درمان تومورهای سلول جزیرهای (پانکراس درونریز)
تومورهای سلول جزیرهای چیستند؟
تومور سلول جزیرهای، تودهای از سلولهای غیرطبیعی است که در بافتهای غدد درونریز (تولیدکننده هورمون) لوزالمعده یا پانکراس تشکیل میشود. ممکن است تومورهای سلول جزیرهای خوشخیم (غیرسرطانی) یا بدخیم (سرطانی) باشند. سرطان سلول جزیرهای بهندرت بروز میکند.
لوزالمعده
تقریباً ۶ اینچ طول دارد و به شکل یک گلابی نازک است که در یک انتها عریضتر و در انتهای دیگر باریکتر میباشد. لوزالمعده در پشت شکم در داخل حلقهای قرار دارد که به وسیله بخشی از روده کوچک تشکیل میشود. انتهای پهنتر سمت راست لوزالمعده را سر، قسمت میانی را بدنه، و انتهای باریک تر سمت چپ را دم لوزالمعده مینامند.
لوزالمعده دو وظیفه عمده در بدن دارد، به این ترتیب که شیرههای گوارندهای که غذا را تجزیه (هضم) میکنند، و هورمونهایی (مانند انسولین) را تولید مینماید که نحوه ذخیرهسازی و مصرف غذا در بدن را تنظیم میکنند. سطحی از لوزالمعده که شیرههای گوارنده را تولید میکند پانکراس برونریز مینامند. تقریباً ۹۵٪سرطانهای لوزالمعده در پانکراس برونریز آغاز میشود. ناحیه تولیدکننده هورمون در لوزالمعده دارای سلولهای خاصی به نام سلولهای جزیرهای است و پانکراس درونریز نامیده میشود. تنها ۵٪ سرطانهای لوزالمعده در پانکراس درونریز آغاز میشود. در این بخش خلاصه، اطلاعاتی درباره سرطان پانکراس درونریز (سرطانسلول جزیرهای) ارائه میشود. (برای کسب اطلاعات بیشتر درباره سرطان پانکراس برون ریز، به مقاله درباره درمان سرطان لوزالمعده مراجعه نمایید.)
سلولهای جزیرهای در لوزالمعده تعداد زیادی هورمون، از جمله انسولین، تولید مینمایند که این هورمونها به بدن کمک میکنند قند را ذخیره و مصرف نماید. هنگامیکه سلولهای جزیرهای لوزالمعده سرطانی میشوند، امکان دارد تعداد بسیار زیادی هورمون تولید کنند. سرطانهای سلول جزیرهای که تعداد بسیار زیادی هورمون تولید میکنند، تومورهای دارای عملکرد هورمونی نامیده میشوند. ممکن است در دیگر سرطانهای سلول جزیرهای هورمونهای اضافی تولید نشود، و اینسرطانها را تومورهای فاقد عملکرد مینامند. امکان دارد تومورهایی که به دیگر قسمتهای بدن پخش نمیشوند هم در سلولهای جزیرهای یافت شوند. این تومورها، که آنها را تومورهای خوشخیم مینامند، سرطانی نیستند. لازم است پزشک تشخیص دهد که آیا تومور سرطانی یا خوشخیم است.
اگر در شکم درد احساس شود، یا شخص دچار اسهال یا معده درد باشد، یا همواره احساس خستگی نماید، غش کند، یا بدون آنکه زیاد غذا بخورد چاق شود، باید به پزشک مراجعه نماید.
اگر علائمی وجود داشته باشد، پزشک دستور انجام تست خون و ادرار را میدهد تا متوجه شود که آیا مقدار هورمونهایی که در بدن وجود دارد نرمال است. ممکن است تستهای دیگر، از جمله عکسبرداری با اشعه – X و اسکنهای خاص، هم انجام شود.
احتمال بهبودی (پیش آگهی) به نوع سرطان سلول جزیرهای که بیمار به آن دچار میباشد، میزان پخش شدن سرطان، و سلامتی عمومی بیمار بستگی دارد.
مراحل سرطان
سلول جزیرهای
پس از تشخیص سرطان سلول جزیرهای، تستهای دیگری انجام خواهد شد تا مشخص شود که آیا سلولهای سرطانی به دیگر قسمتهای بدن پخش شدهاند. این فرآیند را مرحلهبندی
مینامند. کار تهیه سیستم مرحلهبندی سرطان سلول جزیرهای هنوز به پایان نرسیده است. در اکثر موارد، این تومورها در یکی از سه گروه زیر قرار میگیرند:
۱. سرطانهای سلول جزیرهای که در یک مکان در داخل لوزالمعده مشاهده میشوند،
۲. سرطانهای سلول جزیرهای که در چند مکان در داخل لوزالمعده مشاهده میشوند، یا
۳. سرطانهای سلول جزیرهای که به غدد لنفاوی نزدیک لوزالمعده یا در مکانهای دور از لوزالمعده پخش شدهاند.
درمان سرطان سلول جزیرهای به نوع تومور، به مرحله سرطان، و به سلامتی عمومی بیمار بستگی دارد. انواع زیر از تومورهای سلول جزیرهای یافت میشود:
گاسترینوما
تومور مقدار زیادی از هورمونی به نام گاسترین تولید میکند که باعث میشود مقدار بسیار زیادی اسید در معده ساخته شود. ممکن است وجود این مقدار زیاد از اسید در معده باعث ایجاد زخمهایی بشود.
انسولینوما
تومور مقدار بسیار زیادی هورمون انسولین تولید میکند، و باعث میشود بدن بهجای سوزاندن قند برای تولید انرژی آن را دربدن ذخیره کند. این باعث میشود قند خون بسیار پایین باشد، که این ناراحتی را کاهش قند خون مینامند.
گلوکاگونوما
تومور مقدار بسیار زیادی هورمون گلوکا گون تولید میکند، و باعث میشود قند خون بسیار بالا رود، که این ناراحتی را افزایش قند خون مینامند
متفرقه
ممکن است انواع دیگرسرطان سلول جزیرهای بر لوزالمعده و یا روده کوچک تأثیر گذارند. امکان دارد هر یک از این انواع تومور بر هورمونهای مختلفی تأثیر نمایند و باعث بروز علائم متفاوتی شوند.
راجعه
بیماری راجعه به این معنی میباشد که سرطان، پس از درمان شدن، برگشت (عود) کرده است. ممکن است سرطان در لوزالمعده یا در بخش دیگری از بدن برگشت کند.
نحوه درمان سرطان سلول جزیرهای برای بیماران مبتلا به سرطان سلول جزیرهای، انواع مختلف درمان وجود دارد. برخی از درمانها استاندارد هستند (درمانهایی که در حال حاضر استفاده میشوند)، و بعضی از درمانها در آزمایشات بالینی تست میشوند. آزمایش بالینی مطالعهای تحقیقاتی است که هدف از آن بهبود درمانهای جاری یا کسب اطلاعات درباره درمانهایی جدید برای بیماران سرطانی میباشد. اگر در آزمایشات بالینی مشخص شود که درمانی جدید بهتر از درمان استاندارد است، ممکن است درمان جدید بهصورت درمان استاندارد درآید. امکان دارد بیماران بخواهند در آزمایش بالینی شرکت کنند. در برخی از آزمایشات بالینی تنها بیمارانی پذیرفته میشوند که درمان آنها هنوز آغاز نشده است.
از سه نوع درمان استاندارد به شرح زیر استفاده میشود:
- جراحی (بیرون آوردن سرطان از بدن بیمار).
- شیمیدرمانی (استفاده از دارو برای کشتن سلولهای سرطانی).
- هورموندرمانی ( استفاده از هورمونها برای متوقف کردن رشد سلولهای سرطانی).
- جراحی رایجترین درمان سرطان سلول جزیرهای است. ممکن است پزشک سرطان و قسمت اعظم یا بخشی از لوزالمعده را بردارد. گاهی اوقات، به دلیل وجود زخم، معده از بدن برداشته میشود (برداشتن معده یا گاسترکتومی). همچنین امکان دارد غدد لنفاوی موجود در ناحیه (سرطانی) را هم از بدن بیرون آورند و زیر میکروسکوپ نگاه کنند تا مشخص شود که آیا حاوی سرطان هستند.
در شیمیدرمانی از دارو برای کشتن سلولهای سرطانی استفاده میشود. داروی شیمیدرمانی به صورت قرص مصرف شده، یا آن را در سیاهرگ یا ماهیچه شخص بیمار تزریق میکنند. این شیمیدرمانی را درمان سیستمیک مینامند، زیرا دارو وارد جریان خون میشود، در بدن حرکت میکند، و میتواند سلولهای سرطانی موجود در سرتاسر بدن را از بین ببرد.
در هورموندرمانی از هورمونها برای متوقف نمودن رشد سلولهای سرطانی یا جهت تخفیف دادن علائمی استفاده میکنند که توسط تومور ایجاد میشود.
در انسداد شریان کبدی یا آمبولیزه کردن، برای کشتن سلولهای سرطانی که در کبد رشد میکنند، از داروها یا عوامل دیگر استفاده میشود تا جریان خون به کبد کاهش یابد یا مسدود شود.
گاسترینوما
شاید از یکی از موارد زیر بهعنوان درمان استفاده شود:
- ۱. جراحی برای برداشتن سرطان.
- ۲. جراحی برای برداشتن معده (گاسترکتومی یا معدهبرداری).
- ۳. جراحی
برای بریدن عصبی که لوزالمعده را تحریک میکند.
- ۴. شیمیدرمانی.
- ۵. هورموندرمانی
انسداد شریان کبدی یا آمبولیزه کردن برای کشتن سلولهای سرطانی که در کبد رشد میکنند.
انسولینوما
شاید از یکی از موارد زیر بهعنوان درمان استفاده شود:
- ۱. جراحی برای برداشتن سرطان.
- ۲. شیمیدرمانی.
- ۳. هورموندرمانی.
- ۴. دارو برای تخفیف دادن علائم.
- ۵. انسداد شریان کبدی یا آمبولیزه کردن برای کشتن سلولهای سرطانی که در کبد رشد میکنند.
گلوکاگونوما
شاید از یکی از موارد زیر بهعنوان درمان استفاده شود:
- ۱. جراحی یرای برداشتن سرطان.
- ۲. شیمیدرمانی.
- ۳. هورموندرمانی.
- ۴. انسداد شریان کبدی یا آمبولیزه کردن برای کشتن سلولهای سرطانی که در کبد رشد میکنند.
تومورهای متفرقه سلول جزیرهای شاید از یکی از موارد زیر بهعنوان درمان استفاده شود:
- ۱. جراحی برای برداشتن سرطان.
- ۲. شیمیدرمانی.
- ۳. هورموندرمانی.
- ۴. انسداد شریان کبدی یا آمبولیزه کردن برای
کشتن سلولهای سرطانی که در کبد رشد میکنند.
تومورهای راجعه سلول جزیرهای درمان به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله درمانی که قبلاً در مورد بیمار انجام شد و محل برگشت سرطان.
ممکن است از شیمیدرمانی استفاده شود، یا اینکه بیماران بخواهند در آزمایشات بالینی شرکت کنند.