتها، تهوع، استفراغ و اسهال شوند. بیماران همچنین گاهی دچار خارش پوست میشوند. این مشکلات میتواند جدی باشد، اما بعد از اینکه درمان متوقف شود برطرف میگردند.
پرتودرمانی
عوارض جانبی پرتودرمانی بستگی به مقدار پرتو داده شده و محل مورد نظر دارد. عوارض جانبی در ناحیه تحت معالجه معمولاً شامل قرمزی و یا خشکی پوست و ریزش مو است. علاوه براین، پرتو درمانی اغلب موجب خستگی مفرط میشود. گرچه عوارض جانبی پرتودرمانیمیتواند ناخوشآیند باشد اما پزشک آنها را درمان و یا مهار میکند. خوب است بدانید در بسیاری از موارد عوارض جانبی دائمی نیستند.
تغذیه
افراد مبتلا به ملانوم ممکن است تمایلی به خوردن از خود نشان ندهند، بهخصوص اگر احساس ناراحتی کرده و یا خسته باشند. علاوه براین، عوارض جانبی درمان از قبیل کماشتهایی، حالت تهوع، و یا استفراغ میتواند مشکلساز باشد. طعم غذا ممکن است در نظر آنها متفاوت باشد. با اینحال، بیماران باید تلاش کنند که در طی درمان سرطان خوب تغذیه کنند، آنها نیاز به کالری کافی جهت حفظ وزن مناسب و نیز نیاز به پروتئین جهت حفظ قدرت و توانایی خود دارند. تغذیۀ خوب اغلب به بیمارانسرطانی کمک میکند که احساس بهتری و انرژی بیشتریداشته باشند.
پزشک، متخصص تغذیه، و دیگر مراقبان بیمار شیوههایی را جهت تغذیه سالم ارائه میکنند. بیماران و خانواده آنها بد نیست مقاله پایگاه مؤسسه تحقیقات، آموزش و پیشگیری سرطان به نام «نکات تغذیه برای بیماران سرطانی» را که حاوی بسیاری از ایدهها و دستورهای غذایی مفید است، بخوانند.
پیگیری مراقبت
بیماران مبتلا به ملانوم در معرض خطر زیاد ابتلا به ملانومهای جدید هستند. علاوه براین، بعضی نیز در معرض خطر برگشت ملانوم اولیه در پوست اطراف و یا در دیگر قسمتهای بدن هستند. جهت بالا بردن احتمال تشخیص هرچه سریعتر ملانوم جدید و یا عود کردن، بیماران بایستی برنامه پزشک خود را برای انجام معاینات منظم دنبال کنند. انجام معاینات مکرر بهخصوص برای کسانی که به خالهای گوشتی دیسپلازی مبتلا بوده و یا پیشینه خانوادگی ملانوم دارند بسیار اهمیت دارد.
بیماران همچنین خودشان باید پوست خود را بهطور ماهانه معاینه کنند (راهنمای بخش «علائم و عوارض» و نیز معاینه شخصی پوست را در بخش «چگونه معاینه شخصی پوستی انجام دهیم» به خاطر داشته باشید.)
آنها همچنین باید به توصیههای پزشک خود جهت کاهش احتمال ابتلا به ملانوم جدید توجه کنند. اطلاعات عمومی دربارۀ کاهش خطر ملانوم در بخش «ملانوم: چه کسی درمعرض خطر است؟» آمده است.
احتمال عود برای بیمارانی که ملانوم آنها ضخیم بوده و یا به بافتهای اطراف گسترش یافته بیشتر از بیمارانی است که ملانوم آنها بسیار نازک بوده است. پیگیری مراقبت برای آنها که در خطر عود بیماری هستند ممکن است شامل عکسهای اشعه اکس، آزمایش خون و اسکن قفسه سینه، کبد، استخوانها و مغز باشد.
پایگاه مؤسسه تحقیقات ، آموزش و پیشگیری سرطان مقالهای را برای کسانی که درمان خود را کامل کردهاند تهیه کرده تا به آنها کمک کند پاسخ سؤالهای خود را دربارۀ مراقبت حمایتی و دیگر نگرانیها بیابند. سری مقالههای رویارویی با آینده: زندگی بعد از درمان سرطان توصیههایی را فراهم میآورد تا فرد بیشترین فایده را از ملاقاتهای خود با پزشک ببرد. این جزوه نوع کمکی را که افراد ممکن است به آن نیاز داشته باشند توصیف میکند.
کسی که تحت درمان ملانوم قرار گرفته¬ می¬تواند سؤالهای زیر را از پزشک خود بپرسد:
- هر چند وقت یکبار بایستی تحت معاینه عمومی قرار بگیرم؟
- برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض خورشید چه مراقبتهایی را باید انجام دهم؟
- آیا اعضای خانواده من نیز در معرض ملانوم قرار دارند؟ آیا آنها نیز جهت انجام معاینه باید نزد پزشک بروند؟
حمایت از بیماران مبتلا به ملانوم
زندگی با بیماری جدی مثل ملانوم آسان نیست. گروهی از بیماران برای غلبه بر ابعاد عاطفی و عملی بیماریشان نیاز به کمک دارند، که گروههای حمایتی میتوانند مفید واقع شوند. در این گروهها، بیماران و یا اعضای خانواده آنها برای در میان گذاشتن آنچه که دربارۀ راههای مقابله با بیماری و اثرات سوء درمان تجربه کردهاند، دور هم جمع میشوند. بیماران می¬توانند با یکی از اعضای گروه مراقب پزشکی دربارۀ پیدا کردن یک گروه حمایتی صحبت کنند. این گروهها ممکن است حمایت خود را بهصورت رودررو، از طریق تلفن و یا از طریق اینترنت ارائه دهند.
بیماران مبتلا به ملانوم ممکن است در مورد مراقبت از خانوادههای خود، حفظ شغل، و یا ادامه فعالیتهای روزمره خود نگران باشند، نگرانی دربارۀ درمان و مدیریت عوارض جانبی آن، بستری شدن در بیمارستان، و هزینههای درمان نیز رایج است. پزشکان و پرستاران و نیزدیگر اعضای گروه مراقب پزشکی میتوانند پاسخگوی سؤالهای این بیماران دربارۀ درمان، کار کردن، و دیگر فعالیتها باشند. ملاقات با مددکار اجتماعی و مشاور میتواند برای کسانی که مایل به صحبت دربارۀ احساسات خود و یا بحث در مورد نگرانیهایشان هستند، مفید باشند. اغلب، مددکار اجتماعی منابعی را جهت ارائه کمکهای مالی، رفت و آمد، پرستاری در منزل و یا حمایتهای عاطفی پیشنهاد میکند.
امید بخشی تحقیقات سرطان
پزشکان سراسر سراسر دنیا در حال پژوهشهای بالینی متعددی هستند. این پژوهش ها، مطالعات تحقیقاتی هستند که افراد بهصورت داوطلبانه در آن شرکت میکنند. مطالعات شامل شیوههای جدید درمان ملانومها هم می شود. تحقیقات تا به حال منجر به پیشرفتهای زیادی شده و پژوهشگران به تحقیق خود جهت یافتن شیوههایی که بیشتر مؤثر باشند ادامه میدهند.
بیمارانی که به این مطالعات میپیوندند اولین کسانی خواهند بود که فرصت بهره بردن از درمانهای جدید را پیدا میکنند که در تحقیقات اولیه امید بخش بودهاند. آنها همچنین با کمک به پزشکان جهت کسب آگاهی بیشتر دربارۀ بیماری، سهم مهمی در پیشرفت علم پزشکی دارند.
گرچه پژوهشهای بالینی ممکن است دارای خطراتی نیز باشد، محققان در محافظت از بیمار بسیار با دقت عمل میکنند.
محققان در حال آزمایش داروهای جدید ضدسرطان هستند. آنها بهدنبال ترکیب شیمیدرمانی با پرتودرمانیاند. در دیگر مطالعات هم به ترکیب شیمیدرمانی و درمان بیولوژیک پرداخته اند. دانشمندان در حال مطالعه چندین واکسن ضد سرطان و نیز نوعی درمان ژنتیک هستند که برای کمک به سیستم ایمنی بدن در از بین بردن سلولهای سرطانی طراحی شده است.
چگونه معاینه شخصی پوست انجام دهیم.
پزشک و یا پرستار توصیه میکنند که بیمار بهطور مرتب پوست خود را معاینه کند. اگر پزشک عکسهایی از پوست گرفته باشد، مقایسه پوست با آن عکسها میتواند به بیمار کمک کند که متوجه تغییرات در پوست خود را بشود.
بهترین زمان برای انجام معاینه شخصی پوست بعد از حمام کردن است. شما بایستی پوست خود را در یک اتاق با نور کافی و با استفاده از یک آینه تمام قد و یک آینه دستی انجام دهید. خیلی مفید است که بدانید که خالهای مادرزادی،و دیگر خالها، و لکهها کجا هستند و معمولاً ظاهر آنها چه شکلی است و چه احساسی به شما میدهند.
هر پدیده جدیدی را بررسی کنید:
- خال جدید (که غیرطبیعی به نظر میرسد).
- تغییر در اندازه، شکل، رنگ و یا بافت یک خال.
- سوزشی که خوب نمی¬شود.
تمام بدن خود را از سر تا نوک انگشت پا معاینه کنید. فراموش نکنید که تمامی نواحی پوست، از جمله پشت، پوست سر، بین کپلها، و ناحیه تناسلی را بهدقت ببینید. - بهصورت، گردن، گوشها و پوست سر خود نگاه کنید. می توانید از یک شانه و یا سشوار جهت حرکت دادن موی خود استفاده کنید تا بتوانید پوست سر خود را بهتر ببینید. همچنین می وانید از یکی از خویشاوندان و یا دوستان خود بخواهید که سر شما را معاینه کنند چرا که انجام آن بهتنهایی مشکل است.
- به جلو و پشت بدن خود در آینه نگاه کنید سپس بازوی خود را بالا برده و به طرف چپ و راست بدن خود نگاه کنید.
- آرنج خود را خم کنید و با دقت به ناخنها ، کف دستان، ساعد (شامل طرف زیرین) و روی ساعد نگاه بیندازید.
- ناحیه پشت، جلو، و اطراف پاهای خود را ببینید. علاوه براین، به ناحیه بین کپلها و نیز ناحیه تناسلی خود نگاه کنید.
- بنشینید و با دقت پاهای خود، ناخن انگشتان پا، کف پا، و فضای بین آنها را معاینه کنید.
با معاینه منظم بدن خود، با مواردی که در بدن طبیعی است آشنا میشوید. یادداشت کردن زمان انجام معاینات بدن و نوشتن نکاتی دربارۀ وضعیت ظاهری پوست میتواند مفید باشد. اگر به چیزی غیرطبیعی برخوردید، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.