درمان سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب
اطلاعات عمومیدرباره سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب
نکات مهم این بخش
- در بیماری سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب، سلولهای بدخیم (سرطانی) در لگنچه کلیه و در حالب تشکیل میشوند.
- امکان دارد نابجا استعمال کردن مسکنهای خاص بر خطر ایجاد سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب تأثیر نماید.
- نشانههای احتمالیسرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب شامل وجود خون در ادرار و پشت درد است.
- از تستهایی که در آنها شکم و کلیهها معاینه میشوند برای ردیابی (یافتن) و تشخیص سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب استفاده میکنند.
- عوامل خاصی بر گزینههای پیشآگهی (احتمال بهبودی) و درمان تأثیر میگذارند.
در بیماری سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب، سلولهای بدخیم (سرطانی) در لگنچه کلیه و حالب تشکیل میشوند.
لگنچه کلیه بخشی از کلیه است و کلیه بهوسیله حالب به مثانه متصل میشود. در هر طرف ستون فقرات، در بالای کمر یک کلیه وجود دارد. در افراد بالغ، کلیه تقریباً ۵ اینچ طول و ۳ اینچ عرض دارد و به شکل لوبیا قرمز است. کلیهها خون را تمیز میکنند و ادرار تولید مینمایند تا مواد زائد از بدن دفع شود. ادرار در وسط کلیه در حفره بزرگی به نام لگنچه کلیه جمعآوری میشود و لوله طویلی به نام حالب آن را از کلیه به داخل مثانه زهکشی میکند. ادرار در مثانه ذخیره شده و از راه پیشابراه از بدن دفع میشود.
تشریح (آناتومی) دستگاه ادراری مردان (سمت چپ) و دستگاه ادراری زنان (سمت راست) که در آن کلیهها، حالب، مثانه، و پیشابراه را میبینید. ادرار در توبولهای (لولههای کوچک) کلیوی تولید شده و در لگنچه کلیه جمعآوری میشود، از کلیهها جریان مییابد و از حالب میگذرد و به مثانه میرسد، و در آنجا ذخیره شده و از طریق پیشابراه از بدن دفع میشود.
آستر لگنچه کلیه و حالب از سلولهای انتقالی تشکیل میشود. این سلولها میتوانند تغییر شکل دهند و کش بیایند، بدون آنکه پاره شوند. سرطان سلول انتقالی در این سلولها آغاز میشود. ممکن است سرطان سلول انتقالی در لگنچه کلیه، در حالب، یا در هر دو آنها شروع شود.
ممکن است استفاده نابهجا از مسکنهای خاص بر خطر ایجاد سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب تأثیر نماید.
عوامل خطر شامل موارد زیر است:
- استفاده نابهجای طولانیمدت از مسکنهای خاص، از جمله مسکنهایی که میتوان بدون نسخه تهیه نمود.
- قرار گرفتن در معرض رنگها و مواد شیمیایی خاص که در تولید کالاهای چرمی، پارچه، پلاستیک، و لاستیک استفاده میشود.
- کشیدن سیگار.
نشانههای احتمالی سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب شامل وجود خون در ادرار و پشت درد است.
امکان دارد این علائم، و علائم دیگر، در اثر ابتلا به سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب ایجاد شود. ممکن است بیماریهای دیگر هم همین علائم را بهوجود آورند. شاید در مراحل اولیه بیماری هیچ علائمی مشاهده نشود. ممکن است علائم بههنگام رشد نمودن تومور ظاهر شوند. اگر هر یک از مشکلات زیر بروز نماید، لازم است به پزشک مراجعه شود:
- خون در ادرار.
- پشت دردی که برطرف نمیشود.
- خستگی فوقالعاده زیاد.
- کاهش وزن بدون دلیل مشخص.
- ادرار مکرر یا دردناک
از تستهایی که در آنها شکم و کلیهها معاینه میشود برای ردیابی (یافتن) سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب استفاده میکنند.
امکان دارد از تستها و رویههای زیر استفاده شود:
معاینه بدنی و سابقه بیمار: معاینه بدنی برای وارسی نشانههای سلامتی، از جمله وارسی نشانههای بیماری، مانند توده یا هر چیز دیگری که غیرعادی به نظر میآید. سابقه عادات بهداشتی بیمار و بیماریهایی که در گذشته داشته و درمانهای آنها هم ثبت میشود.
آزمایش تجزیه ادرار: تستی برای وارسی رنگ ادرار و محتویات آن، مانند قند، پروتئین، خون، و باکتری.
آندوسکوپی حالب: رویهای برای نگاه کردن به داخل حالب و لگنچه کلیه بهمنظور وارسی نواحی غیرطبیعی. آندوسکوپ حالب (لوله باریک دارای منبع نور) را از طریق پیشابراه وارد مثانه، حالب، و لگنچه کلیه میکنند. ممکن است نمونهبرداری (بیوپسی) از بافت انجام شود.
آندوسکوپی حالب: آندوسکوپ (ابزار باریک لولهای شکلی که دارای منبع نور و عدسی است تا بتوان داخل حالب را نگاه کرد) را از طریق پیشابراه وارد حالب میکنند. پزشک در نمایشگر کامپیوتر به تصویر قسمت داخل حالب نگاه میکند.
سیتولوژی (یاخته شناسی) ادرار: معاینه ادرار در زیر میکروسکوپ برای وارسی سلولهای غیرطبیعی. امکان دارد در سرطان کلیه، مثانه، یا حالب، سلولهای سرطانی در داخل ادرار ریخته شود.
تصویربرداری کلیه با تزریق داخل وریدی (IVP یا Intravenous Pyelogram): یک سری عکسبرداری از کلیه، حالب، و مثانه با استفاده از اشعه – X برای وارسی سرطان. یک ماده رنگی حاجب را به داخل ورید تزریق میکنند. هنگامیکه ماده رنگی حاجب از کلیهها، حالب، و مثانه عبور میکند، عکسبرداری با اشعه – X صورت میگیرد تا مشخص شود که آیا انسدادی وجود دارد.
سی.تی.اسکن (CAT اسکن): رویهای که در آن یک سری تصاویر تفصیلی از زوایای مختلف از نواحی داخل بدن برمیدارند. این تصاویر را کامپیوتری میگیرد که به یک دستگاه اشعه – X متصل است. ممکن است یک ماده رنگی در داخل ورید تزریق شود، یا شخص بیمار آن را بلع نماید، تا به واضحتر دیده شدن اندامها یا بافتها کمک شود. این رویه را تصویربرداری مقطعی محاسباتی (Computed Tomography)، تصویربرداری مقطعی کامپیوتری، یا تصویربرداری مقطعی محوری کامپیوتری هم مینامند.
سونوگرافی (فراصوت): رویهای که در آن امواج صوتی پرانرژی (فراصوتی) از بافتها یا اندامهای داخلی بازتابانده میشوند و پژواک تولید مینمایند. این پژواکها تصویری از بافتهای بدن ایجاد میکنند که آن را صوت نگار (سونوگرام) مینامند. امکان دارد سونوگرافی شکم برای کمک به تشخیص سرطان لگنچه کلیه و حالب انجام شود.
عوامل خاصی بر پیشآگهی (احتمال بهبودی) و گزینههای درمان تأثیر میگذارند.
پیشآگهی ( احتمال بهبودی) به مرحله و درجه تومور بستگی دارد.
گزینههای درمان به موارد زیر وابسته میباشد:
- مرحله و درجه تومور.
- محل قرار داشتن تومور.
- اینکه آیا دیگر کلیه شخص بیمار سالم است
- اینکه آیا سرطان برگشت کرده است.
اکثر موارد سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب را میتوان مداوا نمود، به شرط آنکه سرطان در مراحل اولیه خود پیدا شود.
مراحل سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب
نکات مهم این بخش
- پس از تشخیص سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب، تستهایی را انجام میدهند تا مشخص شود که آیا سرطان در داخل لگنچه کلیه و حالب یا در دیگر قسمتهای بدن گسترش یافته است.
- سرطان به سه طریق در بدن گسترش مییابد.
- از مراحل زیر در مورد سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و یا حالب استفاده میکنند:
- مرحله صفر (کارسینوم پاپیلری و کارسینوم درجا )
- مرحله اول
- مرحله دوم
- مرحله سوم
- مرحله چهارم
- سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب را بهعنوان سرطان موضعی، ناحیهای، یا متاستازی هم توصیف میکنند:
- موضعی
- ناحیهای
- متاستازی
پس از تشخیص سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب، تستهایی را انجام میدهند تا مشخص شود که آیا سلولهای سرطانی در داخل لگنچه کلیه و حالب یا در دیگر قسمتهای بدن گسترش یافتهاند.
برای پی بردن به این نکته که آیا سرطان در داخل لگنچه کلیه و حالب یا در دیگر قسمتهای بدن گسترش یافته است، از فرآیندی به نام مرحلهبندی استفاده میشود. از اطلاعاتی که در فرآیند مرحلهبندی به دست میآید برای تعیین مرحله بیماری استفاده میکنند. دانستن مرحله بیماری در برنامهریزی درمان اهمیت دارد. امکان دارد از تستها و رویههای زیر در فرآیند مرحلهبندی استفاده شود:
تصویربرداری کلیه با تزریق داخل وریدی (IVP یا Intravenous Pyelogram): با استفاده از اشعه – X یک سری عکس از کلیهها، حالب، و مثانه میگیرند تا مشخص شود که آیا سرطان در داخل این اندامها گسترش یافته است. یک ماده رنگی حاجب در داخل ورید تزریق میشود. هنگامیکه این ماده رنگی حاجب از کلیهها، حالب، و مثانه عبور میکند، با اشعه – XX عکسبرداری میکنند تا مشخص شود که آیا انسدادی وجود دارد.
سی.تی.اسکن (CAT اسکن): رویهای که در آن یک سری عکس تفصیلی از زوایای مختلف از نواحی داخل بدن گرفته میشود. یک کامپیوتر که به دستگاه اشعه – XX متصل است این عکسها را میگیرد. ممکن است یک ماده رنگی به بدن شخص بیمار تزریق کنند، یا او این ماده را بلع نماید، تا به واضحتر دیده شدن اندامها یا بافتها در عکسها کمک شود. این رویه را تصویربرداری مقطعی محاسباتی، تصویربرداری مقطعی کامپیوتری، یا تصویربرداری مقطعی محوری کامپیوتری هم مینامند.
سونوگرافی (فراصوت): رویهای که در آن امواج صوتی پرانرژی (فراصوتی) از بافتها یا اندامهای داخلی بازتابانده شده و پژواکهایی تولید میکنند. این پژواکها تصویری از بافتهای بدن تولید میکنند که آن را صوت نگار (سونوگرام) مینامند.
آندوسکوپی حالب: رویهای برای نگاه کردن به داخل حالب و لگنچه کلیه بهمنظور وارسی نواحی غیرطبیعی. آندوسکوپ حالب (لوله باریکی که دارای منبع نور میباشد) را از طریق پیشابراه وارد مثانه، حالب، و لگنچه کلیه میکنند. ممکن است از بافت برای انجام بیوپسی نمونهبرداری کنند.
آندوسکوپی حالب. آندوسکوپ حالب (ابزار باریکی که لولهای شکل است و برای دیدن داخل حالب به یک منبع نور و عدسی مجهز میباشد) را از طریق پیشابراه وارد حالب میکنند. پزشک در صفحه نمایشگر کامپیوتر به تصویر قسمت داخلی حالب نگاه میکند.
جراحی: آسیبشناس بافتهایی را زیر میکروسکوپ معاینه میکند که در طول عمل جراحی برای درمان سرطان سلول انتقالی از بدن شخص بیمار برداشتهاند.
سرطان به سه طریق در بدن گسترش مییابد.
راههای گسترش سرطان در بدن عبارتند از:
- از طریق بافت. سرطان به بافت نرمال اطراف حمله میکند.
- از طریق دستگاه لنفاوی. سرطان به دستگاه لنفاوی حمله میکند و از راه عروق لنفاوی به نقاط دیگر بدن میرسد.
- از طریق خون. سرطان به سیاهرگها و مویرگها حمله میکند و همراه خون به دیگر نقاط بدن میرسد.
هنگامیکه سلولهای سرطانی از تومور اولیه ( اصلی) جدا میشوند و همراه لنف یا خون به دیگر نقاط بدن میرسند، ممکن است یک تومور دیگر (تومور ثانویه) تشکیل شود. این فرآیند را متاستاز مینامند. تومور ثانویه (متاستازی) از همان نوع سرطان تومور اولیه است. بهعنوان مثال، اگر سرطان پستان به استخوانها گسترش یابد، سلولهای سرطانی استخوان در واقع سلولهای سرطان پستان هستند، و بیماری ایجاد شده سرطان استخوان نمیباشد بلکه سرطان متاستازی پستان است.
در مورد سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و یا حالب، از مراحل زیر استفاده میکنند:
مرحله صفر (کارسینوم پاپیلری یا کارسینوم درجا)
در مرحله صفر، سلولهای غیرطبیعی در بافتی که آستر داخلی لگنچه کلیه یا حالب است یافت میشود. ممکن است این سلولهای غیرطبیعی سرطانی شوند و در بافت نرمال مجاور گسترش یابند. مرحله صفر، بسته به نوع تومور، به مراحل 0a و 0is تقسیم میشود:
- مرحله 0a ممکن است شبیه قارچهای بسیار ریزی باشد که از آستر روییدهاند. مرحله 0a را کارسینوم پاپیلری غیرمهاجم هم مینامند.
- مرحله 0is تومور مسطحی بر روی بافت آستر داخلی لگنچه کلیه یا حالب است. مرحله 0is را کارسینوم درجا هم مینامند.
مرحله اول
در مرحله اول، سرطان تشکیل شده و از آستری لگنچه کلیه و یا حالب به داخل لایه بافت همبند گسترش یافته است.
مرحله دوم
در مرحله دوم، سرطان از لایه بافت همبند به لایه عضلانی لگنچه کلیه و یا حالب گسترش یافته است.
مرحله سوم
در مرحله سوم، سرطان به نقاط زیر گسترش یافته است:
لایه چربی واقع در بیرون لگنچه کلیه و یا حالب؛ یا داخل دیواره کلیه.
مرحله چهارم
در مرحله چهارم، سرطان دستکم به یکی از نقاط زیر گسترش یافته است:
- یک اندام مجاور.
- لایه چربی که کلیه را احاطه میکند.
- یک یا چند غده لنفاوی.
- دیگر قسمتهای بدن.
سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب را بهعنوان موضعی، ناحیهای، یا متاستازی هم توصیف میکنند:
موضعی
سرطان تنها در کلیه یافت میشود
ناحیهای
سرطان به بافتهای اطراف کلیه و به غدد لنفاوی مجاور و رگهای خونی موجود در لگن گسترش یافته است.
متاستازی
سرطان به دیگر قسمتهای بدن گسترش یافته است.
سرطان راجعه سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب
سرطان راجعه سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب سرطانی است که پس از درمان برگشت (عود) کرده است. ممکن است این سرطان در لگنچه کلیه، در حالب، یا در دیگر قسمتهای بدن برگشت کند.
بررسی گزینههای درمان
- برای بیماران مبتلا به سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب، انواع مختلف درمان وجود دارد.
- از یک نوع درمان استاندارد استفاده میشود:
- جراحی
- در آزمایشات بالینی، انواع جدید درمان در دست بررسی میباشد.
- تبخیر الکتریکی
- برداشتن قطعهای لگنچه
- کلیه
- جراحی لیزری
- شیمیدرمانی ناحیهای و درمان زیستشناختی ناحیهای
- شاید لازم باشد تستهای پیگیری انجام شود.
برای بیماران مبتلا به سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب، انواع مختلف درمان وجود دارد. برخی از درمانها استاندارد هستند (درمانهایی که در حال حاضر استفاده میشوند)، و بعضی دیگر از درمانها در آزمایشات بالینی در دست بررسی میباشند. آزمایش بالینی مطالعهای تحقیقاتی است که هدف از آن بهبود بخشیدن به درمانهای جاری یا بهدست آوردن اطلاعاتی درباره درمانهای جدید برای بیماران سرطانی است. اگر در آزمایشات بالینی مشخص شود
درمانی جدید بهتر از درمان استاندارد است، امکان دارد درمان جدید به صورت درمان استاندارد درآید.
از یک درمان استاندارد استفاده میکنند:
جراحی
ممکن است از یکی از رویههای جراحی زیر برای درمان سرطان سلول انتقالی لگنچه کلیه و حالب استفاده شود:
برداشتن حالب و کلیه: جراحی برای برداشتن کل کلیه، حالب، و سرآستین مثانه (بافتی که حالب را به مثانه متصل میکند).
برداشتن قطعهای حالب: رویهای جراحی برای برداشتن بخشی از حالب که شامل سرطان است و مقداری از بافت سالم دور و بر آن. سپس دو انتهای حالب را دوباره به هم متصل میکنند. از این درمان به هنگامیاستفاده میشود که سرطان سطحی بوده و تنها در یک سوم پایینی حالب در نزدیکی مثانه وجود دارد.
تبخیر الکتریکی (fulguration)
تبخیر الکتریکی رویهای در جراحی است که در آن با استفاده از جریان الکتریکی بافت را میسوزانند. ابزاری را که انتهای آن به یک حلقه سیمی کوچک مجهز است بهکار میگیرند تا سرطان را بردارند یا تومور را با استفاده از الکتریسیته بسوزانند.
برداشتن قطعهای لگنچه کلیه
این رویهای در جراحی برای برداشتن سرطان موضعی از لگنچه کلیه است بدون آن که کل کلیه را بردارند. اگر کلیه دیگر صدمه دیده یا قبلاً آن را برداشتهاند، برای حفظ عملکرد کلیه میتوان برداشتن قطعهای را انجام داد.
جراحی لیزری
از پرتو لیزر (پرتو باریکی از نور بسیار شدید) بهعنوان چاقوبرای برداشتن سرطان استفاده میشود.
همچنین میتوان از پرتو لیزری برای کشتن سلولهای سرطانی استفاده نمود. این رویه را میتوان لیزر درمانی یا تبخیر لیزری نامید.
شیمیدرمانی ناحیهای و درمان زیستشناختی ناحیهای
شیمیدرمانی نوعی درمان سرطان است که در آن رشد سلولهای سرطانی را با استفاده از دارو متوقف میسازند، و این کار با کشتن سلولهای سرطانی و یا با متوقف نمودن تقسیم سلولی آنها صورت میگیرد. درمان زیست شناختی درمانی است که در آن از دستگاه ایمنی شخص بیمار برای مبارزه با سرطان استفاده میشود؛ برای انجام این کار، از موادی که در بدن یا در آزمایشگاه ساخته میشود استفاده میکنند تا دفاعهای طبیعی بدن در برابر سرطان را تقویت کنند، هدایت نمایند، یا این دفاعهای طبیعی را به حالت عادی که قبلاً داشتند برگردانند. درمان ناحیهای به معنای آن است که داروهای ضد سرطان یا مواد زیست شناختی را مستقیماً در داخل اندام یا حفرهای در بدن مانند شکم قرار میدهند تا این داروها بر سلولهای سرطانی موجود در آن نواحی تأثیر نمایند. در آزمایشات بالینی، محققان با استفاده از داروهایی که آنها را مستقیماً در داخل لگنچه کلیه یا حالب قرار میدهند سرگرم بررسی کارآیی شیمیدرمانی یا درمان زیست شناختی میباشند.
شاید لازم باشد تستهای پیگیری انجام شود.
امکان دارد برخی از تستهایی تکرار شوند که برای تشخیص سرطان یا بهمنظور پیبردن به مرحله سرطان انجام شده بودند. بعضی از تستها را تکرار میکنند تا مشخص شود درمان تا چه اندازه موفق عمل میکند. ممکن است براساس نتایج این تستها درباره ادامه، تغییر، یا توقف درمان تصمیمگیری شود. گاهی اوقات این فرآیند را مرحلهبندی دوباره مینامند.
پس از خاتمه یافتن درمان، برخی از تستها را همچنان هراز گاهی انجام میدهند. از نتایج حاصل از این آزمایشات میتوان پی برد که آیا وضعیت بیمار تغییر نموده یا اینکه آیا سرطان برگشت (عود) کرده است. گاهی اوقات این تستها را تستهای پیگیری یا معاینات کامل پزشکی (چکآپ) مینامند.