درد
وقتی فردی میگوید دچار درد است. معمولاً بدین معنی است که در نقطه خاصی از بدن احساس ناراحتی میکند. اما این حالت همچنین میتواند به معنی احساس کلی ناراحتی باشد. فرد ممکن است بهطور کلی احساس ناخوشایندی بکند که در نقطه خاصی از بدن متمرکز نیست. احساس درد در صورتیکه فرد دچار اضطراب افسردگی و ناراحتی باشد تشدید میشود. بعضی بیماران ممکن است به سختی در مورد درد خود صحبت کنند.
این حالت میتواند ناشی از عادات قبلی آنها نحوه بیان احساسات درون خانواده و چگونگی صحبت در مورد درد قبل از بیماری باشد. حتی دردهای بسیار شدید بهخوبی توسط ترکیبی از داروهای خوراکی کنترل میشوند. این ترکیبات معمولاً شامل مخدرها مانند مورفین و کدئین هستند. بیماران سرطان که هیچگاه مخدر مصرف نمیکردند ممکن است به مصرف مخدر معتاد شوند یا مسکنهای مخدر را برای ایجاد خوشی مصرف کنند. همچنین بدن آنها بعد از مدتی نسبت به داروهای مسکن مقاوم میشوند.
بنابراین برای ایجاد اثر ضد درد قبلی ناچار به افزایش میزان دارو هستند. این یک علامت شایع از مقاومت به مخدرهاست. ولی در بیمار مبتلا به سرطان این نشانهای از اعتیاد نیست. داروهای مسکن معمولاً وقتی قبل از شدیدترین زمان درد مصرف شوند بیشترین تأثیر را دارند. در موارد درد شدید نسبت به دردهای خفیف به داروهای بیشتری نیاز است. بنابراین بهتر است با شروع درد مصرف داروهای مسکن نیز شروع شوند. اگر علت ایجاد درد درمان شود نیاز به مصرف داروهای مسکن نیز از بین میرود. میزان دارو و برنامه مصرف آن باید با توجه به نیاز بیمار توسط پزشک تنظیم شود. اگر شما مبتلا به دردهای منتشر ناشی از سرطان یا دردهای طولانیمدت هستید این مسئله ممکن است موجب خستگی شما شده باشد. این نوع از دردهای طولانی مدت و مزمن میتواند زندگی روزمره شما را مختل کرده و شما را از انجام کارهایی که لازم است باز بدارد. حتی با مصرف سر موقع داروهای مسکن، درد معمولاً در فواصل مصرف دارو تشدید میشود. در این موارد میتوانید از داروهای مسکن اضافی علاوه بر مسکنهای معمول استفاده کنید. گاهی برای غلبه بر درد به بیش از دو نوع مسکن نیاز است. با مصرف به موقع داروهای مسکن و اطلاع دادن به پزشک خود درباره میزان درد به وی در مورد کنترل درد خود کمک کنید.
دنبال چه باشید:
- آیا درد کاملاً از بین میرود؟ آیا درد از بین رفته و قبل از مصرف وعده بعدی مسکن برمیگردد؟ اگر چنین است برنامه دارویی شما نیاز به تغییر دارد.
- اختلال در خواب یا احساس عدم انگیزه نسبت به کارهایی که قبلاً با اشتیاق انجام میدادید.
- احساس نگرانی دربارۀ مسائلی که قبلاً موجب نگرانی شما نمیشد.
- بروز درد جدید یا تغییر در دردهای قبلی
- عدم توانایی در حرکت کردن و کاهش فعالیتهای بدنی
بیمار چه کار میتواند بکند.
- در مورد درد خود با پزشک یا پرستار صحبت کنید. مواردی چون موقعیت درد، زمان بروز درد، مدت زمانیکه طول میکشد، نوع احساس درد، آنچه درد را بهبود میبخشد وآنچه موجب تشدید درد میشود و چگونگی تأثیر درد بر زندگی روزمره اهمیت دارد.
- اگر داروهای مسکن تجویزی تأثیر زیادی روی درد شما ندارد به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید.
- برای اندازهگیری میزان درد از یک سنجش ساده استفاده کنید. صفر یعنی عدم وجود درد و ۱۰ یعنی شدیدترین دردی که قابل تصور است. شما میتوانید از این اندازهگیری برای توضیح میزان درد خود استفاده کنید.
- داروهای مسکن تجویز شده را دقیقاً به همان صورت که دستور داده شده است مصرف کنید. (در دردهای مزمن داروهای مسکن را سرساعت و نه هنگام تشدید درد استفاده کنید.)
- با پزشک خود درباره تغییر برنامه مسکنها مشورت کنید.
- اگر درد توسط داروها تخفیف پیدا کرده است میزان فعالیت خود را بیشتر کنید.
- برای مصرف مسکنها صبر نکنید تا درد تشدید شود. مصرف مسکنها را سرخود و ناگهانی قطع نکنید. بهجای آن با کاهش درد مصرف آن را کم کنید. قبل از انجام این کار با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
- بعضی بیماران با مصرف مسکن دچار تهوع میشوند در این باره با پزشک خود برای تغییر مسکن یا تجویز داروی دیگری برای حالت تهوع مشورت کنید. بعضی مسکنها ممکن است سرگیجه یا خوابآلودگی ایجاد کنند.
- این حالت معمولاً بعد از چندین روز بهتر میشود. ولی شما ممکن است در راه رفتن یا بلند شدن مشکل داشته باشید. در این مدت رانندگی نکنید و فعالیتهای خطرناک انجام ندهید.
- بیمارانی که از مسکنهای مخدر استفاده میکنند بهطور معمول باید برای جلوگیری از ایجاد یبوست از نرمکنندههای مدفوع و مسهل استفاده کنند. این حالت عارضه جانبی شایع مخدرهاست.
- هرگونه عارضه جانبی دیگر را یادداشت کنید و با پزشک خود مشورت کنید.
- قرصهای مسکن را بدون نظر پزشک یا داروساز خورد و تکه نکنید.اگر این داروها از نوع به آرامی آزاد شونده باشد، شکستن آنها ممکن است خطرناک باشد.
- اگر مصرف مسکنها باعث کنترل درد شما نمیشود با پزشک درباره روشهای دیگر صحبت کنید.
- اگر دچار درد هستید با متخصص درد مشورت کنید.
- حداقل به اندازه مصرف یک هفته مسکن در اختیار داشته باشید. بسیاری از داروهای مسکن بدون نسخه قابل تهیه نمیباشد.
مراقبین چه کار میتوانند بکنند.
- علائم درد را در بیمار بررسی کنید
- دربارۀ وجود درد از بیمار سؤال کنید.
- روی محلهای دردناک حولههای ولرم بگذارید (به جز نواحی که پرتوتابی شده است). اگر این کار کمککننده نیست کیسه یخ را امتحان کنید. ماساژ ملایم در بهبود بعضی از انواع دردها مؤثر است.
- مراقب سرگیجه یا گیجی باشید خصوصاً بعد از مصرف داروهای مسکن جدید و یا تغییر داروهای قبلی.
- به بیمار در راه رفتن کمک کنید.
- به بیمار کمک کنید تا در کارهایی که علاقمند است شرکت کند.
- فعالیتها را زمانی انجام دهید که بیمار راحت و بیدار است.
- مقدار زیادی مایعات و غذاهای فیبری به بیمار بدهید.
- اگر بیمار دچار فراموشی است به بیمار کمک کنید تا داروهای مسکنش را مصرف کند.
- به بیمار یادآوری کنید مسهلها را طبق توصیه مصرف کند تا دچار یبوست نشود.
- اگر بیمار دچار درد شدید و مکرر است با پزشک در مورد مصرف داروها در زمان مشخص صحبت کنید.
- اگر درفواصل مصرف داروهای مسکن بیمار درد دارد در مورد مصرف داروهای اضافی با پزشک مشورت کنید.
- اگر بیمار نمیتواند دارو را بهصورت قرص مصرف کند با پزشک در مورد مصرف انواع دیگر دارو مانند شربت، شیاف، پچ پوستی یا سایر روشها صحبت کنید.
- قبل از شکستن و خورد کرن قرصها برای بلع راحتتر با پزشک مشورت کنید مصرف بعضی از داروها بهصورت شکسته شده میتواند خطرناک باشد.
- به بیمار یادآوری کنید که مصرف داروها حتی بهصورت مکرر باعث اعتیاد نمیشود.
- با پزشک خود در رابطه با اینکه کدام دارو و برای کاهش درد مناسب میباشد و میزان مصرف آن صحبت کنید.
- برای بیمار یک لیست از داروهای مصرفی شامل مسکنها تهیه کنید. این مسئله معمولاً هنگامیکه اختلالات پزشکی غیرمنتظره بروز میکند مفید میباشد.
- دربارۀ چگونگی دسترسی به پزشک سؤال کنید.
- زمانی را برای فعالیتهای خود و برنامههای شخصی خود اختصاص دهید. گروههای حمایتی میتوانند به شما کمک کنند.
- اگر از پچهای پوستی مسکن استفاده میکنید مراقب باشید تا این مناطق لمس نشود و از نحوه کندن این پچهای پوستی مطلع شوید.
- داروهای مسکن مخدر را از دسترس سایر افراد بهخصوص اطفال دور نگه دارید.
در موارد زیر با پزشک تماس بگیرید.
- هرگونه درد جدید یا تشدید درد قبلی
- عدم توانایی در بلع شامل خوردن داروهای مسکن
- عدم بهبود درد یا عدم بهبود درد به مدت کافی علیرغم مصرف صحیح داروهای تجویزی
- اشکال در بیدار نگه داشتن بیمار یا بیدار کردن وی.
- وجود یبوست، تهوع یا منگی
- هرگونه سؤال درباره مصرف داروها
- بروز یک علامت جدید (مانند عدم توانایی در راه رفتن، خوردن یا ادرار کردن)
اعضای مصنوعی (پروتز)
پروتز به معنی اعضای مصنوعی برای قسمتهای مختلف بدن است. گاهی قسمتهایی از بدن به علت رشد و گسترش سرطان باید برداشته شود. پروتزها برای جبران شکل ظاهری اعضا و حفظ عملکرد آنها تا حد ممکن استفاده میشوند.
انواع مختلف پروتز وجود دارد. بعضی پروتزها خارجی است (که قابل پوشیدن و برداشتن است) و بعضی از آنها طی جراحی کار گذاشته میشوند. انواعی از پروتزها که بیشتر در بیماران سرطان کاربرد دارد شامل پروتز پستان، اندام تحتانی و آلت تناسلی است. کلاهگیس و موی مصنوعی که بهطور موقت جهت ریزش مو ناشی از شیمیدرمانی استفاده میشود نیز نوعی پروتز محسوب میشود. (به بحث ریزش مو مراجعه کنید.)
بیماران چه کار میتوانند بکنند:
- قبل از عمل جراحی درباره استفاده از پروتز با پزشک صحبت کنید.
- در صورت نیاز به پروتز سؤال کنید که آیا میتواند طی جراحی کار گذاشته شود. (پروتز پستان و اندام تحتانی میتواند در اولین عمل جراحی کار گذاشته شود.)