شمارش سلولهای خونی
شمارش سلولهای خونی سه جزء مهم خون را اندازهگیری میکند:
درصد هموگلوبین توانایی گلبولهای قرمز خون را در انتقال اکسیژن را اندازهگیری میکند. میزان طبیعی هموگلوبین در مردان ۱۸-۵/۱۴ و در زنان ۱۶-۱۲ است. بیشتر افراد در صورت افت هموگلوبین تا حد ۱۰ نیز مشکلی پیدا نمیکنند. پایین بودن هموگلوبین آنمی گفته میشود. شمارش گلبولهای سفید خون توانایی بدن در مقابله با عفونت را اندازهگیری میکند. شمارش گلبول سفید خون طبیعی بین ۱۰۰۰۰ – ۵۰۰۰ است. مقادیر پایین گلبولهای سفید خون بدن را در معرض عفونت قرار میدهد.درصورت بروز علائم عفونت برای درمان باید به پزشک مراجعه کنید. شمارش بالای گلبولهای سفید خون میتواند نشانهای از عفونت یا ناشی از انواع خاصی از بیماریها باشد.
شمارش پلاکتی مربوط به سلولهایی است که به انعقاد خون کمک میکند. شمارش پلاکتی طبیعی بین ۴۵۰۰۰۰ – ۱۵۰۰۰۰ است. با پلاکت ۱۰۰۰۰۰ هنوز امکان انعقاد خون طبیعی وجود دارد. در صورت افت پلاکت به کمتر از ۲۰۰۰۰ امکانخونریزیهای خطرناک وجود دارد.
پس از درمان سرطان چند هفته طول میکشد تا شمارش سلولهای خون به حالت طبیعی بازگردد. در صورت مراجعه به پزشک یا دندانپزشک در این فاصله مطمئن شوید که آنها از پایین بودن شمارش سلولهای خون شما اطلاع دارند. برخی از درمانهای شایع ممکن است مشکلاتی برای شما ایجاد کند.
هموگلوبین پایین
دنبال چه باشید
- خستگی شدید که مانع از فعالیت روزانه میشود.
- درد قفسه سینه یا تنگی نفس.
- رنگ پریدگی پوست، بستر ناخنها یا لثهها
- سرگیجه
- ضعف و بیحالی
- وجود خون در مدفوع (مدفوع به رنگ قرمز روشن، قرمز تیره یا سیاه)
- استفراغ مواد به رنگ قرمز روشن یا قهوهای تیره.
(دو مورد آخر علامت خونریزی است که میتواند به آنمی منجر شود.)
بیمار چه کاری میتواند انجام دهد؟
- به اندازه کافی استراحت کنید.
- اگر نمیتوانید مثل سابق فعالیت کنید با پزشک مشورت کنید.
- در مواقعی که انرژی بیشتری دارید فعالیتهای اصلی روزانه را انجام دهید.
- رژیم غذایی متعادل حاوی پروتئین (گوشت، تخممرغ، پنیر و غلات) و روزانه ۱۰-۸ لیوان آب مصرف کنید مگر اینکه گروه درمانی برنامه متفاوتی را به شما ارائه دهد.
مراقبین چه کاری میتوانند انجام دهند؟
- همراه با اعضای خانواده و دوستان در مورد آمادن کردن غذا، تمیز کردن خانه، کار در حیاط و سایر امور روزمره بیمار برنامهریزی کنید.
- مراقب علائم گیجی، احساس افتادن و سرگیجه باشید.
در صورتیکه بیمار دچار علائم زیر بود با پزشک تماس بگیرید:
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس حین استراحت.
- احساس سرگیجه یا افتادن
- عدم توانایی خارج شدن از بستر برای ۲۴ ساعت.
- وجود خون در مدفوع.
- استفراغ مواد قرمز روشن یا قهوهای تیره.
شمارش گلبولهای سفید خونی پایین
دنبال چه باشید
- تب بالای ۳۸ درجه که از طریق دهان اندازهگیری شده.
- هرگونه شواهد قرمزی یا تورم جدید.
- خروج چرک یا هرگونه ترشحات زرد رنگ از زخم یا هر محل دیگر.
- بروز سرفه یا تنگینفس جدید.
- درد شکم جدید.
- لرز و متعاقب آن تعریق.
- گلودرد.
- زخم یا پلاکهای سفید دهانی.
بیمار چه کاری میتواند انجام دهد؟
- درجه حرارت بدن را با دماسنج از طریق دهان یا زیربغل اندازهگیری کنید.
- پس از مشورت با پزشک استامینوفن استفاده کنید.
- خود را گرم کنید.
- در صورت تجویز از آنتیبیوتیک و سایر داروها استفاده کنید.
- مایعات فراوان بنوشید ولی بیش از حد به خود فشار نیاورید.
- از هر اقدامی که موجب آسیب پوستی میشود اجتناب کنید.
- محل بریدگی پوست و خراشیدگی را با آب و صابون روزانه بشویید و از پماد آنتیبیوتیک استفاده کنید و روی آن را بپوشانید.
- روزانه استحمام کنید و دستها را مرتب بشویید.
- از مکانهای شلوغ دوری کنید و با افراد دچار تب، سرفه یا عفونت تماس نداشته باشید.
- در مورد مصرف میوهها و سبزیجات خام با پزشک یا پرستارتان مشورت کنید.
- بعضی عقیده دارند تا هنگام طبیعی شدن شمارش گلبولهای سفید خون فقط از میوهها و سبزیجات پخته شده استفاده شود.
- اگرمیوه خام مصرف میکنید آن را خوب بشویید و پوست آن را بکنید.
- روزی ۲ بار مسواک بزنید و دهان خود را تمیز نگه دارید.
- برای جلوگیری از یبوست از ملین استفاده کنید از انما یا شیافهای متفرقه استفاده نکنید.
- در صورت یبوست قبل از مصرف ملین با پزشک مشورت کنید.
- در صورتیکه پزشکتان تأیید کند روزی ۳-۲ نوبت مایعات فراوان بنوشید.
مراقبین چه کاری میتوانند انجام دهند؟
- مراقب لرز بیمار باشید و پس از پایان لرز درجه حرارت بیمار را اندازهگیری کنید.
- درجه حرارت بیمار را از طریق دهان یا زیربغل (و نه از طریق مقعد) با دماسنج اندازهگیری کنید.
- از ملاقات افراد سرماخورده و تبدار با بیمار جلوگیری کنید و توصیه کنید از طریق تلفن با بیمار صحبت کنید.
- مایعات فراوان به بیمار بدهید.
- به بیمار کمک کنید سر موقع داروهایش را مصرف کند.
در صورت وجود موارد زیر با پزشک تماس بگیرید:
- درجه حرارت دهانی بالاتر از ۳۸ درجه.
- لرز.
- احساس وجود تفاوت با دیگران.
- عدم توانایی مصرف مایعات
شمارش پلاکت پایین
دنبال چه باشید؟
- خونریزی از هر جایی ( مانند دهان، بینی، مقعد)
- کبودی پوست جدید.
- بثورات جلدی قرمز رنگ برجسته که معمولاً از پاها شروع میشوند.
- سردرد شدید، سرگیجه یا تاری دید.
- ضعف که به تدریج بیشتر میشود.
- درد عضلات یا مفاصل
- استفراغ خون یا مواد سیاه رنگ (coffee ground)
- خون در مدفوع (قرمز روشن، قرمز تیره یا سیاه رنگ)
- خونریزی بیش از حد قاعدگی.
بیمار چه کاری میتواند انجام دهد؟
- جهت اصلاح صورت از ماشین اصلاح بهجای تیغ استفاده کنید.
- از ورزشهای پر برخورد (مانند بوکس و فوتبال) و هر فعالیت منجر به آسیب خودداری کنید.
- از پوست خود در مقابل بریدگی، خراشیدگی و اجسام تیز محافظت کنید.
- از مسواک نرم استفاده کنید.
- در صورت خونریزی از دهان، آن را با آب سرد بشویید.
- در مورد عدم استفاده از نخ دندان تا موقع بهبود شمارش پلاکتی با پزشک یا پرستارتان صحبت کنید.
- از سرفه شدید یا تخلیه بینی با شدت پرهیز کنید.
- سر خود را همواره بالاتر یا هم سطح قلب نگه دارید.
- از شیاف، انما، دماسنج درون مقعد استفاده نکنید.
- از داروهای مسکن و ضدالتهاب مانند پروکسن یا ایبوپروفن و همچنین داروهای حاوی آسپرین مگر در صورت تجویز پزشک استفاده نکنید.
- در صورت بروز خونریزی، آرام باشید، بنشینید یا دراز بکشید و تقاضای کمک کنید.
مراقبین چه کاری میتوانند انجام دهند؟
- در صورت خونریزی از بینی برای جلوگیری از ورود خون به حلق بیمار را در حالت نشسته بهطوری که سر کمی به سمت جلو خم باشد نگه دارید. روی بینی یخ بگذارید و بینی را به مدت دقیقه محکم فشار دهید. گذاشتن یخ پشت گردن هم میتواند کمککننده باشد.
- برای خونریزی از سایر نواحی بدن موضع را با یک دستمال تمیز و شسته شده محکم فشار دهید تا خونریزی متوقف شود.
در صورتیکه بیمار دچار موارد زیر بود با پزشک تماس بگیرید:
- بروز خونریزی یا هریک از علائمی که در بالا ذکر شد.
- بروز اختلال در صحبت کردن یا حرکت.